|
Divan-ü luğat-it tüRK
|
səhifə | 40/66 | tarix | 02.06.2018 | ölçüsü | 8,02 Mb. | | #47016 |
| sevinc : (# bükünc) .
sevinc : 1. səfinçka. aşıq. yaşıq. eşq. ışıq. - öküş sevinc bolsa, qatıq öksünür: çox öğünməyin sonu, döğünməkdi. 2. qələyan. qanıqka. qanıt. 3. öğünc. ökünc. öğünmə. iftixar. 4. ərik. irik. rahat. 5. yaşın. şadlıq.
sevingən : qatqurqan. qasqurqan. qaqqıldayan. çox öğünən. öğüngən. çox qüləyən. qaturqan.
sevinmək : yarutmaq. yaşutmaq. şad olmaq. keflənmək. kef eləmək.
sevişmə : sürüş. cütləşmə. cüfgiri.
sevməkka : 1. nərsəni özləmək, istəmək. - tayğan yügürgəni, tülkü sevməz: iti qaçan tazını, tülkü sevməz. 2. bəyəndirmək. tə'rifləmək. 3. aşuqmaqka. bir şeyə yönəlmək. nərsəni özləmək. istəmək. arzulamaq.
sevnik : yaşut. şad. yarud. açıq. könik. könül. həyəcanlı.
sevükka : sevik. məhbub. dilbər. əziz. - dedim ona sevük.
seyrək : (y <> d <> z ) səyrək. səzrək. sədrək. 1. incə. nazik. gəvşək. boş. şol. tozar. - seyrək bez: nazik parça. 1. açıq. gen. - səyrək don.
seyrəmək : savramaq. savrımaq. səvrəməkka.
seyrəmək : səvrəməkka. savramaq. savrımaq.
seyrəşmək: sədrəşməkka. səyrəşməkka. sədrəşməkka. incəşmək. nazikmək. gəvşəmək. boşalmaq. şollaşmaq. tozarmaq. - parça seyrəşdi. - bodun sezrəşdi: xalq dağılışdı.
seyrətmək : sədrətmək. səzrəşməkka. səyrəşməkka. incəltmək.
sezinmək : saqımaqka. sağımaq. görünmək. quşqanmaq. fikirləşmək. sanmaq. sanazmaq. sana yazmaq. hiss edmək. - bunu onun sözündə sezindim. - turqunu mançu sezinmə: sovqatı əl müzdü sanma.
seziş : sızıq. səzikka. sezmə. çək. çəkə. güman. zənn. sezmə. sezikka. güman. həds.
sezmə : sızıq. səzikka. seziş. çək. çəkə. güman. zənn.
sezmək : sezikməkka. çəkəmək. güman, həds, zənn edmək.
səbəd : savdıcka. sələ.
səbət : sağdışka savdıçka. - o sağdış ördi.
səçəka : sərçə. çıçalaq. quşqaç. çümçük.
səçilmiş : ötrümka. ödrümka. ötründika: ödründika.
səçim : ötrüşka. ödrüşka. ayrış.
səçip ayırmaq: uturmaqka. udurmaqka. üzürmək. adırmaq. ədirmək. ödürmək. ödürmək. üdürmək.
səçişmək : saçışməkka. 1. ötgürüşmək. ötrüşməkka. ayrışmaq. ayırd edmək. 2. atışmaq.
səçmə : daluq. taluqka.
səçmək : talulamaq. talulamaq. dalıqlamaq. dallamaq. ayırmaq. ayıq seçikləmək.
sədrək ka : (y <> d <> z ) seyrək. səyrək. səzrək. 1. incə. - sədrək böz: seyrək bez. 2. səkrək. seyrək ortük. - səzrək qapı: barmaqlıq. nərdə.
sədrək qapuqka: barmaqlı qapı.
sədrəməkka : incəlmək. seyrəmək. seyrəkləşmək. əpriyib, yuşanıb nazikləşmək. ərpimək, əprimək. - paltarlar sədrədi: ərpidi, əpridi.
sədrəşməkka: ( d <> y ) seyrəkləşmək. - el sədrəldi: yüngülləşdi, dağılışdı.
sədrətməkka : ( d <> y ) səyrətmək. seyrək duruma gətirmək.
səf : çərik. - səf çəkilmək: sıralanmaq. dizilmək. düzəlmək. çərgəşməkka.
səggi : qötrümka. dik yer. qaldırım. diqqan. supaça6. kürsi.
səhəng : seqinq. sehin. sanqaqka. çanqaq. çanaq.
