Akademikin Son eseri
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
Çıxışlar kəskin və ittihamla doluydu. Ən qatı moskvapərəst kommunistlərin də dili açılmışdı. Sonda bu işğal faktını araşdırmaq üçün istintaq qrupu yaradıldı. Deputatlarla yanaşı bu qrupa xalq hərəkatının liderlərindən üç nəfər, o cümlədən Altay da daxil edildi. Bir neçə ay görüşə bilmədilər. *** Bu il Bakı yazın gəlişini hiss eləmədi. Əlini-qolunu bağlamaqla kifayətlənməyib həm də dilini susdurmuşdular. Ölü sükutu, məğlubiyyət xəcaləti, çarəsizlik ağrısı çökmüşdü şəhərə. Bakı acizliyinin və aldadılmağın dərdindən ölürdü. Radio, televiziya, qəzet... hamısı lal-dinməz... Xarici radioların dəstəyi və reportajları olmasa, bu hirs şəhəri partladardı. Ancaq qazan gizli-gizli qaynayır, xalq öz yaralarını sarıyıb yenidən mübarizə meydanlarına qayıtmağa hazırlaşırdı. Hələ ki, hakimiyyətlə xalqın dialoqu və ya mübarizəsinin yerini xalq-ordu qarşıdurması tuturdu... May ayının çiçəkləriylə yaraları bağlamaq istədiyi gözəl axşamlarından birində Ziyad bəyin evinin zəngi basıldı. Qapıda onun kimi uca boylu, bazburutlu və hərbi rütbənin çox yaraşdığı qırx-qırx bir yaşında polkovnik dayanmışdı. Kənardan baxan olsa, onların bir-birinə nə qədər oxşar olduqlarına heyrətlənərdi. – Sənsən? Qapıda duran Rusiyada yaşayan, azərbaycancaya tərcümə edərək, Cahangir adlandırsa da, rəsmi sənədlərdə Vladimir olan oğlu idi. Qucaqlaşdılar. – Məni bura göndərdilər, işləməyə! Nə işə gəldiyini bilmədiyindən və qapıda sorğu-sualı yersiz saydığından onu içəri buraxıb: – Ağıllı iş görüblər! – dedi. – Qovursan, qov, mən gəlmişəm! Bu sözün nə məna daşıdığını sonra başa düşəcəkdi. Oğlu əlindəki qərənfil dəstəsini atasının enli çiyinlərinin arxasından boylanan Mahirə xanıma uzatdı. Mahirə xanım da onu qucaqladı. Ev sahibəsi masanı düzəldə-düzəldə oğulluğunu suala tutmuşdu: – Yaxşı, danış görək, necəsən, uşaqların necədir? – Yaxşıdılar, sağ ol, Mahirə xala. Siz necəsiniz? – Sarı cücən böyüyür? – O...o... Dünya gözəli olub! – Əlbəttə, çəkəcək babasına, – gözaltı ərinə baxdı. – Evini tikib qurtardın? – Qurtarmışam, ancaq hələ sənədlərini ala bilmirəm. – Allah qoysa, alarsan. Gözəl yer seçmisən, şəhərin mərkəzində. Həm də kənd kimi sakit məhəllədir. – Siz də daha gəlmirsiniz. – Görmürsən ara necə qarışıb, Allah pis qonşunun evini yıxsın. Oğlu da Ziyad bəylə yanaşı dayanıb pəncərədən dənizə baxırdı. Bakının üstünə göndərilən hərbi gəmilərin bir neçəsi hələ də sahilə yaxın, silahları şəhərə yönəli şəkildə qalırdı. Atasının qoluna toxunub onu ən çox narahat eləyən sualı verdi: – Sağlamlığın necədir? – Gördüyün kimi! Bu cəmiyyətdə sağlamlıq qalar? Cəbhədə də, Moskvada oxuduğu illərdə də neçə-neçə qızla üz-üzə gəlmiş, saysız- hesabsız sevgi etirafları eşitmiş qəhrəman indi, aradan illər keçəndən sonra da onu Mahirəylə rastlaşdırdığına görə taleyinə minnətdardı. Daşkənddə doğulub böyümüş, əslən Qarabağdan, Şuşadan olan bu qızı gördüyü ilk gündən öz qismətini tapdığını hiss etmiş və bir oğlu olduğunu ondan gizlətməmişdi... Mahirə bu xəbəri faciə kimi qəbul etməmişdi. Zatən müharibəni adi həyatın qanunlarıyla dəyərləndirmək olmaz, elə universitetdə ordudan sinəsində qəhrəmanlıq ulduzuyla qayıtmış bu bakılı oğlanın hər gün başına qızların necə fırlandığını görürdü. Əvvəllər əhəmiyyət verməzdi buna, sonra qısqanclıq başlansa da, əlindən bir şey gəlmirdi. Bir deyil, iki deyil ki, qabağını kəsib, “əl çəkin!” deyəsən. Desən də “sən kimsən?” söyləyərək cavabını verərlər... Qəhrəman bu boyda universitetdə onu seçmişdisə, artıq qısqanclığı içində boğmaqdan başqa yolu qalmamışdı. Buna görə də cəbhədə hər gün ölümlə üz-üzə dayandığın günlərdə qurulan münasibətlərə qısqanmaq ağılsızlıq olardı və Ziyadın rusiyalı qadından doğulmuş oğlunun ortaya çıxması, hətta Bakıya gəlməsi