Dərslik Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin
Yüklə 2,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- V as it əçil ər
- Satışın stimullaşdırılması
- Şəxsi satış
- Birbaşa marketinq
- İctimaiyyətlə əlaqə
|
fi rma R eklam ,s atı şın hə v əsl əndir il - m əs i, şə xs i sa tı ş, bir ba şa mar ke ti nq, icti maiyy ətl ə əlaq ə V as it əçil ər В аси тяч иляр R eklam, ,s atı şın hə v əsl əndir il - m əs i, şə xs i sa tı ş, bir ba şa mar ke ti nq, icti maiyy ətl ə əlaq ə İ ste hl ak çı lar Ц нс ий йят а уд ит ор ий ал ар ы Ша й i я ля р, р я йл я р 22 yayım formasıdır. Bu gün reklamın aktuallığı heç bir şübhə doğurmur. Belə ki, o, bazar iqtisadiyyatının vacib elementi hesab edilir və onun inki- şafında olduqca mühüm rol oynayır. Reklam marketinqin kommunikasiya sisteminin əsas elementlərindən biri olmaqla tələbin formalaşmasında və satışın artırılmasında güclü təsirə malikdir və bu baxımdan, ona ayrıca bir bölmə kimi baxılır. Satışın stimullaşdırılması real və potensial alıcılara fərdi və dolayı yolla təsir etməklə, müəssisənin məhsuluna tələbat yaratmaq və satışın həcmini artırmaq məqsədilə həyata keçirilən tədbirlər kompleksidir. Şəxsi satış - bir və ya bir neçə potensial alıcı ilə söhbət əsasında əmtəəni satmaq məqsədilə şifahi şəkildə təbliğat aparılması yolu ilə məhsul satışının həyata keçirilməsidir. Birbaşa marketinq - satıcılarla alıcılar arasında birbaşa münasi- bətlərin yaradılması, bu məqsədlə kommunikasiyanın müxtəlif vasitələ- rindən istifadə etməklə məhsul satışının həyata keçirilməsidir. İctimaiyyətlə əlaqə - firma və onun məhsulu haqqında cəmiyyətdə müsbət rəyin formalaşmasını, xoşagəlməz şayiələrin aradan qaldırılmasını təmin etmək məqsədilə istehlakçılarla, onların ayrı-ayrı qrupları ilə xoş münasibətlər yaradılmasını, bu məqsədlə görüşlər keçirilməsini, onlara zəruri məlumatların çatdırılmasını, digər müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Son dövrlərdə ictimaiyyətlə əlaqənin əsas konsepsiyası kimi «Pablik Rileyşnz» (P.R.) proqramı işlənib hazırlanmış və tətbiq olunmağa başlamışdır. Yerli və xarici ədəbiyyatlarda PR-ə verilən müxtəlif tərifləri və yanaşmaları ümumiləşdirərək, aşağıdakı fikri söyləmək olar: - PR marketinq fəaliyyətinin effektliyini yüksəltmək məqsədilə, müəssisə ilə istehlakçılar və bütövlükdə cəmiyyət arasında işgüzar əlaqələrin yaradılmasını təmin edən mürəkkəb bir sistemdir. PR proqramı marketinq fəaliyyətində qarşıya qoyulan bəzi məsələlərin həllinə dair əhatəli təhlillərin aparılmasını, onların nəticələrinə uyğun olaraq müəssisə rəhbərlərinə əməli tövsiyələrin verilməsini, müəssisə ilə ictimaiyyət arasında xoş münasibətlərin yaradılmasını təmin edən tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Marketinqin kommunikasiya sisteminin yuxarıda qeyd olunan elementlərinin hər birinin özünəməxsus spesifik xüsusiyyətləri mövcud- dur. Məsələn, reklamı həyata keçirərkən müxtəlif kütləvi informasiya vasitələrindən və digər vasitələrdən istifadə edilir. Şəxsi satış ticarət 23 agentlərinin şəxsi görüşləri, bacarıqları və səyləri sayəsində həyata ke- çirilir. Satışın həvəsləndirilməsi satış yerində reklamın, məhsul