13 jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ining o

Xulosa va takliflar. 
Yuqorida keltirib o
‘tilgan ma’lumotlar asosida daromad solig‘ining budjetdagi ulushi ahali 
daromadlariga ta’siri hamda xorijiy mamlakatlarning soliq tizimi bilan solishtirb o‘rganildi. Shundan 
ko‘rinib turibdiki, rivojlanayotgan mamlakatlarda daromad solig‘ining 
foiz stavkasi 10-12% qilib 
belgilangani mamlakatda soliq yukini kelib chiqishiga olib kelmaydi degan xulosaga kelinadi. 
O
‘rganilgan ma’lumotlar asosida O‘zbekistonda soliq yukini hisoblash mexanizmlari 
takomillshtirilmoqda shu bilan bir qatorda Laffer qonuniga muvofiq amaldagi soliq yuki ko’rsatkichi 22 
% deb belgilandi. Yana bir ahamiyatli tomoni shundaki, kam daromadli mamlakatlarda ushbu soliqning 
11
https://www.soliq.uz/page/jismoniy-shaxslarga-soliq-
solish ma’lumotlar asosida muallif tomonidan tayyorlandi.
12
https://www.spot.uz/oz/2023/01/02/tax-changes/ 
QQS
Aksiz solig'i
Foyda solig'i
JShODS
Resurs solig'i
Mol-mulk solig'i
Aylanmadan soliq
yer solig'i
Yer qa'ridan foydalanganlik uchun soliq
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
QQS
Aksiz
solig'i
Foyda
solig'i
JShODS
Resurs
solig'i
Mol-mulk
solig'i
Aylanmad
an soliq yer solig'i
Yer
qa'ridan
foydalang
anlik
uchun
soliq
2023
8399
3355
9521
6622
206
1316
556
1425
3544
2022
7591
3361
9281
5237
179
943
622
1114
3720

---

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, iyul
www.e-itt.uz
19 
 
soliq solish bazasi odatda progressive tartibda soliqqa tortiladi. Shunday ekan, biz ham ushbu davlatlar 
qatoridan joy olishimiz uchun
1) mehnatga haq to
‘lashning eng kam miqdorini oshirish kerak;
2) daromad soli
g‘i bo‘yicha imtiyozlar va preferensiyalar ro‘yxatiga 
25 yildan ko
‘p akademik ish 
stajiga ega soliq to‘lovchilar uchun soliq stavkasini kamaytirish;
3) YaTT faoliyati bilan shug
‘ullanayotgan jismoniy shaxslar uchun 5 yilgacha soliqqa tortmaslik
yoki minimal foizda soliq soliq stavkasi belgilash kerka deb o‘ylayman. Chunki, i
lg
‘
or iqtisodiy 
samaradorlikka erish uchun soliq tarixi bilan birgalikda olib borgan tadqiqotimiz shuni ko
‘
rsatadiki, 
soliq tortishda daromad oshib borgani sari progressiv tartibda soliqqa tortiladigan bo
‘lsa davlat 
budjetiga kelib tushadigan daromad hajmi yuqori bo‘ladi. Boisi,
mamlakatlar rivojlanishida daromad 
solig
‘
i yanada muhimroq daromad manbaiga aylanishi kerak.