Design Elm Dunyasi2 215x290 Iyun219++++ Layout 1
Yüklə 3,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ELM DÜNYASI
- “Olduqca qısa impulsla molekulyar tarazlığın yerdəyişməsinin köməyi ilə olduqca sürətli kimyəvi reaksiyalara aid tədqiqatlara görə”
- 1967-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüş Corc Porter (1920-2002) Corc Porter (1920-2002)
- Mən həyatımda ilk dəfədir ki, ingilis lordu ilə danışıram. Amma, Siz lord doğulmamısınız
- Siz 1991-ci ilin dekabrın 10-da bakminster füllerenlər müzakirə olunarkən lordlar palatasında iştirak etmisiniz
- Sizin mənşəyiniz necədir
- Siz çox böyük sürətlə böyük uğurlar qazandınız. Sizin valideyinləriniz bunu görə bildilərmi
ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 5‐6 (04) 2013 İ ngilis fiziki kimyaçısı Corc Porter 1920- ci ilin dekabrın 6-da Steynfortda (Yorkşirdə) anadan olmuşdur. 1938-1941-ci illərdə Lidsk və Kembric Universitetlərində oxumuşdur. 1945-1954-cü illərdə Kembric və 1955-1963- cü ilərdə Şeffild Universitetlərində işləmişdir. 1963-cü ildən Böyük Britaniyanın Kral İnstitutunun professoru, 1966-1985-ci illərdə direktoru olmuşdur. Əsas elmi işləri olduqca sürətli kimyəvi reaksiyaları impuls üsulu ilə tədqiq etmək olmuşdur. 1950-ci ildə R.C. Norriş ilə birlikdə impuls fotolizi üçün ilk qurğu yaratmışdır. O, ilk dəfə olaraq çoxlu sayda bəsit sərbəst radikalların udulma spektrlərini almış, onların çevrilmə mexanizmlərini öyrənmiş, sürətli rekombinasiya proseslərinin mövcud olduğunu göstərmişdir. O, işıq impulsu ilə insiatorlaşdırılan oksigen ilə reaksiyasının inkişafının spektral mənzərəsini qeydə ala bilmişdir. Kondensləşmiş fazada sürətli reaksiyaları tədqiq etmişdir. Triplet vəziyyətlərin mütləq kvant çıxışını müəyyən etmək üsulunu təklif etmişdir. Triplet molekulların enerjisinin deqradasiyasını öyrənmək üçün işləyib hazırladığı üsullar fotohəyacanlanmadan sonra gələn sürətli proseslərin hərtərəfli mənzərəsini təsvir etməyə imkan yaratdı. Elektron və hidrogen atomları keçidləri reaksiyalarının əsas kimyəvi qanunauyğunluqlarını müəyyən etmişdir. Aromatik molekullar üçün sinqlet və triplet vəziyyətlər üçün turşu - əsas tarazlıq sabitlərini müəyyən etmişdir; reaksiyaların sürət sabitləri və həyacanlanmış vəziyyətlərin təbiəti arasında əlaqəni tapmışdır. Model fotosintez sistemlərində ilkin fotokimyəvi reaksiyaların mexanizmini tədqiq etmişdir. İmpulsiv lazer qurğularını ilk yaradanlardan biri olmuşdur. 1968-1972-ci illərdə fotobiologiya üzrə Beynəlxalq komitənin, 1970- 1971-ci illərdə London kimya cəmiyyətinin prezidenti olmuşdur. 1967-ci ildə Norriş və Eyqen ilə birlikdə
kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Avropa fotokimya assosiasiyası fotokimya üzrə yaxşı işlərə görə C. Porter adına medal təsis etmişdir (1986-cı ildə). C. Porter 1985-1990-cı illərdə London Kral Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. O, ABŞ və SSRİ Elmlər Akademiyalarının xarici üzvü seçilmişdir. 1967-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüş Corc Porter (1920-2002) Corc Porter (1920-2002) Kral cəmiyyətinin Devi medalı (1971-ci il), Rumford medalı (1971-ci il), Maykl Faradey medalı (1991-ci il), Kopli medalı (1992-cı il) ilə təltif olunmuşdur. 1989-cu ildən Britaniya xidmət Ordeninin üzvü seçilmişdir (üzvlərinin sayı 24-dən çox ola bilməz). 1972-ci ildən rıtsar, 1990-cı ildən baron (ömürlük yüksək zədəgan titulu) adı verilmişdir. İstvan Xarqittai 1997-ci ilin sentyabrın 11- də Londonda professor Porterin kabinetində ondan müsahibə almışdır. Bu müsahibədən qeydləri oxuculara təqdim etməyi vacib saydıq. Mən həyatımda ilk dəfədir ki, ingilis lordu ilə danışıram. Amma, Siz lord doğulmamısınız? Ay allah, yox! Əks halda mən başqa lord olardım, vərəsəliklə, bu institut isə ola bilsin ki, ləğvedilməyə hazırlanır. Amma, mən sadə lordam, məni elə bil ki, seçiblər.