səq : sək. səkə. 1. çatlaq. - səkə qab. 2. budala. axmaq. səfeh.
səqə : səkə. sək. 1. çatlaq. - səkə qab. 2. budala. axmaq. səfeh.
səqi : səki. bax > təkka
səqirt : səgirt. qaçırt. - atı səkirt: qaçırt.
səqirtmək : səğirtmək. səkirtməkka. səkrəmək. səkrimək. qoşturmaq. qaçtırmaq. sıçratmaq. atlatmaq. qoğalamaq.
səqitməkka : səkitməkka. səktirmək. şaşırmaq. çaşdırmaq. caydırmaq. - o məni səkitdi.
səqnik : səğnik. bax > amul. yamul. yasul. yatul. sakin. rahat.
səqrək : səkrək. səkrəkka. barmaqlıq. nərdə. seyrək ortük.
səqrəmək : səkrəməkka. səkirtmək. səkrimək. qaçmaq. sıçramaq. atılmaq. - yoqar qopub səkrəlim: yuxarı qalxıb atılalım.
səqrətmək: səkrətməkka. 1. sıçratmaq. - atı arxdan səkrətib geddi. 2. atlatmaq. atlamaq. qaçırmaq. salmaq. - yazını oxurkən, bir sözü səkrətti: qaçırdı. 1. qaçıtmaq. atlamaq. salmaq. düşürmək. - on sözdən birin səkrətdi. - pitiyi oxuda, ama hər iki xətdən birin səkrətdi.
səqrik : səkrik. sıqrıqka. sikrik. saqraq6. atlaq. atılmaqla keçilən yer. səgək səkrik yer. qırıq, atlaq yer. dağda atlamaqla geçilən yer. - sıqraka: iki dağ arasındaki geniş dərə.
səqrimək : səkriməkka. səğirtmək. səkrəmək. qaçmaq. sıçramaq. atılmaq. - suya səkrimə: atılma.
səqrişmək: səkrişmək. səğrişmək. səkrişməkka. qoşuşmaq. qaçışmaq. sıçraşmaq. atışmaq.
səqritməkka: səkritməkka. sıçratmaq. atlatmaq·.
səqsunka : səksünka. sayıda səksən. səkiz on. səggiz on.
səqtirməkka: səktirməkka. səkitməkka. səgitməkka. şaşırmaq.
səqüka : səküka. saku. 1. tükan. 2. səki.
sələ : savdıcka. səbəd.
sələk : yumuş. ulaq. yola. sam. saf.
səmər qənd: < səmiz kəndka: böyük qala, şəhər.
səmər : yük döşəyi. palan. bağırçaqka. barqıraç.
səmirtən : çivgin. - səmirtən yemək: çivgin aşka.
səmirtmək: səmritməkka.
səmiz : səmüzka. səmin. səmir. böyük. şişik. çağ. - səmiz kənd: > səmər qənd.
səmizləşmək: səmrişməkka.
səmizlikka: səmirlik.
səmka : əlac. dərman. - əm səm. dava duva.
səmriməkka : səmirmək. yağlanmaq.
səmrişməkka: səmizləşmək. səmrəşmək.
səmritməkka: səmirtmək.
səmürqüqka: bülbülə bənzər bir qu.
səmüzka : səmiz. səmir.
sən : saka. sinka. - sənə verdim: saa verdim.
səndələmək: sərilməkka. sarılmaq. əsmək. sarsılmaq. yalpıb, ləpələnib düşəyazmaq.
səndələyən: sərgəkka. sərik, sallaq, əsnək, sarnıq, kimsə, nərsə.
səngərka: bax > sınır. qala. basur. dayanmaq, durmaq yeri. istihkam.
sənqil : sənğilka. 1. siyil. zigil. səpgil. ləkə. 2. çiğit xəstəlığı.
sənləməkka : "sən" diyə aytamaq. "siz" in qarşıtı. (kiçik sayılmaq).
səpəmək: sapamq. saypamaqka. israf edmək.
səpən : sabanka. sapan. 1. cüt, cütçü əkinçilik taxımı, ayqıtları. 2. əkinçilik. 3. daş atan.
səpi : sapı. təpi. hərəkət. təkan.
səpik : sapıqka. 1. yayrıq. səprik. yayınq ( y <> t ) yatınq. 2. çadırın açılıb bağlanan ətək bölümü. 3. savruq. dağqın.
səpiləmək1 : ərikləməkka. yağlayıb, yuşaldıb, şumallamaq. - dəri ərikləmək: dəri. dəbbağlamaq.
