Boshqaruv psixologiyasi

9-Mavzu:BOSHQARUVCHANLIK FAOLIYATIDA VAQTDAN UNUMLI FOYDALANISH SHARTLARI. BOSHQARUV MADANIYATI.

Reja:
1.Boshqaruv masalalarida shaxsning motivlari, ish olib borish usullarini, yondashishlarini inobatga olish.
2. Boshqaruvchining turli fazilatlarni bilishning zarurati.
3.Boshqaruv faoliyatida uning intellektual salohiyatidan foydalanish.
4.Boshqaruvda boshliq vaqtini inobatga olishning zarurligi.
Tayanch tushunchalar:Fazilat, shaxs, motiv, intellekt. Regulyasiya – boshkarmok, tartibga solmok. Motivatsiya – ichki turtki.Emotsionallik – xis tuygu, kechinma.

Raxbarlik raxbardan boshkarish madaniyatining konuniyatlariga buysunishini talab etadi. Boshkarish madaniyati uz ichiga axlok, odob koidalarini olish kerak. Boshkarish madaniyatini takomillashtirish uning barcha elementlariga e’tiborni kuchaytirish demakdir. Rahbar kadr uchun ematsional holatlar va his – tuyg‘ularni oqilona boshqaruv uquviga ega bo‘lish har qanday vaziyatda ham o‘zini – o‘zi boshqarish o‘zga kishilarning kechinmalarini his eta olish. Emotsional holatlarga o‘z munosabatini bildirish, reaksiyaga kirisha olish bu narsalarga loqayd bo‘lmaslik, yumor hissining mavjudligi hamisha muayyan mezonga rioya qilgan holda tobe kishilar bilan munosabat muomalaga rioya qilish;

hissiyotning qonuniyatlarini egallash va jamoaning boshqariluv tuyg‘usini oldindan aniqlash ularga asoslanib a’zolari bilan munosabatiga kirishishi zarurat tug‘ilganda tezkor qaror qabul qilish. Emotsional holatlarga baho berish va ularning har birini tahlili qilish imkoniyati.Rahbar kayfiyatini aniqlovchi omillarning barqarorligi. Emotsional reaksiyalar ifodalashishining tashqi vositalari, Emotsional barqarorlik rahbar shaxsining xislatini ekanligi,Rahbarlik faoliyati va rahbar shaxsi uchun idoraviy sifatlar juda muhim ahamiyatga ega, uni boshqarish esa psixologik to‘siqlar vaziyatlar, nizom holatlarni engish manbai bo‘lib hisoblanadi. Rahbar kadrning nufuzi barqaror iroda sub’ekti ekanligini har qaysi harakat va faoliyatda namoyish qilishda o‘z ifodasini topadi. SHaxslararo munosabatda ishq tuyg‘uni vujudga keltiradi, insonni inson tomonidan to‘g‘ri idrok qilishga sharoit tug‘diradi, individual uslubni shakllantiradi, obro‘– e’tibor ma’naviy boylik bo‘limidan tashqari ishlab chiqarish samaradorligining omili, iliq psixologik muhitning mexanizmi hisoblanadi. SHaxsning irodasiga quyidagi talablar qo‘yiladi:

• 
  Irodaviy kuch – quvvatning mujassamlashuvi;
  
• 
  Boshqaruv faoliyatining mashaqqatlari maqsadga intilish va sobitqadamlilik;
  
• 
  Tashabbus, mustaqillik ijodiylik;
  
• 
  Dadillik jasoratlik to‘siqlarni pisand qilmaslik;
  
• 
  Sabotlilik, qat’iylik prinsipiallik;
  
• 
  Vazminlik esankiramaslik o‘zini qo‘lga ola boshlashlik;
  
• 
  Intizomlik o‘zini o‘zi uddalash o‘ziga o‘zi buyruq berish;
  
• 
  O‘z kuchiga ishonch, o‘zini qila olishlik va boshqalar.
  

Ma’lumki boshqaruv jarayoni uchun ijrochilikning psixologik xususiyatlari va ularning o‘ziga xosligi muhim ahamiyatga ega. Xuddi shu boisdan jamoa guruh va ularning a’zolari yuzasidan muayyan darajadagi psixologik ma’lumotlilik faoliyat va muomalali tashkil qilish, uyushtirish muloqotga kirishishi voqelikga tortilganlik masalalarni e’tiborga olish boshqaruv jarayonini maqsadga muvofiq amalga oshirishni ta’minlaydi.
Rahbarlik, psixologik savodxonlik har qaysisi alohida xususiyat, vaziyat, holat, ziddiyat, shaxs qarshiligi, munosabat, muammo va echimga oqilona va omilkorlik bilan individual yoki differensial yondashishni amaliyotga tatbiq etishga keng ko‘lamli imkoniyat, puxta shart–sharoit shaxsiy uslub vujudga kelishiga negiz yaratadi. Binobarin rahbar xodimlarning individual tipologik xususiyatlari bo‘yicha psixologik bilimlar bilan qanoat hosil qilmasdan, balki ijtimoiy psixologik holatlar, qonuniyatlar, hodisalar rivoji, ularni keltirib chiqaruvchi omillar harakatlanuvchi mexanizmlar ijtimoiy muammolarning echimi jarayonda qat’iy qabul qilish va uni bajarilishi bosqichlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar bilan qo‘llanilishi lozim. Aks holda jamoa guruh singari mikrotuzilmalarni boshqarishda psixologik muhitni barqarorlashtirida shaxslararo munosabatlarni to‘g‘ri tashkil qilishda ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yishda odamlar o‘rtasida o‘zaro ta’sir, ta’sirlanish, taassurot o‘zaro tushunish hamdardlik kabi murakkab kechinmalarkuchi davomiyligini anglab etishda nuqson va kamchiliklarga yo‘l qo‘yiladi.