evindəki etimada, sayğıya təsir göstərə bilməzdi, başqalarının söz-söhbətini də vecinə alan deyildi. Ziyad bəy hərdən yoldaşına işarəylə “mənə bu dözür, kimsə dözə bilməzdi” deyirdi. Doğrudan da, müharibədə aldığı kontuziyanın üstünə döşündəki Qızıl Ulduzun verdiyi ötkəmlik də gələndən sonra bu adam ipə-sapa yatmayan birisi olmuşdu. Hələ tələbəlik illərində hər kəsin köməyinə yetdiyinə, sonuncu tikəsini də ehtiyacı olanlarla bölüşdürdüyünə görə ona universitetdə xüsusi hörmət vardı. Bir az da çəkinirdilər ondan. Bir də gördün qəfildən düşdü ortaya, beş-altı kəlmə ilə bütün salonda olanların əhvalını dəyişdi. Mahirəyə ilk baxışdan vurulmuşdu. Qız hər yerdə onu izləyən bu qalife şalvarı arıq vücudundan asılmış, arıq, nataraz oğlandan qorxmuş, hətta anasına da yazmışdı bu uzundraz, ancaq hamının sevdiyi qəhrəman tələbə haqqında. Anasının məsləhəti qeyri-adi olmuşdu: “O, sənin azərbaycanlı olduğunu bilmir. Yanından keçəndə ana dilində, hörmətlə salam ver. Ondan sonra qorxun olmasın”. Doğrudan da, nədənsə ürəyinə yatan, ancaq kimliyini bilmədiyi qız ona sakitcə “salam” deyəndə çaşıb qalmışdı. Bundan sonra münasibəti dəyişilmiş, ona daha möhkəm bağlanmış, ata-anasının Mərkəzi Asiyaya Şuşadan köçdüklərini öyrənəndə isə evlənmək fikri qətiləşmişdi: “Bu, mənim qismətimdir. Moskva hara, şuşalı bir qız hara?” Daşkənddən gəlmiş bu orta boylu, yumru sifətli qız institutun gözü idi. Onun ürəyini almağa çalışanlar, ətrafında dolananlar da vardı. Hərbi geyimini əynindən çıxarmamış gəncin gəlişi ilə vəziyyət dəyişilmişdi. Tətillərin birində qıza demədən Daşkəndə gedib ailəsi ilə tanış olmuş və özünü Mahirənin ata- anasına bəyəndirməyi bacarmışdı. Gözü Mahirənin üstündə idi və bayram, əyləncə axşamlarında cəsarət edib qıza yaxınlaşmasa da, kənardan ona göz qoyur, ona yaxınlaşan oğlanları tək-tək arxaya çəkib aşını-duzunu verib yola salırdı. Axırda ürəyini açmış və birbaşa, “gəl evlənək” demişdi. Mahirə də neçə imkanlı namizəd ola-ola, hamını rədd eləyib onun təklifini qəbul eləmişdi. Yüz cür çətinliklə üz- üzə gəlsələr də, gələcəklərinə inamları itməyən ac-yalavac gənclərin xoşbəxt günləri başlanmışdı. Gənc kapitan hərbi intizamla yaşayan, kimsədən çəkinmədən sözün düzünü deyən adamdı. Elə həmin günlərdə də Mahirəyə müharibə illərində, alayda tərcüməçi işləyən, əslən Dağıstandan olan bir qıza aşiq olduğunu danışmışdı. Tanışlıqları Polşadan başlanmışdı. Üzündə uzun savaş meydanlarının əzabları yazılmış arıq kapitan üçün pəzəvəng general əsirin dediyini tərcümə edən qız arada heyranlıqla kapitana da göz qoyur və onun qəhrəmanlığından duyduğu qüruru gizləmir, “sizin kimilər olmasa, gəlib Almaniyanın sərhədlərinə çatmazdıq” deyirdi. Berlinə yaxınlaşdıqca savaş şiddətlənir və alayda çalışan qızdan xəbər tutmaq çətinləşirdi. Buna baxmayaraq, aradakı ünsiyyət möhkəmlənir və görüşdən-görüşə yaranmış məhəbbəti gizləmək olmurdu. Bu gündən sabaha çıxmağa ümidin qalmadığı bir vaxtda, Berlin ətrafındakı savaşlar onları bir-birinin qoynuna itələdi. Hər gün ölümün bumbuz nəfəsini hiss edəndə insanların bir-birinə sığınmaqdan başqa yolu qalmır. Alman dilini yaxşı bildiyindən məktəb partasından birbaşa ön cəbhəyə gətirilmiş və hələ üzündən uşaqlıq saflığı çəkilməmiş bu qız bir gözəllik heykəliydi. Gənc kapitana elə gəlirdi ki, onu qorumaq da elə Qafqazı, Vətəni qorumağın bir növüdür. Təsadüfən anasının adını daşıyan tərcüməçi qız da qeyri-adi, zərif və ömrünün axırınadək dəyişilməyəcəyinə inandığı bir eşqlə sevirdi gənc kapitanı. Bəlkə heç eşq də demək olmazdı buna. Bu, ölümün ağzından qoparılan gənclik istəyiydi, gənclik haqqı da demək olardı. Görünür, Avropanın yad ellərində bu duyğunun doğulmasında hər ikisinin Qafqazlı olması da rol oynadı. Qız düşünürdü Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|