səpka : gəlinin malı olan cehiz.
səprik : yayrıq. səpik. yayınq ( y <> t ) yatınq.
səptürməkka: qalınlamaq. cehizləmək.
səpük : sapaq. yenikka. yeğni. yüngül. xəfif. (> səbokfars)
sər : ( ə <> a ) sar. sarılı. çulqalı.
sərçə : səçəka. çınçara. çınçarqaka. saça. çıçalaq. quşqaç. çümçük. - tüppəklə çümçük atıladıq. - sərçə barmaq. sırça barmaq: çıçalaqka.
sərgəkka : sərik, sallaq, əsnək, sarnıq, səndələyən kimsə, nərsə.
sərgəkləmək: sərik sərik, əsə əsə, sarıla sarıla, səndələyə səndələyə, yalpa yalpa, ləpələnə ləpələnə, düşəyaza yerimək. - əsrük sərilə gedi.
sərik : 1. sərgəkka. sallaq, əsnək, sarnıq, səndələyən kimsə, nərsə. 2. sırıf. sərin. çınqıraqka. çınraq. çınqar. açıq. ulus.
sərilməkka : sarılmaq. sarsılmaq. əsmək. səndələmək. yalpıb, ləpələnib düşəyazmaq.
- əsrük sərilə gedi.
- sərilib sürülmək: sarınğulamaqka. sərınğulamaqka. qaymaq.
sərim : sarımka. süzgəç. bir suyuqu süzümək üçün, qapın ağzına gərilən, çəkilən parça.
sərin : 1. səbr. səbir. - sərin !: səbr elə. - sərin qıl: səbr elə. 2. səbirli. dözün. dözümlü. utun. yumşaq. qotuq. qoyuq. mütəvazi. 3. sərik. sırıf. çınqıraqka. çınraq. çınqar. açıq. ulus.
- gəlsə qalı qatıqlıq, artar deyu sərin qıl: gəlsə belə çətinlik, keçər deynə, dözüm qıl.
sərinğüləməkka: sərilib sürülmək. qaymaq.
sərinməkka : sabrətmək.
səriş : göstəri. numayiş.
səritləməkka: sarutmaqka. sarıtmaq. sardırmaq. qablamaq. hörmək.
səritmək : sarmatmaqka. sardırmaq.
sərkəkka : sərrək. sərxoş. sallaq (keflilərə tay, sallana sallana yeriyən).
sərkəkləməkka: yalpalanmaq. yellənmək. iki yana sallanmaq.
sərqərka : sərkərka. sərkar. yol kəsən. haydut. qarqman. oğru.
sərməkka : 1. sarılmaq. sərtəlmək. sərt söz söyləmək. sarmaqka. qızmaq. çıqışmaq. 2. toxdaxlıq, dözüm göstərmək. səbr edmək. - o məni səritdi. 3. döşəmək. yerə salmaq. - döşək sərib yatdıq: döşüyüb - pitikləri sər: döşə. 4. göstəri yapmaq. nümayiş vermək. - sərilmiş piyeslər: döşənmiş piyeslər.
sərməlmək : sarılmaq. burulmaq. burşulmaq. - işlərimiz örtülüb sərməldi: qarışıb buruşdu.
sərməşmək: sarmaşmaqka: 1. sarışmaq. buruşmaq. qarışmaq. - işlər sarmaşıb geddi. - yeşik sarmaşmaq: buxca bağlamaq. 2. nərsəni sarıb, çevrələyəib, torla, kamanla tutmaq. avlamaq. torlamaq. - balıq sarmaq. 3. süzülmək. bir axarın içindən başqa bir şey çıxmaq.
sərmətməkka: sayratmaq. ayırd edmək. sıçratmaq. süzdürmək. (bir şeyi sudan ayırıp çıxartmaq). arıtmaq. ayırmaq. nərsəni suyundan almaq.
sərrək : sərkəkka: sərxoş. sallaq (keflilərə tay, sallana sallana yeriyən).
sərt : < met > tərska. qasınqka. bərk. qat. qos. qaska. qaz. sarp. güc. zor. çətin. qadır. çaqruqka. qatı. bərk.
sərtəlmək : qatınmaqka. sərt söz söyləmək - sarılmaq. sərmək. sarmaqka. qızmaq. çıqışmaq.
sərtləşmək: 1. çıqrışmaq. çuqrışmaq. bərkişmək. 1. kötüləşmək. pisləşmək. çalpaşmaqka.
