Agarəhim Əsərlər Ana dilinin tədrisi metodikası

ü
səsı tələffüz olunur. 
Bu səs dilimizdəki saitlərdən biridir. 
Müəllim əlifba kassasından böyük və kiçik 
ü
hərfini çıxararaq: 
Uşaqlar, biz bu gün 
ü
hərfıni öyrənmişik, — deyir. 
—
Bunlar da onun işarə olunduğu hərflərdir: 
Ü, ü
. Böyük kar-
toçkadakı hərf böyük 
Ü
, kiçikdəki isə kiçik 
ü
-dür. Biz səsləri deyi-
rik, eşidirik, hərfləri isə görürük, yazırıq. 
Müəllim 
ütü, üzüm, sürü, Süsən
sözlərini kəsmə əlifba ilə dü-
züm lövhəsində eyni vaxtda dörd şagirdə düzdürür. Qalanlar da öz 
əlifba kassalarından və düzüm lövhəsindən istifadə edərək müstəqil 
işləyir. 
Müəllim şagirdlərin işlərinə nəzarət edir, səhvə yol verəni sinfin 
ümumi düzüm lövhəsində işlədir. Hər dəfə bir sözdən başqa sözün 
düzülməsi üzrə iş gedir: məsələn; 
bülbül
sözündən 
sünbül
sözü 
yaradılır. 
Sonra 
-kü, -sü, -çük, -rü
və s. hecalarına heca cədvəlində mü-

---

Ağarəhim Əsərlər 
29 
vafiq heca artırmaqla sözlərin tərkibi üzrə işlər aparılır. Bu proses-
də şagirdlər fikirləşib hecaların hər birinə cədvəldən uyğun gələni 
tapıb, onları müxtəlif əlaqələrdə birləşdirir, iki, üç hissəcikdən (he-
cadan) müəyyən mənalı sözlər yaradır. Beləliklə, bir tərəfdən şa-
girdlər sözlərin səs-heca tərkibini öyrənir, digər tərəfdən onların 
mənasını düzgün anlayırlar. 
Sonra müəllim 
Süsən sünbül yığır
cümləsini deyir və məktəb-
lilərə düzüm lövhəsində həmin cümləni düzmək tapşırılır. 
Məlumdur ki, savad təlimi dövründə uşaqlar səs və hərfiərlə ta-
nış olduqdan sonra səs təhlil-tərkib oxu mərhələsi başlanır. 
Tədricən oxunun düzgünlüyü, sürəti, ifadəliliyi, şüurluluğü yük-
səlir, şagirdlərin nitq və təfəkkürü inkişaf etməyə başlayır.