13 jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ining o
Yüklə 115,72 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Adabiyotlar sharhi.
| III SON - IYUL, 2023
13-19 Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, iyul www.e-itt.uz 14 Soliq to‘lovchi sifatida ro‘yxatdan o‘tish uchun O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti bo‘lishi va tegishli maqomi o‘ziga nisbatan belgilangan soliq davri boshlanadigan yoki tugaydigan har qanday ketma- ketlikdagi 12 oylik davr davomida 183 kalendar kundan ko‘proq muddat O‘zbekiston Respublikasidasi hududida f aoliyat olib borishi talab etiladi. Soliq to‘lovchi sifatida ro‘yxatdan o‘tgan har qanday jismoniy shaxsning soliq solish obyekti safatida o‘rtacha har oy mobaynida oladigan daromadlaridan davlat budjetiga undiriladi hamda soliq bazasi har bir soliq solish obyekti bo‘yicha alohida aniqlanadi. Adabiyotlar sharhi. Iqtisodchi olimlar tomonidan olib borilgan tadqiqotlarga asoslanib, jsimoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i bo‘yicha o‘rganilgan tadqiqotlarga to‘xtalib o‘tsak. Liu Huaning (2015) ta’kidlashicha, jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig ‘ i to‘g‘ridan - to‘g‘ri soliq sifatida, soliq salmog‘i yuqori bo'lganligi sababli, rezidentlarning iste'mol xatti -harakatlariga sezilarli darajada salbiy ta’sir ko ‘ rsatishini aniqladi. Gentry va Hubbard (2002) olib borga ilmiy izlanishlari davomida tobora progressiv soliq ostida yuqori harakatchanlikka erishish ehtimolini o ‘ rganishdi. Xususan, mualliflar yuqori soliq stavkalari va soliq stavkalarining progressivligini oshirish sharoitida yaxshiroq ishga o ‘ tish ehtimolini o ‘ rganib chiqdilar. Mualliflar iqtisodiy tadqiqotlar milliy byurosining soliq modellashtirish dasturi TAXSIM dan, jumladan, uy xo ‘ jaligining kelajakdagi mumkin bo ‘ lgan marjinal soliq stavkasi va soliq tizimining progressivligi o ‘ zlarining soliq o ‘ zgaruvchilari o ‘ lchovlarini yaratish uchun foydalanishdi. Tadqiqot federal va shtat daromad solig ‘ i to ‘ lovlari bilan bir qatorda federal va shtat hukumatlarining turli marjinal daromad solig ‘ i stavkalarini o ‘ z ichiga oladi 4 . Tae- hwan Rhee (2012) ta’rifiga ko ‘ra daromad solig ‘ ining progressivligi va yalpi ishlab chiqarish o ‘ rtasidagi bog ‘ liqlikni o ‘ rganib chiqdi. Muallifning tadqiqoti faqat nazariyaning o ‘ zi soliq tizimining progressivligi daromadlar tengligining oshishiga olib keladimi yoki yo'qligini aniqlay olmaydi, degan kuzatishi bilan turtki bo ‘ ldi. Uning fikricha, bu masala, albatta, empirikdir, chunki munosabatlar boshqa narsalar qatori daromad taqsimoti, turli daromad guruhlari mehnat taklifining egiluvchanligi, migratsiya va tejash yoki iste’mol qilish moyilligiga bog ‘ liq degan xulosaga kelgan 5 . Eremenko (2019) ning dissertatsiya tadqiqotida daromadni soliqqa tortishda adolat tushunchasi va milliy soliq tizimini takomillashtirishga ta’sirini baholash kerak degan fikrni ilgari surgan. Weller and Rao (2010) olib borgan tadqiqotlari natijasida iqtisodiy barqarorlikni oshirishda progressiv daromad solig‘i siyosatining rolini baholadila r. Hartman (2002) O‘yin nazariyasi tahlili asosida progressiv soliqqa tortish iqtisodiy samaradorlikni oshirishi mumkin bo'lgan mexanizmlarni o ‘ rganishga harakat qildi. Tadqiqot shuni ko ‘ rsatdiki, soliq stavkalarining progressiv tuzilishi kuchli manfaatdor guruhlar tomonidan ijaraga olish faoliyatiga to ‘ sqinlik qilishi mumkin. Bundan tashqari, qog ‘ oz progressiv soliqqa tortish iqtisodiy samaradorlikni oshiradigan ko ‘ proq ijtimoiy ishlab chiqarish faoliyatiga yordam berishi mumkinligini ko ‘ rsatadi. Yüklə 115,72 Kb. Dostları ilə paylaş:
|