Coğrafiya
və təbii resurslar, №2, 2017 (6)
AMEA akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu, Azərbaycan Coğrafiya
Cəmiyyəti
97
AMEA akad. H.Ə.Əliyev ad. Coğrafiya İnstitu-
tunun direktoru, akademik R.M.Məmmədov “Aka-
demik H.Ə.Əliyevin elmi və ictimai fəaliyyəti haq-
qında” mövzusunda geniş məruzə ilə çıxış edərək,
alimin Azərbaycan təbiəti, torpağı və suyunun mü-
hafızəsi sahəsində əvəzsiz xidmətlərindən danışdı.
O, həmçinin bildirdi ki, Coğrafiya İnstitutuna
rəhbərlik etdiyi 19 ildə bu elm sahəsi daha da in-
kişaf etmiş, elmi kadr potensialı artmış, elmin xalq
təsərrüfatına xidməti təmin olunmuşdur. Həsən
Əliyevin institutda yaratdığı elmi ənənələr indi də
böyük ehtiramla davam etdirilir.
Ekocoğrafiya şöbəsinin müdiri, a.e.ü.f.d. Ənvər
Əliyev məruzəsində akademik H. Əliyevi həm elmi
rəhbəri, həm şöbə müdiri, həm də institut direktoru
kimi xarakterizə edərək onu əsil insan, alim, haqq-
ədalət simvoluna çevrilmiş bir dağ, bir azərbaycan-
lı kişisi adlandırdı. Məruzəçi bildirdi ki, H. Əliyev
bütün elmi və ictimai fəaliyyəti ilə mükəmməl təd-
qiqatçı olmaqla yanaşı, böyük hörmət sahibi, el ağ-
saqqalı, vətənini, xalqını ürəkdən sevən əsil azər-
baycanlı olduğunu sübut etmişdir.
İnstitutun Torpaq ehtiyatları coğrafiyası şöbəsi-
nin müdiri, a.e.ü.f.d. İsmayıl Quliyev “Akademik
H.Ə.Əliyev görkəmli ekoloq kimi” mövzusunda
məruzə etdi, özünün müəllimi adlandırdığı torpaq-
şünas alimin elmi tədqiqat işlərindən, nəşr fəaliy-
yətindən, Azərbaycanın
torpaq xəritəsinin tərtibin-
dəki əməyindən və s. söhbət açdı. İ.Quluyev Şa-
maxı şəhərindəki görüşdə öz çıxışını bu şəhərə həsr
etdiyi və şamaxılıların böyük maraq və fəxr hissi
ilə dinlədikləri şeirlə bitirdi.
Daha sonra institutun əməkdaşları – coğrafiya
üzrə fəlsəfə doktorları Habil Haqverdiyev və Ta-
hirə Salmanova çıxış edərək Həsən Əliyevin insani
keyfiyyətlərindən, təbiətə, insanlara, vətəninə,
dövlətinə olan sevgisindən və bağlılığından, qay-
ğısından və sadəliyindən danışdılar, xatirələrini bö-
lüşdülər.
Şamaxı rayon Ağsaqqallar Şurasının sədri,
i.ü.f.d. Mail Aslanov, icra hakimiyyətinin nüma-
yəndəsi, a.e..ü.f.d. Gümrah Müsayev, Qəbələ rayon
sakini, Cİ-nin keçmiş əməkdaşı, c.ü.f.d. Ağasəf Ta-
hirov da mövzu ilə bağlı çıxışlar etdilər, akademik
Həsən Əliyevin kadr hazırlığından, cavan alimlərə
qayğısından, Böyük Vətən müharibəsində iştira-
kından, coğrafiya elminə verdiyi töhfələrdən söh-
bət açdılar.
Tədbirin gedişi boyu Coğrafiya İnstitutunun ha-
zırladığı Həsən Əliyevin fəaliyyətinə həsr olunmuş
videoçarx nümayiş etdirildi. Sonda akademik Ra-
miz Məmmədov Coğrafiya İnstitutunun nəşri olan
kitabları və atlası Şamaxı Mədəniyyət Mərkəzinə
və Qəbələ Arxeoloji Mərkəzinin kitabxanasına hə-
diyyə etdi.
Tədbirdən sonra iştirakçıların Qəbələ Dövlət
Tarix-Bədii Qoruğuna, Tufandağ Yay-Qış İstirahət
Kompleksinə, Gilan Holdingin şirə və kartof emalı
zavoduna gəzintilər təşkil edildi.
ACC-nin mətbuat katibi,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
Xanım Rzazadə
Coğrafiya və təbii resurslar, №2, 2017 (6)
98 AMEA akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu, Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyəti
EKOTURLAR
Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin preziden-
ti, akademik Ramiz Məmmədovun təşəbbüsü ilə
Azərbaycanı daha yaxından və dərindən tanımaq
və tanıtmaq məqsədilə ölkəmizin müxtəlif guşələ-
rinə səfərlər davam etdirilir. Azərbaycan Coğrafiya
Cəmiyyətinin təşkilatçılığı ilə növbəti ekotur 7
may 2017-ci il tarixində
Hirkan Milli Parkına baş
tutdu. Turda Coğrafiya İnstitutunun əməkdaşları,
BDU və ADPU-nun müəllim-tələbələri, coğrafiya-
çı magistr və digər təbiətsevərlər iştirak edirdilər.
