38
F Ə S İ L II
MATERİAL VƏ METODLAR
2.1. Xəstələrin ümumi xarakteristikası
Tərəfimizdən 2008-2011-ci illər ərzində də Bakı ş. BSİ-nin Klinik Tibbi Mərkə-
zində qarının ön divarının birincili, residiv və əməliyyatdan sonrakı yırtıqları ilə 70
xəstənin klinik müayinəsi və operativ müalicəsi həyata keçirilmişdir. Bu xəstələrdən
34-də birincili, 23-də residiv, sonuncu 13-də isə əməliyyatdan sonrakı yırtıqlar müəy-
yən edilmişdir.
Tədqiqatın xarakterinə uyğun olaraq xəstələr 3 qrupa ayrılmışdır: I
qrupun xəstələri (35 xəstə) üzərində açıq üsullarla gərginliksiz plastika, II qrupun
xəstələrində (18) laparoskopik transabdominal hernioplastika, III
qrupun xəstələrində
(17) isə videoendoskopik total ekstraperitoneal hernioplastika əməliyyatları yerinə
yetirilmişdir.
Xəstələrdən 61-i kişi, 9-u qadın olmuşdur. Onların yaş həddləri 26-dan 85-ə
qədər dəyişmişdir. Orta yaş 33,9±2,5 təşkil etmişdir. I qrupda orta yaş 34,6±1,2, II
qrupda 33,1±1,5, III qrupda isə 32,9±1,7 olmuşdur. Xəstələrin yaşa görə paylanması
aşağıdakı cədvəldə təqdim edilmişdir (cədvəl 2.1).
Cədvəl 2.1
Xəstələrin cinsə və yaşa görə paylanması
Yaş
Xəstələrin sayı
Kişi
Qadın
≥ 20
4
-
21-40
18
3
41- 60
28
4
> 60
11
2
61 (87,1%)
9 (12,9%)
Cədvəldən göründüyü kimi xəstələrin böyük əksəriyyəti əmək qabiliyyətli yaş
dövrünə mənsub olmuşdur. Bu problemin böyük sosial və dövlət əhəmiyyət daşıması-
nı təsdiq edir.
Yırtıqların lokalizasiyası 2.2 saylı cədvəldə təqdim edilmişdir.
s/s
Yırtıqların anatomik lokalizasiyası
Xəstələrin sayı
39
Cədvəl 2.2
Yırtıqların
lokalizasiyasına
görə
xəstələrin
paylanması
Cədvəldən göründüyü kimi birincili və residiv qasıq yırtıqları, ağ xətt, göbək və
əməliyyatdan sonrakı yırtıqlar daha çox rast gəlmişdir.
Brincili və residiv yırtıqların etiopatogenezi tərəfimizdən öyrənilmişdir. Əməliy-
yat üsulunun yanlış seçilməsi, əməliyyat yaralarının irinli-infeksion ağırlaşmaları re-
sidivvermənin əsas səbəbləri olmuşdur. İlk dəfə baş vermiş residiv yırtıqlar təxminən
1,5 dəfə çox rast gəlmişdir (cədvəl 2.3).
Cədvəl 2.3
Müxtəlif lokalizasiyalı yırtıqların etiopatogenetik mexanizmlərə görə rast gəlməsi
I qrup (n=35)
II qrup (n=18)
III qrup (n= 17)
Yırtıqlar\Orta yaş
34,6±1,2
(28-85)
33,1±1,5
(20-84)
32,9±1,7
(22-79)
Sağtərəfli qasıq
8
2
5
Soltərəfli qasıq
2
1
1
Bilateral
-
-
2
Bud
3
1
-
Bilateral bud
1
-
-
Birincili göbək
3
4
-
Residiv göbək
2
2
-
Birincili
ağ xətt
1
-
1
Residiv ağ xətt
3
2
1
İlk dəfə əmələ gəlmiş residivlər
2
1
3
Müt.
%
1
Qasıq
Birincili
19
27,1
Residiv
12
17,1
2
Bud
Birincili
3
4,3
Residiv
1
1,4
3
Ikitərəfli qasıq
2
2,85
4
Ikitərəfli bud
1
1,4
5
Göbək
Birincili
7
10,0
Residiv
4
5,7
6
Ağ xətt
Birincili
2
2,85
Residiv
6
8,6
7
Postoperasion
13
18,6
40
İkincili əmələ gəlmiş residivlər
2
-
2
3 dəfə əmələ gəlmiş residivlər
1
1
-
Əməliyyatdan sonrakı yırtıqlar
7
4
2
Yırtıq gəzdirmə müddətləri 0,5 ildən 20 ilə qədər olmuşdur. Bu müddət bud və
göbək yırtıqlarında
daha çox olmuş, ortalama 5,4±0,7 il təşkil etmişdir (cədvəl 2.4).
Cədvəl 2.4
Xəstələrin yırtıqgəzdirmə müddətləri
Birincili
yırtıqlar
(n=34 )
Gərginlikli
hernioplastikadan
sonra əmələ gəlmiş
yırtıqlar (n=18)
Gərginliksiz
hernioplastikadan
sonra əmələ gəlmiş
yırtıqlar (n=5)
Əməliyyatdan
sonrakı
yırtıqlar
(n=13)
Müddət
0,5- 1 il
14
9
2
5
1-3 il
7
4
2
2
3-5 il
6
2
1
3
5-10 il
5
2
-
2
10 ildən çox
2
1
-
1
Yanaşı cərrahi və somatik xəstəliklər 31 xəstədə müəyyən edilmişdir (cədvəl
2.5). Cərrahi xəstəliklərdən xroniki kalkulyoz xolesistit (5 xəstədə) və proktoloji
xəstəliklər (8), somatik xəstəliklərdən hipertoniya xəstəliyi (7) və virus hepatitləri (5)
üstünlük təşkil etmişdir. 4 xəstədə şəkərli diabet aşkar olunmuşdur. Bütün xəstələrdə
yanaşı xəstəliklərin kompensasiya mərhələsi müəyyən edilmiş və ya farmakoloji
kompensasiya təmin edildikdən sonra (5 xəstədə) cərrahi müalicə həyata keçirilmiş-
dir.
Cədvəl 2.5
Yanaşı xəstəliklərin rastgəlmə
tezliyi
Yanaşı xəstəliklər
I qrup
(n=35)
II qrup
(n=18 )
III qrup
(n=17 )
Cəmi
(n=70)
Xroniki
xolesistit
2
1
2
5
Yumurtalğın sisti
-
2
-
2
Büzdümün epitelil yolu
2
1
-
3
Xroniki paraproktit
1
-
1
2
Hemorroy
-
2
1
3
Şəkərli
diabet
1
2
1
4
Hipertoniya xəstəliyi
3
1
2
6
ÜXİX (kardioskleroz,