Demokratik Modernite

108
güvenmeye başlayan gençlik, daha fazla çekim 
merkezi oluyordu. Faşist saldırılar anti-faşist saf-
ları genişletirken, çeşitli fakültelerdeki sol eği-
limli gençleri de bir araya toplayan bir rol oynadı. 
Çeşitli fakültelerde okumakta olan Hüseyin 
Ergün, Kudret Ulutürk, İsmet Özel, Erdal Türk-
kan, Ümit Hassan, Ataol Behramoğlu, Asaf 
Köksal, Zülküf Şahin, Şirin Yazıcıoğlu, Taylan 
Türker, Mevlüt Korkmaz, Talip Özay, Rıfat Mu-
rat ve Dudu Körüceli’ nin 17 Aralık 1965 günü 
Ankara Valiliğine başvurmasıyla Fikir Kulüple-
ri Federasyonu (FKF) kurulmuş oldu.
Kurucular Kurulu’nun 21 Aralık 1965 günü 
yaptığı ilk toplantıda Genel Yönetim Kurulu 
(GYK) seçildi. GYK’ nın kendi arasında yaptığı 
işbölümünde Genel Başkanlığı’na Hüseyin Er-
gün getirildi. Hüseyin Ergün’ün kısa bir süre 
sonra askere gitmesi üzerine, yerine Kudret 
Ulutürk seçildi.  
FKF, görüşlerini kitlelere anlatabilmek için 
Kavga isimli bir bülten yayınlamaya başlarken, 
TİP içindeki “Sosyalist Devrim” mi yoksa “Milli 
Demokratik Devrim” mi mücadelesi FKF’ ye de 
yansımaya başladı. 1967 yılının Ocak ayında ya-
pılan I. Kurultay’da GYK’ya İzzet Polat Ararat, 
Ahmet Ali Karlı, Asaf Köksal, Ergun Türkoğlu, 
Burhan Gürcan, Mustafa Kamer, Nail Gürman 
seçildi. GYK kendi arasında yaptığı işbölümün-
de Genel Başkanlığa İzzet Polat Ara-rat getirildi.
Fikir Kulüpleri Federasyonu’nun 1. Kurul-
tayı’nda FKF üyesi kulüp sayısı 11 iken, dönem 
so-nunda bu sayı, 26’ya çıktı. Ayrıca Ankara’da-
ki genel merkezi beklemeksizin İstanbul’un 
daha aktif çalışabilmesi için İstanbul Sekreter-
liği’nin oluşturulmasına karar verildi. 21 Mayıs 
1966 günü alınan bir kararla, Veysi Sarısözen 
İstanbul Sekreteri olarak atandı.
Türkiye İşçi Partisi’nin FKF’ deki etkinliği, 
23-24 Mart 1968’deki II. Kurultay’a kadar sür-
dü. II. Kurultay’da yönetime Milli Demokratik 
Devrim (MDD) savunucuları geldiler. Genel 
Baş-kanlığa Doğu Perinçek seçildi. MDD’ ci-
ler henüz kendi içlerindeki ideolojik ayrışma ve 
saf-laşmayı tamamlamamışlardı. Ancak mili-
tanlığıyla, anti-emperyalist mücadeledeki ka-
rarlılığıyla TİP’ i aşan bir konumdaydılar.
Ancak FKF içinde halen aktif durumdaki 
TİP’ lilerin çabalarıyla yapılan bir GYK top-
lantısın-da Doğu Perinçek, genel başkanlıktan 
alındı ve yerine TİP üyesi Zülküf Şahin getiril-
di. Daha sonraki yıllarda Kürt örgütlerinde yer 
alacak olan Zülküf Şahin, III. Kurultay’da TİP 
tarafın-dan aday gösterilmedi. TİP’ lilerin adayı 
bu kez Hüseyin Ergün olacaktı.
Zülküf Şahin liderliğindeki FKF’ nin ilk ic-
raatı, Doğu Perinçek yönetiminde girilen Dev-
Güç’ten ayrılmak oldu. Bu arada, Deniz Gezmiş ve 
arkadaşları FKF’ nin eylem çizgisini eleş-tirerek 
Devrimci Öğrenciler Birliği’ni (DÖB) kurdular. 
1968, gençlik mücadelesi açısından militan 
bir dönemdi. Özellikle anti-emperyalist eylem-
ler çok geniş kesimleri etkilemeye başlamıştı. 