Bakıdan Lənkərana gələn səfər iştirakçıları ilk
olaraq milli parkın inzibati binası ilə tanış oldular.
Parkın elmi işlər üzrə direktor müavini Hacıağa Sə-
fərov qonaqları gülərüzlə qarşılayıb, milli park
haqqında ətraflı məlumat verdi və maraq doğuran
sualları cavablandırdı. Daha sonra tur iştirakçıları
Xanbulançay su anbarına baş çəkdilər. Göl və ətraf
ərazilərlə tanış olduqdan sonra sahilyanı zonada tə-
mizlik işləri apardılar.
Səfərin növbəti ünvanı
dəniz səviyyəsindən 21 m
aşağıda yerləşən Moskva meşəsi oldu. Meşəyə qə-
dər olan bir neçə km-lik məsafə Hacıağa müəllimin
bələdçiliyi ilə yürüşlə qət edildi. Tur iştirakçıları
meşədə çoxusunun adı Azərbaycanın “Qırmızı Ki-
tab”ına daxil edilmiş müxtəlif relikt və endemik
ağac növləri - şabalıdyarpaq palıd, dəmirağac, ipək
akasiyası, Hirkan ənciri, Qafqaz xurması və s. ilə
əyani tanış olub haqlarında ətraflı məlumat aldılar.
O da məlum oldu ki, Hirkan meşələrinin
YUNESCO-nun Ümumdünya Mədəni və Təbii İrs
Siyahısına daxil edilməsi üçün sənədlər hazırlan-
mış və aidiyyəti təşkilatlara təqdim edilmişdir.
Növbəti belə ekotur iyunun 11-də
Quba rayo-
nuna təşkil olundu. İlk olaraq dağ yəhudilərinin ya-
şadığı Qırmızı Qəsəbəyə gələn iştirakçılar burada
yerli əhali barədə ətraflı məlumat aldılar. XVIII
əsrdə Dağıstandan köçərək burada məskən salmış
yəhudilər Quba xanı Hüseynəli xanın təşəbbüsü ilə
Qubanı özlərinə vətən seçmişlər. Hazırda qəsəbədə
3 sinaqoq və bir rusdilli məktəb fəaliyyət göstərir.
Daha sonra iştirakçılar qəsəbəni Quba şəhəri ilə
birləşdirən, mühüm tarixi-memarlıq əhəmiyyətinə
malik, XIX əsrə aid Tağlı körpüdə oldular. Səfərin
növbəti məkanı Quba Soyqırımı Memorial Kom-
pleksi oldu. 2013-cü ildən fəaliyyət göstərən bu
kompleks 1918-ci ildə erməni silahlı quldur dəstə-
lərinin Azərbaycan torpaqlarında həyata keçirdik-
ləri kütləvi qırğınlar nəticəsində həlak olan on min-
lərlə azərbaycanlının xatirəsinə ucaldılmışdır. Qu-
ba kütləvi məzarlığı 2007-ci ildə təsadüf nəticəsin-
də aşkar edilmişdir. Elə həmin
ildən də ərazidə ge-
niş arxeoloji tədqiqat işləri aparıldı və bununla da
mənfur düşmənin törətdiyi cinayətlər bir daha işıq
üzünə çıxarıldı. Kompleksin bələdçiləri iştirakçıla-
ra soyqrım zamanı baş verən hadisələr barədə geniş
məlumatlar verdilər.
Ziyarət başa çatdıqdan sonra iştirakçılar Təngə-
altı kəndinə baş çəkdilər. Vəlvələçayın sahilində,
Təngə dərəsində yerləşən bu kəndin landşaftı və
xüsusən cənubda yerləşən "qoşa qaya" öz əzəməti
ilə iştirakçıların marağına səbəb oldu.
Səfərin növbəti ünvanı ölkəmizin məşhur təbiət
abidələrindən biri sayılan Afurca şəlaləsi oldu. Yan
silsilənin ətəklərində, əhəngdaşlı süxurların üzərin-
dən, 60 m hündürlükdən tökülən şəlalə öz bənzər-
sizliyi və xüsusi görünüşü ilə səyahətçiləri heyrətə
saldı.
Sonda İkinci Nügədi gəndində yerləşən Çənli-
bel gölünə baş çəkən ekotur iştirakçıları təbiətin
gözəlliyindən bir daha zövq almış və xoş təəssürat-
larla geriyə qayıtmışlar.
Növbəti səfər 2017-ci il mayın 27-də “
Abşero-
nun tarixinə və bu gününə səyahət” devizi ilə
Ba-
kıətrafı qəsəbələrə təşkil olundu. Səyahətdə Coğra-
fiya İnstitutunun əməkdaşları ilə yanaşı, müxtəlif
peşə sahibləri, tələbələr, məktəblilər – coğrafiyase-
vərlər iştirak edirdilər.
Səfərdə bələdçilərimiz Coğrafiya İnstitutun De-
moqrafiya və əhali coğrafiyası şöbəsinin
böyük el-
mi işçisi, c.ü.f.d. Etibar Bədəlov və Memarlıq və
İncəsənət İnstitunun Memarlıq abidələrinin qorun-
ması və bərpası problemləri şöbəsinin müdiri,