Bəli, onların istifadə imkanlarının olmasına aid sual verildi və heç kim bilmədi ki, nə cavab versin. Onda lord Rassel dedi: ”Cənab lordlar, təsdiq etmək olarmı ki, onlar konkret heç nə etmirlər, amma, bu, onlarda çox yaxşı alınır?” O, Cilbert və Sallivanın lordlar palatasının özünə aid sözlərə istinad etdi.Lordlar palatasında çoxlu bilən adamlar var. Onlardan biriləri, ola bilsin ki, elmə aid olanlardan kifayət qədər məlumatlı deyil, amma digər şeylərdə olduqca məlumatlıdırlar. Hər halda, onlar nümayəndələr məclisinin üzvlərindən bir baş yuxarıdırlar, alimlər, diplomatlar və siyasətçilər hamısı lordlar palatasında təmsil olunmuşdur.
Mən Yorkşirdə doğulub böyümüşəm. O dövrdə depressiya var idi və o, kasıb dünya idi. Mən uşaq olarkən bir kömürçıxaran rayonda yaşayırdıq və insanların çoxu işsiz idi. Mənim getdiyim məktəb müvəqqəti istifadə üçün tikilmiş və üstü tənəkə ilə örtülmüş taxta evdə-barakda yerləşirdi. Mənim balaca dostlarımdan bəziləri məktəbə ayaqyalın gəlirdi. Mənim atam inşaatçı idi və bizim maliyyə vəziyyətimiz bir qədər yaxşı idi, amma, o qədər yaxşı deyildi ki, imtiyazlı özəl məktəbdə oxuyam. Amma, mən orta məktəbə gedirdim və İngiltərədə orta məktəblər çox yaxşı idi. Bu, leyboristlər hökümətinin bərabərlik ideyası altında İkinci Dünya Müharibəsindən dərhal sonra onları dağıdana qədər belə idi. Atam da incilin təbliğatçılarından idi. Bu, mənə olduqca mənfi təsir etdi. Hər bazar, bəzən də adi günlərdə mən kilsəyə gedirdim. Amma, mənim 13 yaşım olanda mən möhkəm əqidəli ateist idim. Mənim 10 yaşım olanda elm ilə məşğul olmağa başladım və tezliklə hər şeylə maraqlanan və öyrənmək istəyən oldum. Yersiz suallar verirdim, dini şübhə altında olan Tomas Peyn və digər çoxlu müəlliflərin əsərlərini oxuyurdum. Xoşbəxtlikdən bu, ailədə münaqişəyə gətirib çıxarmırdı. Ona görə ki, həqiqi diskusiyaya girməməyə mənim ağlım çatırdı. Mən insanları kədərləndirməyi sevməzdim. Əgər onların inamı onları xoşbəxt edirsə, ən yaxşısı susmaqdır. Amma mən o adamlarla razı deyiləm ki, deyirlər ki, din və elm tamamilə ayrı-ayrı şeylərdir və onlar yanaşı yaşaya bilər. Aydındır ki, bu, belə deyil. Din doqmadır. Siz inanmalısınız və suallar verməməlisiniz, amma məhz suallar və cavablarla elm məşğul olur.
Təəssüf ki yox. Mənim 19 yaşım olanda atam vəfat etdi. O, 1939-cu ildə evimizdə bombadan gizlənmə yeri qazdıqdan sonra sinəsində ağrılar əmələ gəldiyindən şikayətləndi. Mənim oxuduğum məktəbdə tədrisin səviyyəsi yüksək olmasa da mən yaxşı oxuyurdum. Mənim oxuduğum məktəbdən heç kim Oksford və Kembric Universitetlərinə qəbul olmadı. Mənim dostlarımın əksəriyyəti məktəbi qurtardıqdan sonra öz ailələrini saxlamaq üçün işləyirdilər. Atam mənim Lids Universitetinə necə daxil olduğumu gördü, onda mənim 17 yaşım var idi. Atam universitetə daxil olmağıma çox həyacanlandı. 20 yaşım olarkən mən universiteti “kimya” ixtisası üzrə bitirdim. Əgər o, bir neçə il də yaşasaydı, elə şeylər görərdi ki, onu daha da çox həyacanlandırardı. 10 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 5‐6 (04) 2013 Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|