3. Yazılı nitqdə nida işarəsi. Nida işarəsi yazılı nitqdə emosionallığı ifadə edir və aşağıdakı hallarda işlənir:
a) nida sözlərindən sonra. Məsələn:
— A! A! A! Dəlidən doğru xəbər. Qoçaq, gəl sən də bizimlə, məhkəmədə elə bu sözləri de (C.Cabbarlı, “Vəfalı Səriyyə”); ― Oy! ― deyə mən ilandan qorxmuş adam rolunu elə oynadım ki, Murad mənim həqiqətən bərk qorxduğumu zənn edərək oğlana sərt bir nəzər saldı (İ.Əfəndiyev, “Söyüdlü arx”; ― Oho! Baş üstə, damade-əziz, belə mənim bu gözlərim üstə (Ə.Hacızadə, “Əfsanəsiz illər”);
b) xitablardan sonra. Məsələn:
— Hey, Dirsə xan! Mənə qəzəb etmə! İncinib acı sözlər söyləmə! (“Kitabi-Dədə Qorqud”);
— Salam, Fərhad Fərhadzadə!
― Salam, yoldaş müdir! (S.Rəhimov, “Ana abidəsi”);
c) bəli, hə, xeyr, yox sözlərindən sonra. Məsələn:
― O ağbaş kişi onun əridi?
― Hə!! ― Əbdül qeyri-ixtiyari cavab vedi (Ə.Hacızadə, “Əfsanəsiz illər”);
Birdən müəllim bir şeydən qorxmuş kimi diksinərək:
―Yox! ― dedi. Bu mümkün deyil! (İ.Əfəndiyev, “Xəncər”)”
ç) nida cümlələrindən sonra. Məsələn:
Mehman bildi ki, anası bütün gecəni yatmayacaq, oğlunu sorğu-suala tutacaq, — yox, oğlum, deyib, ağlayıb-sıtqayacaq. — Bəs necə olsun?.. “Axşamın xeyrindən sabahın şəri!” (S.Rəhimov, “Mehman”); — ... Əgər sən, balaca tifil, mən boyda axundun bütün buyruqlarına can-başla əməl etsən, o kötəklər, şillə-şapalaqlar səndən ötrü həm əvvəliminci, həm də axırımıncı olacaqdır! (S.Rəhimov, “Ana abidəsi”);
d) əmr cümlələrindən sonra. Məsələn:
Uşun Qocaya çapar gəldi: — Muştuluq. Gözün aydın! (“Kitabi-Dədə Qorqud”); Gəlib stəkanları yığışdıran Bəyim: ― Qədir dayı, bax, atama sataşma ha! ―deyə onu hədələdi (İ.Əfəndiyev, “Su dəyirmanı”); ― Jaketini gey! ― deyə Cəmil arxadan səsləndi (İ.Əfəndiyev, “Gülaçar”).
Dostları ilə paylaş: |