Azərbaycan beynəlxalq banki iLLİk hesabat 2007

Maliyyə Hesabatları 2007
AZƏRBAYCAN BEYNƏLXALQ BANKI
105
31. Maliyyə Risklərinin İdarə Edilməsi (davamı)
31 dekabr 2006-cı il tarixinə gözlənilən ödəmə müddətlərinə görə təhlil aşağıda göstərilir:
Min Azərbaycan Manatı ilə
Tələb edilənədək 
və 1 aydan az
1-6 ay ərzində 6-12 ay ərzində
1 ildən çox
Cəmi
Aktivlər
Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri
457,382
-
-
-
457,382
Milli/Mərkəzi banklarda yerləşdirilmiş məcburi ehtiyatlar
81,350
1,374
1,025
31,705
115,454
digər banklardan alınacaq vəsaitlər
107,957
8,220
14,075
5,188
135,440
Müştərilərə verilmiş kreditlər və avanslar
36,380
206,599
285,779
509,658
1,038,416
digər maliyyə və sığorta aktivləri
1,453
1,751
3,067
-
6,271
Cəmi maliyyə aktivləri
684,522
217,944
303,946
546,551
1,752,963
Passivlər
digər banklara ödəniləcək vəsaitlər
130,852
-
5,728
36,800
173,380
Müştəri hesabları
918,940
15,519
11,581
358,136
1,304,176
buraxılmış borc qiymətli kağızları
1,729
1,970
8,289
28,981
40,969
borc götürülmüş digər vəsaitlər
129,284
827
-
3,771
133,882
digər maliyyə və sığorta passivləri
18,343
4,865
6,077
-
29,285
Cəmi maliyyə passivləri
1,199,148
23,181
31,675
427,688
1,681,692
31 dekabr 2006-cı il tarixinə xalis  
likvidlik çatışmazlığı
(514,626)
194,763
272,271
118,863
71,271
31 dekabr 2006-cı il tarixinə məcmu likvidlik 
çatışmazlığı
(514,626)
(319,863)
(47,592)
71,271
qrupun rəhbərliyinin fikrincə aktiv və passivlərin ödəmə müddətlərinin və faiz dərəcələrinin uyğunluğu və/və ya nəzarət olunan uyğunsuzluğu qrupun idarə 
olunması üçün əsas amillərdir. ümumiyyətlə, banklarda bu göstəricilərə tam uyğunluq təmin edilmir. belə ki, əməliyyatlar çox zaman qeyri-müəyyən müddətə 
aparılır və fərqli xarakter daşıyır. bu göstəricilər üzrə uyğunsuzluq potensial olaraq gəlirliliyi artıra, lakin eyni zamanda zərərin baş vermə riskini yüksəldə bilər. Aktiv 
və passivlərin ödəmə müddətləri, eləcə də ödəmə müddətləri tamamlandıqdan sonra faiz hesablanan passivlərin münasib dəyərlə əvəz edilməsi imkanı, qrupun 
likvidliyinin və faiz dərəcələri və mübadilə məzənnələrinin dəyişəcəyi halda onun risklərinin qiymətləndirilməsi üçün əsas amillər hesab olunur.
rəhbərlik hesab edir ki, müştəri hesablarının böyük hissəsinin “tələb edilənədək” statusuna malik olmasına baxmayaraq, həmin vəsaitlərin əmanətçilərin sayına və 
növünə görə diversifikasiyası, eləcə də qrupun keçmiş təcrübəsi göstərir ki, bu cür vəsaitlər qrupun fəaliyyəti üçün uzunmüddətli və sabit maliyyə mənbəyi yaradır.
Zəmanətlər və akkreditivlər üzrə likvidlik tələbləri müvafiq öhdəliklərin məbləğindən çox aşağıdır. belə ki, qrup adətən müqavilələrə əsasən vəsaitlərin üçüncü 
şəxslər tərəfindən tələb edilməsini proqnozlaşdırmır. Kreditlərin verilməsi üzrə müqavilələrdə nəzərdə tutulan öhdəliklərin ümumi məbləği gələcəkdə ödənilməsi 
tələb olunan nağd vəsaitləri mütləq şəkildə əks etdirmir. belə ki, bu cür öhdəliklərin əksər hissəsi onların ödəmə müddətlərinin başa çatmasından əvvəl ləğv oluna 
bilər.
33 saylı qeyddə göstərildiyi kimi, bəzi borc vəsaitləri üzrə müqavilələrdə nəzərdə tutulan xüsusi şərtlərin pozulması nəticəsində 128,990 min AZn məbləğində 
həmin borc vəsaitləri yuxarıda göstərilən ödəmə müddətlərinə görə təhlil cədvəlində “tələb edilənədək” kateqoriyasına aid edilmişdir. Hesabat tarixindən sonrakı 
dövr ərzində bu borc vəsaitlərini heç bir hissəsi müqavilədə göstərilən ödəmə müddətindən əvvəl borcverən tərəfindən geri tələb edilməmişdir.

