Design Elm Dunyasi2 215x290 Iyun219++++ Layout 1
Yüklə 3,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xaricdən kömək Sizin nə etdiyinizi hansı dərəcədə müəyyən edir
- XXI əsrin astanasında Siz təhsil haqqında nə deyə bilərsiniz
- Xahiş edirəm NMR üsulunun inkişafına Sizin xidmətlərinizlə bizi tanış edin.
O, “Kimya dünyası” adlanırdı və 26 yarımsaatlıq verlişdən ibarət idi. Biz onu etdiyimizdən artıq bir neçə il keçib. Birləşmiş Ştatlarda bu proqram pis qarşılanmadı. Onların başlıca dinləyiciləri yuxarı sinif şagirdləri idi. Baxmayaraq ki, ilkin olaraq o, iki illik kollec şagirdləri üçün nəzərdə tutulmuşdu. Televiziya verlişlərini yaxşı olar ki, yaxşı müəllimlərin mühazirələri ilə (filmdən əvvəl və sonra) birlikdə göstərsinlər. Birləşmiş Ştatların televiziyasında onlar müxtəlif vaxtlarda göstərilirdi (onları kabel kanalları göstərərkən). Bu filmlər İsraildə və İsveçdə böyük uğurla istifadə olunurdu. Onlar xırda ödənişlə bütün ölkələrdə əldə oluna bilir. Amma buna görə mən heç nə almıram. Mənə müəyyən qonorar ödədilər, amma əslində onlar yalnız Kornell universitetində ala bilmədiyim əmək haqqını kompensasiya etdilər. Çünki, biz filmi çəkdiyimiz ildə mən məzuniyyət götürmüşdüm. Mən sevinirəm ki, bu serialı çəkdik. Mən yalnız altılıqda bir diş idim; biz akademik dünyadan altı müəllif idik, həm də digərləri mənə nəzərən daha çox işləyirdilər. Televiziya bütöv kompromislər sırasıdır, biri- birinin ardınca. Amma adamlara çatmaq üçün necə gözəl üsuldur. Xaricdən kömək Sizin nə etdiyinizi hansı dərəcədə müəyyən edir? Baxır söhbət nədən gedir. Poeziya kiçik xüsusi müəssisədir. Mən onunla heç bir kömək olmadan məşğul ola bilərəm və mən belə də edirəm. Köməksiz televiziya serialı etmək sadəcə mümkün olmazdı o, 2,3 milyon dəyərində idi. “Xəyali kimya” aralıq şeydir. Ola bilsin ki, biz onu Milli elm fondunun 90000 dollar köməyi olmadan da edə bilərdik. Mən heç də fikirləşmirəm ki, cəmiyyət mənim sahələr arası maraqlarımı tam təmin edəcəkdir. Əlbəttə, mən kömək axtarıb onu almayanda bir qədər kədərlənirəm. İdealda yaxşı olardı ki, mesinatım olsun və ildə mənə 100 min dollar versin ki, istədiyimi edim. Mən əlbəttə inanmıram ki, bu baş verə bilər. Mənim poetik toplularım pis satılmadı. Onlardan biri 1987-ci ildə 1300 nüsxə və ikincisi 1990-cı ildə 900 nüsxəyə yaxın satıldı. Bu, əslində, poetik kitab üçün çox da pis deyil. Amma mən bilirəm ki, Amerika kimya cəmiyyətinin 150000 üzvü var və bundan əlavə 14,95 dollar kitab üçün böyük pul deyil və mən əmin idim ki, bir qədər çox adam onu ala bilərdi. Alim tərəfindən yazılmış poeziya topluları çox deyil.
