Case-law guide on Article 6 (criminal) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (3) Şahidin dinlənilməsindən imtinanın səbəblərinin göstərilməsi vəzifəsi
- (4) Məhkəmədə təqdim olunmamış şahid ifadələrinə istinad
- (5) Anonim şahidlər
- (6) Cinsi xarakterli işlər üzrə şahidlər
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
Karpenko Rusiyaya qarşı , § 62; Damir Sibqatulin Rusiyaya qarşı , § 51; Pello Estoniyaya qarşı , § 35;
Bonev Bolqarıstana qarşı , § 43). 309. Lakin, impossibilium nulla est obligatio (mümkün olmayan öhdəlik hesab oluna bilməz) prinsipinə uyğun olaraq, hakimiyyət orqanlarının təqsirləndirilən şəxsə sözügedən şahidləri dindirmək imkanı yaratmaq üçün lazımi səy nümayiş etdirməməkdə günahlandırıla bilmədiyi hallarda, şahidlərin əlçatan olmaması öz-özlüyündə cinayət təqibinin dayandırılmasını zəruri etmir (
, § 55; Haas Almaniyaya qarşı (qər.); Kalabro İtaliya və Almaniyaya qarşı (qər.); Ubak Mortes Andorraya qarşı (qər.)). (3) Şahidin dinlənilməsindən imtinanın səbəblərinin göstərilməsi vəzifəsi 310. Təqdim olunan sübutun müvafiqliyi haqqında rəy bildirmək Məhkəmənin funksiyasına daxil olmasa da, şahidin dindirilməsindən və ya çağırılmasından imtinanın əsaslandırılmaması müdafiə hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına bərabər tutula bilər ki, bu da ədalətli məhkəmə araşdırması təminatlarına ziddir (bax:
, § 188; Bokos- Kuesta Niderlanda qarşı , § 72;
Vierzbiki Polşaya qarşı , § 45;
Vidal Belçikaya qarşı , § 34). (4) Məhkəmədə təqdim olunmamış şahid ifadələrinə istinad 311. Müəyyən hallarda istintaq mərhələsində verilmiş şahid ifadələrinə istinad etmək zəruri ola bilər (
, § 40), məsələn, şahid vəfat etdikdə ( Mika İsveçə qarşı
(qər.), § 37; Ferrantelli və Santangelo İtaliyaya qarşı , § 52), yaxud susmaq hüququndan istifadə etdikdə (
, § 47; Sofri və başqaları İtaliyaya qarşı (qər.); Kraksi İtaliyaya qarşı (№ 1) § 86), yaxud hakimiyyət orqanlarının şahidin iştirakını təmin etmək üçün sərf etdiyi ağlabatan səylər nəticə vermədikdə (
, § 217). 312. Şahidin məhkəmədə iştirak etməməsinin müdafiə hüququna nə dərəcədə mənfi təsir etdiyi nəzərə alınmaqla, şahid məhkəmə icraatının hər hansı əvvəlki mərhələsində dindirilməyibsə, canlı ifadənin əvəzinə yazılı şahid ifadəsinin qəbuluna icazənin verilməsinə sonuncu tədbir kimi müraciət olunmalıdır ( Əl-Kavaya və Taheri Birləşmiş Krallığa qarşı
[BP], § 125). 313. Müdafiə hüquqlarına Konvensiyanın bir qayda olaraq tələb etdiyi dərəcədə təminat verilə bilmədiyi şəraitdə əldə edilmiş şahid ifadələri ehtiyatla nəzərdən keçirilməlidir ( S.N. İsveçə qarşı , § 53;
Dorson Niderlanda qarşı , § 76). 314. Şahid üzrlü səbəbdən hər iki tərəfin dindirməsi üçün əlçatan olmadıqda, milli məhkəmə başqa sübutlarla təsdiq olunması şərtilə məhkəmədən əvvəlki mərhələdə verilmiş ifadəni nəzərə ala bilər (
, § 217; Şeper Niderlanda qarşı (qər.); Kalabro İtaliya və Almaniyaya qarşı (qər.); Ferrantelli və Santangelo İtaliyaya qarşı , § 52). 315. 6-cı Maddənin 3 (d) yarımbəndi məhkəmədən əvvəl ifadə verilmiş şahidlərin çarpaz dindirilməsi imkanının təmin edilməsini yalnız o zaman tələb edir ki, bu ifadə ittihamın müəyyən olunmasında yeganə və ya həlledici rola malik olsun (bax:
(qər.); Krasniki Çex Respublikasına qarşı , § 79). 316. Təqsirləndirilən şəxsə qarşı yeganə və ya həlledici sübut başqasının sözlərinə əsaslanan ifadədən ibarət olsa belə, onun sübut kimi qəbul olunması avtomatik olaraq 6-cı Maddənin 1-ci bəndinin pozulması ilə nəticələnmir. Lakin, ittihamın yeganə və həlledici dərəcədə məhkəmədə iştirak etməyən şahidin ifadəsinə əsaslanması faktı ölçülüb-biçilməli olan və yetərli balanslaşdırma, o cümlədən güclü prosessual təminatlarin mövcudluğunu tələb edən çox mühüm amildir. Hər bir məhkəmə işində sual bundan ibarət olur ki, yetəri qədər balanslaşdırıcı amil, o cümlədən sübutun etibarlılığını düzgün və ədalətli qiymətləndirməyə imkan verən tədbirlər mövcud olubmu. İttihamın belə sübuta əsaslanmasına, məhkəmə işi üçün əhəmiyyəti nəzərə alınan həmin sübut kifayət qədər etibarlı olduqda icazə verilir (
© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 2014 51
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
problemlər fərqli olsa da, bu iki vəziyyət də təqsirləndirilən şəxsi potensial olaraq qeyri- əlverişli mövqeyə məhkum etdiyindən aralarında prinsipial fərq yoxdur. Əsas prinsip bundan ibarətdir ki, cinayət işi üzrə məhkəmə icraatında təqsirləndirilən şəxs ona qarşı təqdim edilmiş sübutlara səmərəli şəkildə etiraz etmək imkanına malik olmalıdır ( Əl Kavaya və Tahiri Birləşmiş Krallığa qarşı [BP], §127). 318. Anonim şahidlərin ifadələrinin ittiham hökmü üçün əsas kimi istifadə olunması heç də bütün hallarda Konvensiyanın müddəalarının pozulmasına gətirib çıxarmır ( Dorson Niderlanda qarşı , § 69; Van Mexelen və başqaları Niderlanda qarşı , § 52; Krasniki Çex Respublikasına qarşı , §76).
