A. G. Ibragimov, Z. R. Madaminova. M. E. Raxmataliyev

Axborotlami to ‘plash va taqdim etish.
Hech qanday korxona doimiy ravishda tashqi muhit va ishchi 
sohalaridan doimiy olib turiluvchi va cheklanmagan axborotlami 
samarali tarzda qayta ishlash salohiyatiga ega emas. Qabul 
qilinayotgan axborot boshqa yechimlami qabul qilish uchun yaroqli 
bo‘lishi uchun u kerakli tarzda tanlanishi, qayta ishlanilishi va qayta 
shakllanishi zarur. Korporatsiya rahbarlari tomonidan qabul 
qilinuvchi yechimlaming sifati va ulardan kelib chiquvchi hosilalar 
ko'p hollarda ular tomonidan qabul qilinayotgan xabarlaming 
ishonchliligi va ularning qayta ishlash usullariga bog‘liqdir.

---

Korporatsiyalam ing hajmi geografik jihatdan katta bo ‘lishi 
natijasida yuqorida ko ‘rsatilgan amallarning bajarilishi murak- 
kablashadi, shu bilan birga bunday masalalarni hal etilishiga milliy 
va madaniy xususiyatlar hamda korporatsiya menejmentining 
e ’tiborini talab qiluvchi moliyaviy, iqtisodiy va ijtimoiy omillar ham 
o ‘z ta ’sirini ko‘rsatadi.
Кофога151уапш£ bosh boshqarmasining asosiy maqsadi turli- 
cha bozorlar to ‘g ‘risida yuqori sifatli axborotni yig‘ish, to‘plash, 
qayta ishlash va tahlil qilishdan iborat bo‘lib, buning natijasida bu- 
(un korporatsiya miqyosida menejmentga keng imkoniyatlar 
yaratiladi.
Кофога1$1уа 
bosh boshqarmasi tomonidan 
axborotlami 
to ‘plash ikki y o ‘nalishda olib boriladi:
1) M ijozlar va bozor bilan to ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri aloqada bo‘lgan 
korporatsiya bo‘linmalari tomonidan yig‘ilgan marketing axborotini 
qayta ishlash.
2) Bozorlar haqida кофога!з1уа mutaxassislari tomonidan 
axborotlarni mustaqil ravishda yig ‘ish.
Ushbu olingan m a’Iumotlar asosida korporatsiya o ‘z ish 
faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yangi rejalar ishlab chiqadi va 
ularni am alga oshiradi. M enejerlar axborot texnologiyalari va 
tizimlariga кофога1$1уа uchun muhim vosita sifatida qarashlari 
zarur. M enejerlar o ‘z fajoliyatlari davomida quyidagi vazifalarni 
uzluksiz ravishda yechimlarini izlashlari darkor:
1. Axborot va bilimlaming qanday manbalari korporatsiya 
uchun doimiy raqobatdoshlik ustunligini ta ’minlaydi.
2. Qanday tashkiliy tamoyillar va boshqaruv amaliyoti 
кофога151уаш ^ axborot madaniyati va holatiga ta ’sir etadi.
3. КофОга1з1уа1аЫа hozirgi kunda va kelajakdagi o ‘zga- 
rishlarni samarali boshqarish uchun mavjud bo'Igan axborot 
madaniyati va holatlarining to ‘plamlari qanday samara beradi.
4. 
Axborot madaniyati 
va holati 
hamda o ‘zgarishlar 
strategiyasi 
o ‘rtasida 
tafovutni 
o ‘rnatish 
uchun 
nimalarni 
o ‘zlashtirish lozim.
M enejerlar zimmasiga korporatsiyalarda raqobatdoshlikni 
saqlash uchun mavjud bo‘lgan muammolarni yechishda to ‘liq 
javobgarlik vazifasi qo‘yilgan. Ular ichida eng muhimlari bo‘lib,
64

---

axborot madaniyati va holati hamda o‘zgarishlar strategiyasi o ‘rta- 
sidagi moslikni o ‘rnatish masalasi hisoblanadi.
3.1. Korxonalarda moliyaviy strategiyalarni joriy etishning 
iqtisodiy samarasi.
Moliyaviy strategiya korxonaning rnuhim funksional strate- 
giyalaridan biri bo‘lib, tashqi vositalar o ‘zgaruvchanligi sharoitida 
uzoq muddatli moliyaviy maqsadlarni shakllantirish, ular muvaf- 
faqiyatini ta ’minlashning eng samarali yo ‘ilarini tanlash, moliyaviy 
resurslarni shakllantirish va ulardan foydalanish yo‘nalishlarini 
korrektirovka qilish yo'lida moliyaviy faoliyat va moliyaviy muno- 
sabatlarni 
rivojlantirishning 
barcha 
asosiy 
yo4nalishlarini 
ta’minlashni o ‘zida aks ettiradi.
Korxonaning samarali rivojlanishini ta ’minlashda moliyaviy 
strategiya ishlab chiqish muhim ahamiyat kasb etadi. Buni 
quyidagilarda ko‘rishimiz mumkin:
1. Ishlab chiqilgan moliyaviy strategiya yaxlit korxona va 
uning alohida tarkibiy bo‘Iinmalari oldiga qo‘yilgan iqtisodiy va 
ijtimoiy rivojlanishning uzoq muddatli va umumiy va moliyaviy 
maqsadlarni amalga oshirish mexanizmini ta'minlaydi.
2. Moliyaviy strategiya korxonaning real moliyaviy imko- 
niyatlarini baholash, ichki moliyaviy imkoniyatlardan maksimal 
foydalanishni va moliyaviy resurslar tezkor aylanuvchanligini 
ta’minlash imkonini beradi.
3. Moliyaviy strategiya tashqi omillarning tezkorlik bilan 
o‘zgarishi jarayonida paydo bo'iadigan yangi istiqbolli investitsion 
imkoniyatlami tezkor amalga oshirish imkoniyatini ta’minlaydi.
4. Moliyaviy strategiya ishlab chiqish nazorat qilinmagan 
korxonalar rivojlanishining mumkin bo‘lgan variantlarida ta ’sir 
qiluvchi tashqi omillarni hisobga oladi va korxona faoliyati uchun 
salbiy oqibatlarni minimum darajaga pasaytirish imkonini beradi.
5. Korxonaning moliyaviy faoliyatini uning raqobatchilari 
bilan solishtirish orqali afzallik jihatlarini taqqoslash imkoniyatini 
beradi.
6. Aniq moliyaviy strategiya korxona moliyaviy faoliyatini 
strategik, joriy va operativ boshqarishdagi o ‘zaro bogiiqlikni 
ta'minlaydi.

---

7. Korxonada eng muhim strategik moliyaviy qarorlar ijrosini 
moliyaviy mentalitetga m uvofiqlikda amalga oshirishni ta’minlaydi.
8. Moliyaviy strategiya tizim ida muhim moliyaviy boshqaruv 
qarorlarini aniq mezonlar asosida baholash imkoniyati shakllanadi.