C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
91
edilir. Retikuloendotelial sistem hüceyrələrinin kəskin ocaqlı və diffuz proliferasiyası qeyd edilr. Piemik abseslərdə salmonellalaı* vo bəzən digər nıikroorqanizmlər (stafılokokklar, proteylər) aşkar edilir. Tifə bənzər gediş zamanı qaraciyərin, dalağın, musariqə limfa düyünlərinin böyüməsi, nazik bağırsağın aşağı şöbələrində selikli qişalarda, xüsusən, qrup limfa düyünlərində qansızmalar qeyd edilr. Morfoloji dəyişikliklərin geriyə inkişafı adətən xəstəliyin III həftəsindən başlayır.
- qastroenteritik variant - enterokolitik variant. II. Ümumiləşmiş forma: - yatalağa bənzər variant III. Bakteriyagəzdivənlik - /cəskin, xroniki, tranzitor IV. Subklinikforma. Qastr o i n t e s t i nal forma. Salmonellozun çox yayılmış formalarından biridir. Bütün salmoııellozla xəstələnmələrin 96-98%-ni təşkil edir. Xəstəliyin bu forması qastrit, qatroenterit, qastroenterokolitik və enterekolitik variantlarla keçə bilər. Ağırlıq dərəcəsinə görə yüngül, orta ağır və ağır olur. Salmonelloz qastriti - nadir hallarda təsadüf edilir və yüngül keçir. Xəstələrdə zəif intoksikasiya əlamətləri, epiqastral nahiyyədə ağrılar, mədə bulanması, bir neçə dəfə təkrarlanan qusma, ishal qeyd edilir. Hərarət normal və ya subfebril olur. Bütün əlamətlər 1-3 gün müddətində çəkilir. Qastritik variant adətən salmonellozun qida ilə epidemik alovlanmaları zaman və sporadik hallarda müqaviməti yüksək olan insanlarda təsadüf edilir. Qarm bir qədər köp olur. Palpasiya zamanı və bəzən kənardan qurultu-lar, nazik bağırsaq ilgəklərində su şırıltısı qeyd edilir. Salmonelloz zamanı mədə-bağırsaq pozğunluqları əlamətlərinin inkişafının ardıcıllığına diqqət yetirmək vacibdir: qarında ağrılar, mədə bulanması, qusma, ishal. Bunun mühüm differensial-diaqnostik əhəmiyyəti vardır. Belə ki, xəstəliyi ilk dövrlərindən vəbadan fərqləndirmək olur.
formasıdır. Xəstələrin 85%-ni təşkil edir. Xəstəlik kəskin, intoksikasiya əlamətləri və mədə- bağırsaq pozğunluqlarının demək olar ki, eyni vaxtda meydana çıxması ilə başlayır. Əlamətlər bir neçə saata maksimuma çatır. Xəstələr üşüdür, temperatur xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq 38-40°C-dək yüksəlir. Ümumi zəiflik, halsızlıq, əzginlik, baş ağrısı, baş gicəllənmə qeyd edilir. Mədə bulanması, təkrari, ağır hallarda isə aramsız qusmalar olur. Qarında yayılmış, çox vaxt epiqastral, göbək ətrafı və iliosekal nahiyyədə ağrılar olur -salmonelloz üçbucağı. Defekasiya downloaded from KitabYurdu.org 92
tezləşir, xəstəliyin ağırlığından asılı olaraq gündə 3-5 dəfədən 20 dəfəyədək və daha artıq olur. Nəcis durulaşır, üfunətli, köpüklü, qəhvəyi, tünd-yaşıl və ya sarı rəngdə, çox kütləli olur. Ağır hallarda ishal şiddətlənir, nəcis öz xarakterini itirir, düyü həlimini xatırladır. Qastroenterokolitik variant - xəstəlik qastroenterit əlamətləri ilə başlasa da, sonradan kolit əlamətləri meydana çıxır və gedişinə görə kəskin dizente-riyanı (Sh.sonnei) xatırladır. Temperaturun yüksəlməsi, intoksikasiya əlamətləri ilə başlayır. Bəzən elə ilk gündən kolitik sindrom meydana çıxır. Nəcisdə selik və bəzən qan olur. Sol qalça çuxuru nahiyyəsində tutma şəklində ağrılar, yalançı çağırışlar, tenezmlər qeyd edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, əksər hallarda kolit əlamətləri qastroenterit əlamətləri zəiflədikdən sonra, xəstəliyin 2-3-cü günü büruzə verir. Belə xəstələrdə temperaturun, intoksikasiyanın davam etmə müddəti bir qədər (2-3 gün) artıq olur. Qaraciyərin və dalağın böyüməsi qeyd edilə bilər. RRS-də müxtəlif intensivlikdə kataral, kataral-hemorragik, kata-ral-eroziv dəyişikliklər aşkar edilir.
Xəstəliyin ilk günündən kolitik simptomokompleksin baş verməsi ilə xarakterizə olunur. Salmonelloz kolitinin spesifik, patoqnomik əlamətləri mövcud olmadığına görə xəstəliyin enterokolitik, qastroenterokolitik variantlarının diaqnozunu qoyarkən mikst infeksiya inkar edilməlidir. Əlamətlərin sönməsi xəstələrin əksəriyyətində xəstəliyin I həftəsində müşahidə edilir. Tək-tək xəstədə diareya 20 günədək saxlanıla bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, bağırsağın funksional vəziyyətinin normallaşması tam klinik sağalmadan sonra bir müddət davam edir. Həzm və sorulma prosesində ki, pozğunluqlar (xüsusən yağların parçalanması və sorulması) bəzən bir neçə ay saxlanılır. Qastrointestinal forma zamanı xarakterik temperatur əyrisi müəyyən etmək qeyri-mümkündür. Xəstəlik normal və subnormal temperatur müşahidə edilməklə bərabər; remittəedici, intermittəedici və daimi tipli qızdırmalar da qeyd edilə bilər. Əksər xəstələrdə temperatur 4 gündən artıq davam etmir. Ağır gedişlərdə hipovolemik və ya ITŞ inkişaf edərsə hipotermiya da ola bilər. Qastrointestinal formada patoloji prosesə bir sıra orqan və sistemlər də qoşula bilər.Pankreasın zədələnməsi özünü qanda, sidikdə amilazanın çoxalması ilə göstərməklə bərabər, bəzən kliniki olaraq pankreatit əlamətləri də meydana çıxır. Qaraciyərin
böyüyür, biokimyəvi müayinələrdə dəyişikliklər, bəzən sklerada subikteriklik qeyd edilir. Adətən pankreasın və qaraciyərin zədələnməsi əlamətləri keçici olur.
Proteinuriya, mikrohematuriya, silindiruriya qeyd edilir. Ağır hallarda ürək-damar fəaliyyətindəki pozğunluqlar, su-duz mübadiləsi pozğunluqları KBÇ-nın inkişafına gətirib çıxara bilər.
Nəbz tezləşir, qan təzyiqi düşür, ürək tonları karlaşır, rəngin avazıması, ağır gedişlərdə xəstələrin 5-7%-də kollaps baş verir. Bu zaman arterial və venoz təzyiq birdən-birə düşür. Nəbz tezləşir, sapvari olur, hətta təyin etmək belə olmur. Dəri soyuq, yapışqanvari tərlə örtülür. Tənəffüs tezləşir, ritmi pozulur, temperatur kəskin düşür. Huş adətən saxlanır, xəstə ətrafların soyumasından, downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|