satışının və alışının stimullaşdırılması üzrə müvafiq tədbirlərin həyata keçirilmə- sini nəzərdə tutur. Birbaşa marketinq müxtəlif vasitələrdən (kataloqlar, birbaşa poçt göndərişləri, telefonla satış, telemarketinq, faks, internet və s.) istifadə etməklə satıcı ilə alıcı arasında birbaşa əlaqələrin yaradılmasını təmin edir. İctimaiyyətlə əlaqə spesifik xüsusiyyətlərə malik müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi nəticəsində firma ilə ictimaiyyət arasında xoş münasibətlərin yaradılmasını təmin edir. Göründüyü kimi, kommunikasiya sisteminin qeyd olunan əsas elementləri müxtəlif istiqamətlərdə stimullaşdırma tədbirlərinin həyata keçirilməsini təmin etməklə yanaşı, eyni zamanda, firmalara səmərəli marketinq fəaliyyətini həyata keçirməyə, rəqabətqabiliyyətli olmağa im- kan yaradır. Lakin kommunikasiyanın stimullaşdırma tədbirləri qeyd olu- nan əsas vasitələrlə tamamlanmır. Məhsulların xarici görünüşü, qiyməti, qablaşdırılması, sərgilər, yarmarkalar və digər bu kimi elementlər də alı- cılara müəyyən məlumatları verir. Son dövrlərdə kompyuter və infor- masiya texnologiyalarında baş verən mütərəqqi dəyişikliklər marketinqin kommunikasiya texnologiyalarında da ciddi dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Marketinqin kommunikasiya sisteminin tətbiqi, ümumilikdə isteh- lakçıların məlumatlandırılması, onlara təsir edilməsi, onlarda məhsula tələbat formalaşdırılması, mal alışının və satışının həvəsləndirilməsi, müəssisənin imicinin yüksəldilməsi və s. bu kimi tədbirlərin həyata ke- çirilməsi tək bir kommunikasiya vasitəsindən deyil, onlardan kompleks şəkildə istifadə edilməsini nəzərdə tutur. Bu gün firmalar əmtəə bazarlarında güclü rəqabət şəraitində fəaliyyət göstərir və onların əksəriyyətini məhsullarına daha çox isteh- lakçını cəlb etmək, daha çox məhsul satmaq, daha çox mənfəət əldə et- mək maraqlandırır. Bu baxımdan, firmalar arasında kommunikasiya sis- teminin tətbiqi üzrə də rəqabət yaranır və hər bir firma daha təsirli kommunikasiya sistemini yaratmağa və tətbiq etməyə çalışır. Nəticədə firmalar kommunikasiya tədbirlərinə daha çox vəsait xərcləməkdə maraq- lı olur. Bu da son nəticədə həm ayrı -ayrı firmalar, həm də ümumilikdə ölkələr üzrə kommunikasiya xərclərinin ildən ilə artmasına gətirib çıxarır. Eyni zamanda, qeyd etmək lazımdır ki,. ölkə üzrə kommunikasiya xərclərinin ümumi məbləğinin hesablanması olduqca çətin bir prosesdir. Kommunikasiya xərclərini əks etdirən göstəricilər müəssisələr üzrə nisbətən dəqiq hesablanılır. Lakin ölkələr üzrə bu göstərici təqribi 24 hesablamalar əsasında müəyyənləşdirilir. Bununla belə müxtəlif ölkələr üzrə marketinq kommunikasiyasına çəkilən xərclərin təhlili olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bir sıra Avropa ölkələri üzrə kommuni- kasiya xərclərinin səviyyəsini və strukturunu xarakterizə edən göstə- riciləri cədvəl 1.2-də nəzərdən keçirək: Cədvəl 1.2 Altı Avropa ölkəsində marketinq kommunikasiyasına çəkilən xərclər (Almaniya, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, İspaniya, Belçika) (8 s. 887) 1996 1997 Artım 1997/1 996 mln $ % mln $ % % Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|