sərtləştirmək: sağrılamaq. sağırlamaq.
sərüka : taxca. üzərinə şey şüy sərilib, düzülüb qoyulan yercik.
səs gəlmək: yanğqulamaqka. səs vermək. yanqılamaq.
səs vermək: yanğqulamaqka. yanqılamaq. səs gəlmək.
səs : - səs səsə vermək: ündəşmək. qoşulub birgə oxumaq.
səsqış : səsqıyış. qıqırışka. qıylaş. hay küyəş. hay küy. haykırış.
səsqıyış : səsqış. qıqırışka. qıylaş. hay küyəş. hay küy. haykırış.
səsləmək : ünləmək. səs vermək.
səsləndirməkka: irdəmək. oxumaq. havalandırmaq. çığıl çığıl ettirmək: çılratmaqka.
səsləyən : ünləyən. səs verən.
səssiz : ündış. ünsüz. sakin.
səvda : ütikka. üdiqka. ötik. özik. aşq. səvqi coşması. həsrət.
səvinməkka: səvinmək. səvünmək. qutruşmaqka.
səviş səğiş: seviş səgiş.
səvqətmək. döndürmək. əğirmək. əkirmək. çevirmək. bir yeri quşatmaq. sarmaq.
səvqi : ötiqka. ödiqka. üdiq.
səvrəməkka: seyrəmək. savramaq. savrımaq.
səvrəməkka: seyrəmək. savramaq. savrımaq.
səvritməkka : keçirmək. vazkeçmək. ərtürməkka. bağışlamaq. qəbullənmək.
səvritməkka: savrutmaq. savmaq. 1. soymaq. boşaltmaq. bir nərsəni işi bitirmək, qutarmaq. tamamlamaq. - ər işin savratdı. 2. işdən soğumaq, vaz keçmək. nərsəni başdan çıxarmaq. 3. sevdirmək.
səvük : sevik. sevgili. seviiən. məhbub. əziz. eşq. mə'şuq. - aydım anğar səvük: dedim ey sevgili.
səvüklükka : sevgi.
səvüksüzka : sevgisiz.
səvülmək : savılmaqka. yönəlmək. əğilmək. meyillənmək. - könlüm sənə səvülür.
səvünməkka. sevinmək.
səyrək : (y <> d <> z ) seyrək. səzrək. sədrək. bax > seyrək
səyrəmək : 1. kəmlənmək. kəmgərmək. azalmaq. 2. söyləmək. təlim. çox. - yanşaq səyrər: gəvəz çox söylər.
səyrəmka: dayaz. sığ1. - səyrəm su.
səziq : sezgig. səzikka. sızıq. seziş. sezmə. çək. çəkə. quşqu. güman. zənn. - kimə sezik sezirsiz. - kimsəyə sezik qalmadı. - seziksiz yerdən gələn daş, yarar baş.
səziqməkka: sezmək.
səzrək : (y <> d <> z ) seyrək. səyrək. sədrək
sıbaq : sıbağ bax > sibəkka. çibəkka. çıbaqka. çapaq. sapıq. çapıq. iti. qırağu. ovçu.
sıbızquka. : sıbuzqu. tütək.
sıbka : sıp. iki yaşına qirmiş olan tay.
sıbuzğuka : sıvızqı. sıvzaq. sırıl sırıl, sıvıl sıvıl ötən tüb, ney. düdüq. tütək. - sıbuzğu ötürrmək: qamış, ney çalmaq.
sıbuzqu : sıbızquka. tütək.
sıcaq : issi. isək. mehriban.
sıçan : pox tökən. (# saçan: paylayan). - tarla sıçanı:kələküka. - çöl sıçanı. buzağu dilika.
sıçıtmaqka : sıçırtmaq. boşaltmaq. yox edmək. - biz onu sıçıtdıq.
sıçqaqka : sıçırqan. sıx sıx sıçan.
sıçqanka : sıçan.
sıçramaq : saçramaqka. suçqurmaqka. taprımaq. - at suçqurdu.
sıçraşmaq : qalışmaqka. qalxışmaq. tapraşmaq. təprəşmək. çalqaşmaq.
sıçratmaqka : sucıtmaqka. 1. saçratmaq. qaçıtmaq. qaçırtmaq. qəbətmək. öldürmək. yox edmək. qavşatmaq: gəvşətmək. kovşatmaq. boşaltmaq. ayırmaq. açmaq. qarturmaqka. daldırmaq. tıqdırmaq. quşqutmaq. qudurtmaq. ürkütmək. 2. sərmətməkka. sayratmaq. ayırd edmək. süzdürmək. 3. atlatmaq. təprətmək. təbrətmək - suyu boğazıma qarturdı: qaçıtdı.
