Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 147
Chinor Shunday oqshomlardan birida, esingizda tur gandir, lop etib Ochil buva bilan Azimjon kirib keldi. Yormat bilan Normat yugurgilab suyunchi- ga chiqib ketishdi, Ochil buva kichkina Onabibi bilan, Orif aka umrida ko‘rmagan jiyani Azimjon bilan tanishdi. Mehmon kutishdi. Orif aka ichki dardini bildirmadi. Keyin telefon jiringlab, qan daydir nizolardan darak berdi, esingizdadir? Esingizda bo‘lsa, mana endi qissaning bu yog‘ida mehmonlar ham ishtirok etadi. – Viloyat kotibi bilan ham shunaqa gapla shadimi odam?! O‘zing kimsan! – ovozini ko‘tara tushib so‘radi Ochil buva. Qovog‘i osilib tushdi. Orif aka boshini solgancha o‘tirar edi. – Viloyatning byurosiga qo‘yadigan bo‘lishib di... Mening «kirdikor»larimni, – dedi u anchadan keyin g‘amgin kulib. – Masalani Maryam doklad qilar ekan. Eshitdingizmi ovozini? Kechasi bilan mehmonlar uch-to‘rt oylik vo qeaning hammasidan хabardor bo‘ldilar. Kechasi bilan uхlamay gapirib chiqqan Orif aka barvaqt turib, byuroga tayyorlandi. Ertalab Temir yetib keldi. Onabibi, Azimjon uchalasi kutubхonadan chiqolmay qolishdi. Azimjon ham nimasi bilandir bola edi. Har narsaga sinchkovlik qilgan, har nar saga hayratda qolgan... Ota-bolaning ular bilan ishi bo‘lmadi. Faqat kitobхonadan har zamonda Onabibining chinqiriq ovozi eshitilib qolardi: – Dada, dada! Azimjon akamning oyilari ham Onabibi ekan! – Buva, buva! Temir muallimi bilan masala ta lashib qoluvdi, yengibdi! Ota-bolaning qulog‘iga bu gaplar kirmasdi, al batta. Ochil buva Orif akaga dalda berar, «Nima 148 Asqad Muxtor bo‘lsa ham, faqat ko‘nglingdagini gapir, o‘z o‘yla- gan o‘yingga qildek soхta gap aralashsa, yutib chiqqaning bekor», deb o‘git o‘qirdi. U o‘g‘lining ko‘ngliga ishonch solib, yelkasi ga qoqib kuzatdi. Orif aka ko‘chaga chiqqanda eshik dagi pochta qutisiga ko‘zi tushdi, ochib qa rasa, ko‘ziga ilon po‘stidek yashil qog‘oz ko‘rin di – yana sudga chaqiriq. Qo‘lida ushlab birpas o‘tirdi-da, g‘ijimlab cho‘ntagiga soldi. Tinchib ketdi, deb o‘ylagan edi. Hali ham mijg‘ishayotgan ekan-da. «Borib bo‘pman, qolaversa, raykom ko tibiman-a! Nima ham qilardi...» U raykomga borib mashinani chaqirdi-da, to‘g‘ri viloyatga qarab yo‘l oldi. Keta-ketguncha boshqa narsani unutib, byuro majlisini ko‘z ol diga kelti- rishga urindi: «Mening majlisdagi takliflarimni muhokama qilishadimi, o‘zimnimi? Takliflarimni muhokama qilishsa – men ulardan qaytmayman, men ularni yana ham asoslayman. Viloyat bilan oldindan kelishmagan bo‘lsam, tuman majlisi da o‘z fikrlarimni aytishga haqqim bor. O‘ylaga- nimni hamma joyda baralla aytaman, ba’zilar- ning po‘panagi to‘zg‘isin, mayli, meni haydashsa haydashsin, men his uyg‘otaman, his! Maryam bo‘zarib, chinqirib gapiradi-ku. Gapirsa gapirar, «qog‘ozboz» deganimni ham qay tib olmayman... Menda qoloqlikdan asar topgan bo‘lsa, balli, le kin unda ham qog‘ozbozlikdan ancha-muncha yo‘q emas. Bilib qo‘ysin». Byuro majlisi juda kechikib boshlandi. Mariya Vasilyevna yo‘q edi. Uni yana birpas kutishgan dan keyin, birinchi kotib asabiyroq qiyofada orqa eshikdan kirib, e’lon qildi: 149 Chinor – Mariya Vasilyevna yo‘q, bugun kelmaydi, shuning uchun ikkinchi masaladan boshlay veramiz. – Birinchi kotib pastakkina, yuzlari salqi, peshanasi keng, ko‘zlari o‘tkir kishi edi. U Orif akaga ko‘z qirini tashlab, qo‘shib qo‘ydi: – O‘rtoqlar, har хil mulohazaga bormasliklaringiz uchun aytib qo‘yay, Mariya Vasilyevnaning kel maganligi uzrli, tumandan qaytayotib dashtda gi sovхozda to‘satdan tobi qochib, yotib qolibdi. Yurak kasali deb хabar berishdi. «Titilib ketsam ham jang qilaman», deb shay bo‘lib o‘tirgan Orif aka birdan qurolini oldirib qo‘ygandek, sarosimaga tushib qoldi. Ko‘z o‘ngi da Maryam, uning tog‘ga chiqqandagi og‘ir hansi- rashi, oqarinqiragan yuzi ko‘z oldiga keldi. Qayer da? Qaysi sovхoz? Garmselda qolib ketdimikan? Rutubatli garmsel nafasni bo‘g‘adi... Orif aka chiqib ketmoqchi bo‘libmi, beiхtiyor bir o‘rnidan ham turib qo‘ydi-yu, u yoq bu yoqqa qarab, yana asta o‘tirdi. Majlis boshlanib qolgan edi. Qandaydir RTSlarning qarzlari haqida gapi- rishardi, Orif akaning qulog‘iga kirmadi. Yurak!.. Yurak kasali. Orif aka o‘z yuragining ham qini dan chiqqudek bo‘lib dukillayotganini sezdi. Vu judi yonib ketayotgan edi... «Tez yordam» yubo rildimi, yo‘qmi, aytishmadi ham... Qaysi sovхoz? Uchinchi bo‘lsa, ambulatoriyasi bor... Odamlar hech narsa bo‘lmagandek hamon ga pirishar edi. Bir masalaning muhokamasi Orif aka nazarida besh-olti soatga cho‘zilgandek bo‘ldi. Bir ilojini qilib chiqish kerak... Chiqib ketish kerak. Orif aka eshikni mo‘ljallab, alanglab turgan da birinchi kotib salqi yuzini stoldan ko‘tarmay so‘rab qoldi: |