Təhsil konservativ sistemdir və o, ləng dəyişir. Mən düşünürəm ki, kimya təhsilində irəliləyiş onu dərk etmək səbəbindən baş verəcək ki, 99,9% əhali kimyaçı olmaq istəmir. Bunu başa düşmək avropalılar üçün xüsusilə çətindir. Çünki, Avropada kimyaçılar gələcək kimyaçıları öyrədirlər, amerika universitetlərində isə biz kütləni öyrədirik. Bunun vacibliyini Birləşmiş Ştatlarda yaxşı hiss edirlər. Biz kimyadan kənarda qalan, amma bizim liderimiz olan adamları öyrətməliyik. Tədris geniş kütləyə istiqamətlənməlidir. Məsuliyyətli vətəndaş olmaq üçün adamlar çox vaxt texnoloji və elmi əsaslardan çıxan qərarlar qəbul etməlidir. Bu qərarları tamamilə ekspertlərə həvalə etmək olmaz. Biz yaxşı bilirik ki, ekspertləri istənilən əvvəlcədən verilmiş tərəfə yönəltmək olar. Siz bənd tikmək və ya zibil yandırmaq üçün zavod tikmək istəyirsiniz və siz ekspertlər tapa bilərsiniz ki, desinlər ki, bunda heç bir təhlükə yoxdur və ya elə ekspertlər ki, deyəcəklər ki, bu, özü ilə böyük itkilər gətirəcək. Ekspertlər üçün də müəyyən rol var, amma cəmiyyət sərbəst qərar qəbul etməlidir. Bunun üçün onlar bir qədər kimyanı bilməlidirlər.
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 5‐6 (04) 2013 R ixard Ernst 1933-cü ildə İsveçrədə, Vinterturda anadan olmuşdur. Sürixdə İsveçrə Federal ali texniki məktəbində (FATM) oxumuşdur. “Diplomlu mühəndis-kimyaçı” attestatı aldıqdan sonra 1957-1962-ci illərdə həmin məktəbdə doktorluq dissertasiyası üzərində işləmişdir. Bundan sonra “Verian Assouşeyts” şirkətində işləmişdir. 1968- ci ildə o, FATM-ə qayıtmış və fiziki kimya laboratoriyasında NMR tədqiqat qrupunun rəhbəri olmuşdur. Bir müddət FATM-in tədqiqat şurasının sədri olmuşdur. Təqaüd yaşı yaxınlaşdıqca tibet məharəti ilə daha çox maraqlanır. İştvan Xarqittai 1995-ci ilin avqustun 28- də Macarıstanın paytaxtında Ernstdən müsahibə almışdır. Bu müsahibənin maraqlı yerlərinin tərcüməsini vacib saydıq.
Gəlin NMR nə olduğundan başlayaq. Elmdə təbiət haqqında məlumatlar ölçmələr yolu ilə alınır, bunun üçün isə bizə datçiklər (ölçü dəyişdiricilər) lazımdır. Xoşbəxtlikdən, təbiət hər bir molekula “casus” yerləşdirmişdir. Belə casuslar atomların nüvələridir ki, onların ətrafında baş verənləri hiss edir. Bizdə bu nüvələrlə əlaqə saxlamaq, onlara sual vermək və onların cavablarını yazmaq vasitələri var. Nüvə-casuslar xırda giroskoplazdır, onlar presesləşir və fırlanırlar və onlar maqnitlidirlər. Odur ki, onlar maqnit sahəsində olduqca onların pressiya tezliyi müəyyən qiymət alır. Bu tezliyi ölçərək lokal maqnit sahəsinin gücünü ölçə bilərik və bu, bizim əsas məlumat mənbəyimizdir. Maddənin daxilində lokal maqnit sahəsinə onların ətrafı təsir edir. Lokal maqnit sahəsinə təsir edən ətrafın ekranlaşdırıcı effekti mövcüddur. Biz nüvədə qalıq maqnit sahəsini ölçürük və ətrafın təsirindən nisbi ekranlaşma haqqında nəticə çıxarırıq. Bu, bizə molekulların, materialların və bioloji obyektlərin quruluşu haqqında məlumat verir. Bundan başqa nüvələr arasında qarşılıqlı maqnit təsiri var və bunun əsasında biz qarşılıqlı təsirdə iştirak edən iki nüvə arasındakı məsafəni müəyyən edə bilərik. Başqa bir növ qarşılıqlı təsir də var. Bu, kvant mexaniki spin-spin qarşılıqlı təsiri olub əlaqələr arasındakı bucaqdan asılı olur. Bu yolla molekulyar quruluş müəyyənləşdirilir. Mən bu sahədə işləməyə başlayarkən bunlar hamısı artıq məlum idi, amma az tətbiq olunurdu. Çünki, NMR-siqnalları müşahidə etmək üçün həssaslıq kifayər qədər
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 5‐6 (04) 2013 1991-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüş Rixard Ernst (Richard R. Ernst) (1933) Rixard Ernst (Richard R. Ernst) (1933) Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|