---

106
32. Kapitalın İdarə Edilməsi
qrupun kapitalının idarə olunmasında məqsəd (i) Azərbaycan respublikası Milli bankının (“ArMb”) kapitalın məbləği ilə bağlı müəyyən etdiyi tələblərə riayət 
edilməsini, (ii) qrupun fasiləsiz fəaliyyət göstərmək qabiliyyətinin və (iii) bazel sazişinə uyğun olaraq kapitalın adekvatlıq əmsalının 8% həcmində saxlanılması 
üçün kifayət qədər kapital bazasının saxlanılmasını təmin etməkdir. Azərbaycan respublikası Milli bankının müəyyən etdiyi kapital adekvatlığı əmsallarına riayət 
edilməsinə bankın Maliyyə direktoru, Audit Komitəsinin sədri, İdarə Heyətinin sədri və daxili Audit departamentinin direktoru tərəfindən baxılmış və təsdiqlənmiş 
müvafiq hesablamalardan ibarət aylıq hesabatlar vasitəsilə nəzarət edilir. Kapitalın idarə olunmasının digər məqsədləri hər il qiymətləndirilir.
ArMb-nin kapitalın məbləği ilə bağlı mövcud tələblərinə görə banklar: (a) məcmu kapitalın minimum məbləğini 10,000 min AZn (2006: 8,200 min AZn) 
həcmində saxlamalı; (b) məcmu kapitalın risk dərəcəsi üzrə ölçülmüş aktivlərə nisbətini (“məcmu kapitalın adekvatlıq əmsalı”) minimum 12% (2006: 12%) 
və (c) 1-ci dərəcəli kapitalın risk dərəcəsi üzrə ölçülmüş aktivlərə nisbətini (“1-ci dərəcəli kapitalın adekvatlıq əmsalı”) minimum 6% (2006: 6%) və ya yuxarı 
saxlanılmasını təmin etməlidir.
bankın idarə etdiyi kapital ArMb-nin kapitalın adekvatlıq əmsallarının hesablanması üçün tələb olunan məbləğ ilə uyğundur. 31 dekabr 2007-ci il tarixinə bankın 
idarə etdiyi məcmu kapital 245,542 min AZn (2006: 123,110 min AZn) təşkil edir.
rəhbərlik hesab edir ki, bank 31 dekabr 2007 və 31 dekabr 2006-cı il tarixlərində tamamlanan illər ərzində müəyyən vaxtlar istisna olmaqla, ArMb-nin kapitalın 
adekvatlıq əmsallarına riayət etmişdir. 33 saylı qeydə baxın.
qrup və bank eyni zamanda kredit müqavilələrində nəzərdə tutulan kapitalın minimum məbləği ilə bağlı tələblərə, o cümlədən Kapitalın qiymətləndirilməsi və 
Kapital standartları haqqında beynəlxalq Konvergensiya (aprel 1998-ci il tarixində yenidən işlənmişdir) və “bazel ı” adlanan bazar risklərini əks etdirən Kapital 
haqqında bazel sazişinə əlavədə (noyabr 2005-ci ildə yenidən işlənmişdir) müəyyən edilən bazel sazişinin tələbləri əsasında hesablanmış kapitalın adekvatlıq 
səviyyəsinə riayət etməlidirlər. qrupun konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatlarına əsasən bazel sazişinə uyğun olaraq hesablanmış kapital strukturu aşağıdakı 
cədvəldə təqdim edilir:
Min Azərbaycan Manatı ilə
2007
2006
1-ci dərəcəli kapital
nizamnamə kapitalı
100,000
59,319
bölüşdürülməmiş mənfəət
35,850
23,861
Azlığın payı
1,551
1,528
Çıxılsın: qeyri-maddi aktivlər
(7,685)
(2,702)
Cəmi 1-ci dərəcəli kapital
129,716
82,006
2-ci dərəcəli kapital
Cari ilin mənfəəti
74,491
37,651
Kapital ehtiyatları
22,381
14,457
binalar üzrə yenidən qiymətləndirmə ehtiyatı
27,977
17,444
subordinasiyalı borc öhdəlikləri
102,470
-
Cəmi 2-ci dərəcəli kapital (1-ci dərəcəli kapitaldan çox olmamaq şərtilə)
129,716
69,552
Çıxılsın: səhm alətlərinə qoyulmuş investisiyalar
(801)
(809)
Cəmi məcmu kapital
258,631
150,749
Risk dərəcəsi üzrə ölçülmüş aktivlər:
balans üzrə
1,790,504
1,156,542
balansdankənar
702,324
449,365
Cəmi risk dərəcəsi üzrə ölçülmüş aktivlər
2,492,828
1,605,907
Bazel əmsalı
10.4%
9.4%
Kapitalın idarə edilməsi prosesi çərçivəsində Maliyyə direktoru kapitalın məbləği ilə bağlı bütün kənar qurumların tələblərinə riayət edilib-edilməməsinə müntəzəm 
olaraq nəzarət edir. Monitorinq hesabatları Audit Komitəsinin sədri, İdarə Heyətinin sədri və daxili Audit departamentinin direktoru tərəfindən nəzərdən keçirilir və 
təsdiqlənir. 33 saylı qeyddə göstərilən hallar istisna olmaqla, qrup və bank 2007-ci il ərzində kapitalın məbləği ilə bağlı bütün kənar qurumların tələblərinə riayət 
etmişdir.

---