6. Filo’nun İstanbul’a gelişi nedeniyle 1968’in 
Temmuz ayında gerçekleştirilen Dolmabah-
çe direnişi, dönemin en önemli eylemlerinden 
bi-riydi. Gençliğin bu eylemleri sırasında Vedat 
Demircioğlu ve Atalay Savaş katledildi. 27 Ma-
yıs sonrasında gençlik Vedat Demircioğlu ile ilk 
şehidini vermişti. 
TİP yönetimi esas olarak bu militan mü-
cadele hattının karşısındaydı. Mücadelede pa-
sifist taktikler öneriyor; ancak bunlar gençlik 
tarafından reddediliyordu. Örneğin 6. Filo’nun 
protes-tosu sırasında polisle çatışmalar, Ameri-
kan Haber Merkezi’ne ve Amerikan bankaları-
na yönelik saldırılar, gençliğin TİP yönetimine 
rağmen gerçekleştirdiği eylemlerdi.
Gençliğin işçi ve köylü eylemlerine destek 
vermesi, adım adım bunun da ötesine geçip des-
teği bütünleşmeye dönüştürmesi geleneği de pe-
kişiyordu. Elmalı’da toprak işgali yapan köylüle-
rin, Derby Lastik Fabrikası’nda, Kavel’ de işgale 
başvuran işçilerin yanında öğrenci gençlik vardı.
4-5 Ocak 1968’de FKF’ nin III. Kurultayı ya-
pıldı. Bu kurultay sonucunda Milli Demokratik 
Devrimciler çoğunluğu sağladılar. Hüseyin Er-
gün’ü aday gösteren TİP’ in etkisi iyice kırıldı. 
Genel Başkanlığa Yusuf Küpeli, Merkez Yürüt-
me Kurulu üyeliklerine de yine TİP’ e karşı olan 
delegeler seçildiler. Yeni yönetimin ilk bildirisi, 
MDD çizgisini benimsediklerini deklare etti. Bu 
arada, DÖB’ lüler de yeniden FKF’ ye katıldılar. 
Sovyetler Birliği’nin 1968’de 
Çekoslovakya’yı işgali, partiyi 
ikiye böldü. Aybar işgali 
destek-leyen Behice Boran 
taraftarlarına tepki gösterdi 

---

109
ABD’nin Ankara Büyükelçisi R. Kommer 
olayı, tütün mitingleri, Kanlı Pazar Olayı’ nda 
top-lanan kitle ve yine aynı günlerde Ankara, İz-
mir, Adana, Malatya, Trabzon ve Samsun’da ya-
pı-lan büyük anti-emperyalist mitingler, ayrış-
mayı ve saflaşmayı hızlandıran sonuçlar yarattı.
Dev-Genç
Fikir Kulüpleri Federasyonu’nun 9-10 Ekim 
1969 günlerinde toplanan 4. Kurultayı’nda, Fe-
de-rasyon, Türkiye Devrimci Gençlik Federas-
yonu (Dev-Genç) adını aldı. Genel Başkanlığa 
ise Atilla Sarp seçildi. Genel Yönetim Kurulu’n-
daki 5 kişi, daha sonra THKP-C adını alacak 
olan çevreden, 4 kişi ise Doğu Perinçek taraf-
tarıydı. 
1969 sonları ve 1970 başlarında, gençliğin 
ve işçi, köylü diğer halk kesimlerinin müca-
delesi yükselmeye devam etti. Dev-Genç bu 
mücadelelerin her aşamasında ve her alanında 
varlığı hissedilen bir örgüttü artık. Bir gençlik 
örgütüydü ama sadece gençlik değil, tüm halk 
kesimleri tarafından tartışmasız olarak öncü 
kabul edilen bir örgütlenmeydi. 
Dev-Genç’ lilerin tüm bu direnişlerin içinde 
yer alması elbette sadece “dayanışma” gibi dar 
bir çerçeveyle sınırlı değildi. Gençlik önderle-
ri, bu direnişler içinde halkın tüm kesimleriyle 
ilişki-ler kurmayı, işçi-köylü-öğrenci gençliği 
Dev-Genç içinde ve devrimci bir bakış açısının 
önder-liğinde birleştirmeyi hedefliyorlardı. 
