Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

o‘sha fan nimani o‘rganishi nazarda tutiladi. Adabiyotshunoslik
(«adabiyot» + «shinos», ya’ni o‘rganish, yaxshi bilish + «lik»)
fanining nomidanoq uning o‘rganish sohasi adabiyot ekanligi ochiq-
oshkor ko‘rinib turadi. «Adabiyot» so‘zi arabcha «adab» so‘zining
ko‘plik shakli bo‘lib, u keng va tor ma’noda qo‘llaniladi. Keng ma’noda
qo‘llanilganda «adabiyot» so‘zi o‘qishga mo‘ljallab yozilgan va chop
qilingan barcha asarlarni o‘z ichiga oladi. Shunga qaramay, «adabiyot»
so‘zi (termini) tor ma’noda ham juda faol ishlatiladi va bunda so‘z
san’atiga daxldor bo‘lgan asarlar — badiiy adabiyot tushuniladi.
E’tiborli jihati shuki, atamaning ayni shu tarzda (tor va keng
ma’nolarda) qo‘llanilishi rus va boshqa bir qator tillarda ishlatiluvchi
«literatura» so‘ziga ham xosdir. Zero, bu termin ham «litera» («harf»)
so‘zidan olingan boMib, keng ma’noda umuman chop etilgan
mahsulotni, tor ma’noda badiiy adabiyotni anglatadi. Biz mutaxassis
sifatida «adabiyot» so‘zining tor ma’nosini ishlatamiz va bunda badiiy
adabiyotni nazarda tutamiz.
Demak, adabiyotshunoslikning o‘rganish sohasi — predmeti
badiiy adabiyot ekan. Adabiyotshunoslik badiiy adabiyotning kelib
chiqishi, rivojlanish qonuniyatlari, ijtimoiy aloqalarini har jihatdan
va atroflicha o‘iganadi. Adabiyotshunoslikning predmeti bo‘lmish badiiy
adabiyotga taalluqli ilmiy muammolar ko‘lami juda keng. Ulaming

---

bir qismi umumestetik (badiiy san’at sohalarining barchasiga xos)
muammolar sirasiga kirsa, boshqa bir qismi sof adabiyotshunoslik
muammolari sanaladi. Deylik, badiiy obraz va obrazlilik, badiiy obraz
va reallik munosabatlari, dunyoqarash va badiiy ijod, badiiy ijod