319. 6-cı Maddə şahidlərin maraqlarının nəzərə alınmasını aydın şəkildə tələb etməsə də, onların həyatı, azadlığı və ya şəxsi təhlükəsizliyi, eləcə də Konvensiyanın 8-ci Maddəsinin tətbiq dairəsinə daxil olan maraqları təhlükə altında ola bilər. İştirakçı Dövlətlər cinayət işləri üzrə məhkəmə icraatlarını şahidlərin maraqlarını yersiz təhlükəyə məruz qoymayacaq şəkildə təşkil etməlidirlər. Beləliklə, ədalətli məhkəmə icraatı prinsipləri tələb edir ki, müvafiq hallarda ifadə vermək üçün çağırılmış müdafiə tərəfinin və şahidlərin və ya zərərçəkənlərin maraqlarının tarazlığı gözlənilsin (
, § 70;
Van Mexelen və başqaları Niderlanda qarşı , § 53). 320. Milli hakimiyyət orqanları bəzi şahidlərin şəxsiyyətinin gizli saxlanılmasının zəruriliyini əsaslandırmalıdırlar ( Dorson Niderlanda qarşı , § 71;
Visser Niderlanda qarşı , §
47; Sapunaresku Almaniyaya qarşı (qər.); Celili Almaniyaya Almaniyaya qarşı (qər.)). 321. İttiham tərəfinin şahidlərinin anonimliyi qorunduğu halda, müdafiə tərəfi, bir qayda olaraq cinayət işləri üzrə məhkəmə icraatlarında meydana çıxmayan çətinliklərlə üzləşir. Müdafiə tərəfi üçün belə çətinliklər meydana çıxdıqda, məhkəmə orqanları onları müvafiq prosedurlarla kompensasiya etməlidir ( Dorson Niderlanda qarşı , § 72; Van Mexelen və başqaları Niderlanda qarşı , § 54;
Haas Almaniyaya qarşı (qər.)). 322. Xüsusilə, ərizəçiyə anonim şahidlərin etibarlılığının yoxlanılması qadağan edilməməlidir ( Birutis və başqaları Litvaya qarşı , § 29; Van Mexelen və başqaları Niderlanda qarşı , §§ 59 və 62; Kostovski Niderlanda qarşı , § 42). 323. Bundan əlavə, anonim şahidlərin dindirilməsi prosedurunun təqdim etdiyi təminatların yetərliliyinin qiymətləndirilməsi zamanı müdafiə tərəfinə yaradılmış çətinliklərin tarazlaşdırılması üçün anonim şahidlərin ifadələrinin ərizəçinin ittihamı üçün nə dərəcədə həlledici əhəmiyyətə malik olduğu lazımi qaydada nəzərə alınmalıdır. Bu şahid ifadələri heç bir dərəcədə həlledici olmadıqda, müdafiə tərəfi daha az çətinliklə üzləşir (
(qər.); Krasniki Çex Respublikasına qarşı , § 79). (6) Cinsi xarakterli işlər üzrə şahidlər 324. Cinsi zəmində cinayətlər ilə bağlı işlər üzrə məhkəmə icraatları adətən zərərçəkən üçün, xüsusilə o, təqsirləndirilən şəxslə üzləşmək məcburiyyətində qaldıqda ağır sınaq hesab edilir. Bu xüsusiyyətlər yetkinlik yaşına çatmayan şəxslərin cəlb olunduğu işlərdə daha çox nəzərə çarpır. Təqsirləndirilən şəxsə qarşı ədalətli məhkəmə icraatının baş tutması məsələsi qiymətləndirilərkən iddia edilən zərərçəkənin şəxsi həyatına hörmət hüququ nəzərə alınmalıdır. Bu səbəbdən, cinsi istismar ilə bağlı işlər üzrə məhkəmə icraatlarında zərərçəkmiş şəxsin müdafiəsi məqsədilə müəyyən tədbirlər görülə bilər, bir şərtlə ki, bu cür tədbirlər müdafiə tərəfinin hüquqlarını lazımi şəkildə və səmərəli həyata keçirməsi üçün tarazlaşdırıla bilsin. Müdafiə tərəfinin hüquqlarının təmin edilməsi zamanı məhkəmə orqanlarından müdafiə tərəfinin üzləşdiyi çətinlikləri tarazlaşdıran tədbirlərin görülməsi tələb oluna bilər (
, § 37;
, § 43; F. və M. Finlandiyaya qarşı , § 58; Akkardi və başqaları . İtaliyaya qarşı (qər.); S.N. İsveçə qarşı , § 47; Vronçenko Estoniyaya qarşı , § 56). 325. Cinsi zəmində cinayətlər ilə bağlı işlər üzrə məhkəmə icraatlarının xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla, 6-cı Maddənin 3-cü bəndinin (d) yarımbəndinin bütün təqsirləndirilən şəxsin 52
Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|