Dərslik Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin

Çap 
məhsullarında 
verilən 
reklamlara çəkilən xərclər 
 
25355 
 
19,5 
 
26324 
 
19,2 
 
3,8 
Gündəlik nəşrlər 
10070 
7,7 
10463 
7,6 
3,9 
Dövri mətbuat 
3584 
2,8 
3679 
2,7 
2,6 
Jurnallar 
7423 
5,7 
7756 
5.7 
4,5 
Peşəkar nəşrlər 
4277 
3,3 
4426 
3,2 
3,5 
Televiziya 
19556 
15,0 
20941 
15,3 
7,1 
Radio 
3029 
2,3 
3191 
2,3 
5,3 
Posterlər 
3558 
2,7 
3782 
2.8 
6,3 
Kinoteatrlar 
503 
0,4 
555 
0.4 
10,2 
KİV-  də  reklam  xərcləri-  nin 
ümumi məbləği 
 
52001 
 
40,0 
 
54792 
 
40,0 
 
5,4 
Birbaşa marketinq 
26063 
20,1 
28219 
20,6 
8,3 
Telefon sorğusu 
5014 
3,9 
5212 
3,8 
3,9 
Satışın həvəsləndirilməsi 
23698 
18,2 
24839 
18,1 
4,8 
Sponsorluq 
4805 
3,7 
4975 
3,6 
3,5 
Sərgilər 
11422 
8,8 
11831 
8,6 
3,6 
Sair 
7548 
5,8 
7824 
5,7 
3,7 
Digər  kommunikasiya  növlərinə 
çəkilən xərclər 
 
77950 
 
60,0 
 
82282 
 
60,0 
 
5,6 
İnternet 
5 
-- 
33 
-- 
-- 
Xərclərin 
ümumi məbləği 
 
 
 
 
100,0 
 
5,5 

---

 
 
 
 
 
25 
Cədvəl  1.2-nin  məlumatları  altı  Avropa  ölkəsində  kommunikasiya 
xərclərinin  səviyyəsini  qiymətləndirməyə,  onun  strukturunun  təhlilinə, 
reklam büdcəsinin nisbi çəkisinin müqayisəsinə, kommunikasiyanın digər 
növlərinə çəkilən xərcləri təhlil etməyə imkan verir.  
Cədvəldən  göründüyü  kimi  1997-  ci  ildə  reklam  xərclərinin  tər-
kibində  televiziya  reklamı  ən  böyük  xüsusi  çəkiyə  malik  olmuşdur 
(15,3%).  Digər  kommunikasiya  növlərinə  çəkilən  xərclərin  strukturunda 
birbaşa  marketinq  20,6%,  satışın  həvəsləndirilməsi  isə  18,1%  təşkil 
etmişdir. Ümumilikdə götürdükdə qeyd olunan Avropa ölkələrində müx-
təlif kommunikasiya tədbirləri arasında reklam birinci, birbaşa marketinq 
ikinci,  satışın  həvəsləndirilməsi  isə  üçüncü  yerdə  durur.  Bu  tədbirlərə 
digər  istiqamətlərə  nisbətən  daha  çox  üstünlük  verilir.  Həcmcə  çox  az 
olan,  kinoteatrlarda  nümayiş  etdirilən  reklamlar  istisna  olmaqla,  1997-ci 
ildə birbaşa marketinq xərcləri və televiziya reklamları üzrə xərclər daha 
yüksək  artım  tempinə  malik  olmuşdur.  Son  illərdə  reklam  xərclərinin 
ümumi məbləği hər il orta hesabla 5% artmışdır. 
Müasir  dövrdə  marketinq  kommunikasiyasının  stimullaşdırma 
kompleksinə brendlər və brendləşmə də daxil edilir. 
Brend
 – mahiyyətcə 
istehlakçıların  şüurunda  keyfiyyətli,  yüksək  tələbatlı  əmtəə  kimi  forma-
laşmış  məhsul  markası  obrazıdır.  İstehsalçı  hər  hansı  məhsul  markasını 
brendləşdirə  bilirsə,  deməli,  o  artıq  istehlakçıları  inandıra  bilmişdir  ki. 
həmin  məhsul  yüksək  dəyərliliyə  malik  keyfiyyətli  məhsuldur.  Brend, 
eyni  zamanda  formalaşmış,  yüksək  dəyərə  malik  olan  marka  kapitalı 
hesab  olunur.  Brendin  mövcudluğu  müəssisələrə  məhsul  satışını  artır-
mağa,  rəqabətqabiliyyətliliyini  yüksəltməyə,  bazar  mövqeyini  gücləndir-
məyə  imkan  verir,  marketinqin  kommunikasiya  sisteminin  element-
lərindən  biri  kimi  çıxış  edir.  Müəssisələrin  fəaliyyətində  brendin  yüksək 
rolunu  nəzərə  alaraq  dünyanın  ən  bahalı  brendlərini  cədvəl  1.3-də 
nəzərdən keçirək:                                                                 
   Cədvəl 1.
3