AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları
113
bir
rüzgar
uslanırmı bu divane gün
susarmı bu körpe gönül
bilemem ki
kaç kez daha
uyanır bahara
binlerce çıplak
ağaç...
O gözl
ərdə və bu şəhərdə nə qədər soyuq olsa da, sevgi
ilə döyünən ürəyin
h
ər zaman sevdalanacağı və minlərcə çılpaq ağacın cücərəcəyi isə dəyişilməz bir
reallıq kimi verilir.
3.
“X
əzərə toxunuşlar”
M
əqalədə təhlilə cəlb edəcəyimiz növbəti poetik örnəklər Kıbrıslı şairı
Şirin Zəfəryıldızına aiddir. Ən yeni dövr Kıbrıs türk ədəbiyyatının nümayəndə-
l
ərindən olan bu müəllifin Xəzərlə bağlı iki şeiri mövcuddur: “Toxunma” və
“Parçalanmış sözcüklər”
Dig
ər Kıbrıslı şairlərdə olduğu kimi Şirin Zəfəryıldızı poeziyasında da Xəzər
d
ənizisevgi duyğuları fonunda işlənmişdir. Dalğalar sevda dənizinin xatirə
s
əhifələridir:
Hazar Gölü’ndeki dalgalar,
Seni hatırlatmaz mı sevdalar? (Zaferyıldızı, 2005: 23)
Bu sevgiy
ə mübtəla olan şairə ayrıya bilməyəcəyini, əbədi eşq limanında
üz
əcəyini vurğulamaqdadır:
Gitmem, gidemem, dokunma,
Her gönülde duramam...(Za
feryıldızı, 2005: 23)
Hasib
ə Şahoğlunun şeirlərində olduğu kimi, Ş. Zəfəryıldızı da Xəzərin eşq
sahilind
ə üzməkdə, sularına toxunaraq daimi “məhkumluğunu” ifadə etməkdədir:
Uzak oldu bu mevsim hazan,
Gönlüm aşkınla Hazar’a dalar. Gitmem, gidemem, dokunma,
Her gönülde duramam... (
Zaferyıldızı,
2005: 23)
Şairənin “Parçalanmış sözcüklər” başlıq üç misralıq şerində də Xəzərin
fonunda n
əşə ağ-qara rəsmə bənzədilir:
siyah beyaz bir resimdir
'neşe' (lenmek)
*hazar'ın gel-gitlerinde. (Zaferyıldızı, 2005: 23)
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları
114
X
əzərin dalğalarının sahilə çırpılması, gedib-qayıtması şairənin də şüuraltı
dünyasındakı ağlı-qaralı günlərin səhifələnməsi ilə assosiativ şəkildə verilir.
N
əticə
Bel
əliklə, Kıbrıs türk şerində Azərbaycan mövzusunun son dövrlərdə
aktuallaşdığını görməkdəyik. Təbii ki, mənbələri əldə etmək çətinliyi ilə
rastlaşdığımız üçün yalnız üç şairin yaradıcılığından nümunələr verdik. Göründüyü
kimi, h
əmin şeirlər Azərbaycanda qələmə alınmaqla yanaşı, xüsusilə təbiəti və
ad
ət-ənənələri əks etdirmişdir. Həmin poetik nümunələrdə Xəzər dənizinin xüsusi
yer aldığını görürük. Xəzər həm bir dəniz olaraq təsvir edilmiş, həm də aşiqlərin
q
əlb döyüntülərini artırmışdır.
ƏDƏBİYYAT:
1.
Fikr
ətqızı Elmira. Osman Türkayın Poetik İrsi. Bakı: “Kövsər” Nəşriyyatı, 2010
2.
http://www. hafta-ichi. com/newv/2010/07/02/read=47924
3.
Kıbrıs Türk Edebiyatı. Başlangıçtan Bugüne. Lefkoşa: KKTC Milli Eğitim ve Kültür
Bakanlığı Yayınları, 1989
4.
Maniler.
Derleyen Yorgancıoğlu M. O. Mağusa: Temel Basımevi, 1996
5.
Şahoğlu Hasibe. Hazardan Esintiler. Bakı: Xezer Universiteti Neşriyyatı, 2002
6.
Zaferyıldızı Şirin. Duruşumdaki Ayna Paramparça, 2005
AZERBAİJAN İN KİBRİS TURKİSH POETRY
Summary
After the collapse of the USSR, the political-social and literary-cultural relations
among Turkish nations and also between Cyprus –Azerbaijan enlarged.
Scientific, cultural, and literary relations published in Fuyuzat journal by
ideologist and representative of Turkish movement in the beginning of the XX century
Alibay Huseynzadeh lasted until the end of the century. From this point of view a bilateral
relation and connection were created in poetry; in fact the topic of Azerbaijan was the main
subject in the nation of Cyprus described by Azerbaijan authors in their poems. The biggest
tragedy of the XX century, the Khojali genocide, was described by the famous poet of
Cyprus Osman Turkay in his poem “The elegy to Khojali martyrs”.
The topic of Azerbaijan in Cyprus Turkish poetry is shown in Hasiba Shahoqlu’s poems as
a red line in 1999-2003. H. Shahoqlu worked as a diplomat in the Turkish Embassy in
Azerbaijan. Besides her political work she also played a great role in the formation of
relations among Turkishnations with her poems.
In her book
Khazardan asıntılar, most poems such as “Ali”, “Anlatdın”,
“Azerbaijan”, “Bahar”, and “Zalzala” are devoted to Azerbaijan. These poems were
writhen in Azerbaijan, and Baku, especially with its nature, and beauty are the main ideas
of the poems. Expressing her love for Azerbaijan in hemistiches such as “ben Bakuy’yu
sevdim / Gülen gözlerin sıcaklığında / Hazarın azğın dalğalarını / Durğun gizemini /
Sevdim…” she penned our people’s hospitality, traditions and our national holiday Novruz.
Key Words: Cyprus, Azerbaijan, Baku, Khazar, Hasiba Shahoqlu, Tayfun
Yucer, Shirin Zaferyildizi