Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
Academıc Journal of History and Idea Cilt:IV
CiltIV/Sayı:XIII /Aralık /MMXVII ISSN:2148-2292. Volume:IV /Number:XII /December/MMXVII
АКАДЕМИЧЕСКАЯ ИСТОРИЯ И МЫСЛЬ
Karagözoğlu /atdd / 0000-0001-7867-4724
Makale Başv. Tarihi:08/09/2017
Makale Y. Kabul Tarihi:20/12/2017
106
4- Sırr-ı Ekber (1656)
5- Bhagwat Gita (1656)
18
3.1.Azizler ve Mistisizm Üzerine Çalışmaları
a. SEFÎNETÜ’L EVLİYÂ (1640)
Sefînetü’l Evliyâ Dârâ Şükûh’un ilk kitabıdır. Onu yirmi beş yaşında iken yazmıştır.
Kitabın yazılış tarihi ve ismi hakkında bilgi notu arka sayfada yer almaktadır. Mukaddime
bölümünde evliyâlara ve sufîlere dair duyduğu hürmet ifade edilmiştir. Mutasavvıfların,
evliyâların hakkında detaylı bilgi içeren eserin ön sözünde şöyle yazılmıştır. Tarihi araştırma
ve inceleme konuları Tabakât-i Sultanî ya da Tarih-i Yâfi gibi tek bir kitapta toplanarak
hazırlanmıştır. Ancak tasavvuf ehlî kişilerin yaşamlarına dair bilgiler dağınık halde çeşitli
kitapta bahsi geçerek yazılmıştır. Dârâ’ya göre sufîlerin yaşamlarına dair bilgilerinin detaylı
olarak bir kitapta toplanmamış olması büyük bir eksikliktir. Bu eksikliği gidermek için
evliyâların ve sufîleri hayatları ve eserleri bu kitapta toplamıştır
.
19
Sefînetü’l-Evliyâ: el Hucvirî’nin Keşfu’l-Mahcup’u; Şeyh Abdül Kadir’in
Guniyatu’t-Talbaîn ve Fûtuhu’l-Gaib’i; Şerefuddin İsa’nın Cevahiru’l-Esrâr’ı; Ebû Farah’ın
Cilau’l-Hatir’ı; Muhyiddin İbn-i Arabî’nin Kitabu’l-Cullas’ı; İmam Abdullah Yafî’nin
Tekmele, Raudu’l-Riyahîn ve Neşru’l-Mahasîn’i; Camî’nin Nefahatu’l-Uns; Necmeddin
Razî’nin Tefsir ve Bahru’l-Dagaia’sı; Emir Hüseynî Saadet’in Kanzu’l-Rumuz, Nazhatu’l-
Ervâh ve Zadu’l-Musafirîn’i; Şebistarî’nin Gülşen-i Raz’ı, Muhammed Parsa’nın Fasla’l-
Hitab’ı; Ebu Neşr Sarrac’ın Kitab-i Lûm’a’sı; Ebubekir Kalabâdî’nin Kitab-ı Ta’rraf’’ı; Musa
Süleymanî’nin Tefsir-i Hakâik ve Tabakât-i Meşâik’i; Cahdam Hamedanî’nin Huccetu’l-
Esrâr’ı; el Kuşeyrî’nin Risâle-i Kuşeyrîyye ve Letaifu’l-İşarat’ı; El Gazali’nin Tefsir, Yakût
el-Tevîl, Ihyau’l-Ulûm, Cevahiru’l-Kur’an, Kimya-yı Saadet, ve Mişgatu’l-Envar’ı; el
Şibli’nin Şerh-i İma’sı, Ruzbahan-ı Bakli’nin Tefsir-i Arâ’sı; Feriduddin Attar’ın Mantuku’t-
18
Hasret, Jit Bikrama, Dara Shukuh Life and Works. Indian Press, Allahabad. 1953, s.70.
19
Sefinetu’l-Evliya,
The Asiatic Society, Kolkata
1853, s. 15-17.
Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
Academıc Journal of History and Idea Cilt:IV
CiltIV/Sayı:XIII /Aralık /MMXVII ISSN:2148-2292. Volume:IV /Number:XII /December/MMXVII
АКАДЕМИЧЕСКАЯ ИСТОРИЯ И МЫСЛЬ
Karagözoğlu /atdd / 0000-0001-7867-4724
Makale Başv. Tarihi:08/09/2017
Makale Y. Kabul Tarihi:20/12/2017
107
Tayr, Besurnâme, Şevahiddun-ı Nebeviyat’ı, İlâhinâme ve Tezkiretu’l-Evliyâ’sı; Ebu el-
Melâis’in el-Tuhfetu’l-Kâdirîyyesi’nden oluşmaktadır.
20
Dört yüz on bir büyük tasavvuf erbabından bahsedilen eser iki yüz sayfadan
oluşmaktadır. Eserde peygamber efendimiz, eşleri, kızları, halifeleri ve onların erdemli
kişilikleri de anlatılmıştır.
Birinci bölüm: Peygamber efendimizin karakteri, dört halife ve on sekiz imam hakkındadır.
İkinci bölüm: Kâdirîyye tarikâtı ve sufîlerinin durumları hakkındadır.
Üçüncü bölüm: Nakşibendî tarikâtı sufîlerinin durumları hakkındadır.
Dördüncü bölüm: Çiştî hazretlerinin durumları hakkındadır
Beşinci bölüm: Kübrevîyye sufîlerinin durumları hakkında.
Altıncı bölüm: Şehriverdîyye silsilesi sufîlerinin durumları hakkında.
Yedinci bölüm: Müteferrika silsilesi sufîlerinin durumları hakkında.
Sekizinci bölüm: Peygamberimizin hanımlarının durumları hakkında.
Dokuzuncu bölüm: Peygamberimizin kızlarının durumları hakkında.
Onuncu bölüm: Ârif ve sâlihlerin durumları hakkında
21
Kitabın ilk bölümlerinde Dârâ Şükûh kendisini, Kâdiriyye tarikâtına bağlı hanefi
mezhebinden olan bir öğrenci olarak tanıtmaktadır. Tasavvuf büyüklerine duyduğu sevgi ve
saygı onu bizzat böyle bir kitabı yazmaya sevk etmiştir. Dârâ Şükûh kitabı yazmaktan dolayı
duyduğu mutluluğu bilgilendirme notu olarak kitabın son sayfasına son cümle olarak
20
Hasret Jit Bikrama, Dara Shukuh Life and Works. Indian Press, Allahabad. 1953. s: 89.
21
Hasret Jit BikramaDara Shukuh Life and Works. Indian Press, Allahabad. 1953, s.10.