FKF’ nin devrimcilerin yönetimine geçmesi, 
onu daha dinamikleştirirken, hiç kuşkusuz siya-
si olarak da daha kapsayıcı, daha cüretli olma-
sını beraberinde getirmişti. Kürt sorunundaki 
yakla-şım da bunun ürünü olarak giderek dev-
rimci ve militan bir muhtevaya bürünmektey-
di. Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu’nun 
her yana ve her konuya koşturduğu 1970 yılının 
eylemleri içinde Kürt sorunu da yerini almıştı. 
1970’in en önemli direnişlerinden biri 15-
16 Haziran direnişidir. Tarihimize “Büyük İşçi 
Direni-şi” olarak geçen bu direniş, işçi sınıfının 
Amerikan sendikacılığına teslim edilmesi için 
çıkarılan yasalara karşı gelişti. Yüz bini aşkın 
işçi, önce polis jandarma barikatlarını, ardın-
dan sarı, uz-laşmacı sendika ağalarının barikat-
larını aşarak, yasaları geri çektirdi. Dev-Genç, 
bu direnişte de tüm gücüyle yer aldı. İşçilerle 
beraber çatıştılar, barikatlar kurdular. İşçilerle 
birlikte tutsak edildiler. 
Bu dönemde, polisin yanı sıra, anti-komü-
nizm temelinde eğitilen ve örgütlenen faşist ve 
İs-lamcı güçler de gençliğin üzerine salındı. Bu 
dönemde, Mehmet Büyüksevinç, Battal Mehe-
toğlu öldürüldü. Böylece Vedat Demircioğlu, 
Atalay Savaş, Taylan Özgür ve Mehmet Can-
tekin ile birlikte Dev-Genç’in anti-emperyalist 
kavgada verdiği şehit sayısı 6’ya yükseldi.
Fikir Kulüpleri Federasyonu’ndaki TİP’ in 
etkisi kıran MDD’ ciler de kendi aralarında 
ay-rışmaya başlamıştı. Nitekim 1970 yılının 
sonlarında yapılan 5. Kurultay’da, seçimleri 
kısa bir süre sonra THKP-C’yi kuracak olan 
çevre kazandı. Böylece Doğu Perinçek ve Mihri 
Belli çev-resi de FKF’ den tasfiye edilmiş oldular.  
Adını Dev-Genç olarak değiştirmiş olan 
FKF’ nin 18 Ekim 1970 günü toplanan 5. Ku-
rulta-yı’nda genel başkanlığa Ertuğrul Kürkçü 
getirilirken, Merkez Yürütme Kurulu üyeleri 
de tama-men aynı çevreden seçildi. Yönetimde 
herhangi bir ittifak kalmadı.
THKP-C’nin kuruluşu, Dev-Genç’in 5. Ku-
rultay’ından birkaç ay sonraya denk gelmek-
tedir. Bu durum, bazıları tarafından “Dev-
Genç’in partileştiği” şeklinde tanımlansa da, 
THKP-C’yi kuranlar, bunu kabul etmiyor.
“THKP-C’yi oluşturan kadroların bü-
yük bir çoğunluğu Dev-Genç’in önder kadro 
ve yöneti-cileri olsa da, partileşme süreci ay-
rıdır. Dev-Genç yine Dev-Genç olarak par-
tinin önderliğinde varlığını ve mücadelesi-
ni sürdürmüştür” diyorlar. Sonuçta, 1960’lı 
yılların sonlarında ve 1970’lerin başında 
Türkiye solunda yaşanan ayrışma ve net-
leşme sürecinin hemen her aşaması, FKF ve 
Dev-Genç içinde de yansımasını bulmuştu. 
Nitekim, Dev-Genç’ten tasfiye edilen Tür-
kiye İşçi Partililer, Sosyalist Gençlik Örgütü’nü 
kurarken, TİP içinde etkin olan Kürtler, Dev-
rimci Doğu Kültür Ocakları’nı örgütlediler. 
Hüseyin İnan-Deniz Gezmiş, Doğu Perinçek ve 
İbrahim Kaypakkaya’ nın başına çektiği çevre-
ler ise kendi partilerini kurmaya yöneldiler. 
Sosyalist Gençlik Örgütü
Fikir Kulüpleri Federasyonu’nun Dev-Genç 
adını aldığı 9-10 Ekim 1969 tarihli 4. Olağa-
nüstü Kurultay’ında Türkiye İşçi Partisi (TİP) 
üyeleri delege olarak zayıftı. Dahası artık opor-
tünistler olarak adlandırılan TİP’ lilere karşı 
hoşgörü de kalmamıştı. Nitekim Kurultay’da 

---