sıçrayan : qaltan. qalqıtan. qalxan. çaban.
sıçturmaqka: sıçtırmaq.
sıdıka : sınmış. sıqmış. dəğişmiş, çönmüş. istənilmiş. - sıdı nə: sadı nə: dəğişmiş, çönmüş. istənilmiş.
sıdıqka : ( t <> z ) sizik. 1. sidik. südük. sızıq. sıyıq. cırıq. sırıq. yırıq. yarıq. 2. paltonun, kotun qabaqdan açılan hər bir bölümü.
sıdırqaqka : bax > sıyırqaq.
sıdırqanka : sıyıran. sıqan. sıqyan. qıran. üzən.
sıdırmaqka : sıyırmaq. siyirmək.
sıdrılmaqka bax > sıyrılmaq. nərsəni incədən incəyə sezmək.
sıdrımka : sıyrım. 1. şax. düz. teyxa. dik. durumlu. - sıdrım ışlıq ərka: işində qayım olan. iş adamı. 2. sırım. şallaq. təsmə.
sıq : sığ. sıx. 1. həcm. tutu. tutar. 2. az. 3. adların sonuna gətirilən bənzətmə əki. 4. səyrəmka. dayaz2. gənqəska. az. qolay. xəfif. - səyrəm su. 5. sıxışıq. tıxma. birbirinə girmiş.
- bu qarı oğlansıq: bu ağ birçək, qodux qılıqlıdır.
- sasığ barığ: qoxumuş iylənmiş.
sıqamaqka: sığamaq. oxşamaq. nazlamaq.
sıqan : sığan. sığanmış, yumşanmış. yumşaq. silik. saf. tovsuz. sıqan saçka: sığanmış, yumşaq saç. silik, saf saç. qıvırcıq olmayan saç.
sıqar : sığar. sığraka. iki dağ arasındaki dərə.
sıqdatmaqka: sığdatmaq. sıxdatmaqka. ağlatmaq.
sıqıb çəkətmək: sıxıb çəkətmək. sarqıtmaqka.
sıqılmaqka: sıxılmaq. 1. qısqılmaq. qısılmaqka. (bir durumda) qalmaq, bacamamaq. 2. təvinməkka. təğinməkka. dəğinmək. tasalanmaq. utanmaq. 3. yaçanmaqka. sıxılmaq. utanmaq. ucunmaq.
sıqıncaq: sığıncaq. yamlanka. turuqka. pənahqah. pənahqah
sıqınmaq: sığınmaq. 1. girtgünmək. girtinmək. pənah aparmaq. inanmaq. gerçinmək. güvənmək. - tanrım sənə girtünürəm. - kirtgünüm aldı məndən. 2. sıxınmaq. munğuqmaqka. bunlanmaq.
sıqıntı : sıxıntı. munğka. bun. tolaq. dolaq. tolqaqka. dərd. ağrı. saxınma. sağınc. qayğı. həsrət. zəhmət. kətən. qatan. qınaq. əzab. iztirab. mehnət. - sıxıntiya soxmaq: munğqarmaqka. bunaltmaq.
sıqıntılı : sıxıntılı. munğluqka. bunlu.
sıqır : sığır. (< sıq. sığırmaq: yığmaq). 1. avları qoğub, avlaq yerinə sığdırb avlamaq. sürgün avı. 1. sığır. sığrış. fışqa. 1. öküz. öd. udka. - suv sıqırka. - sıqır kimi heyvanların axırda yattığı yer: udluqka. - yaban sığırı: sığunka. - yaban sığırı: qutuzka. - yaban sığırı buynuzu: qaltuqka. - yaban sığırı yiyəsi: qutuzluqka.
sıqırcıq : sıqırçuq. sığırcıq quşu.
sıqırcuq : sıqırçıq. sığırcıq quşu.
sıqırqanka: saqırqan. 1. böyük sıçan. qəmə. 2. cəvəndə.
sıqırlamaq: sığırdan saymaq. sığıra alıq (nisbət) edmək.
sıqırlıqka : sığırlı. sığır yiyəsi.
sıqırmaqka: 1. (s <> t ) tığırmaq. şığırmaq. 1. çığırmaq. 1. ıslıq çalmaq. fışqa çalmaq. - sığtırmaq: tıqtırmaq. - bunu qaba sığdır.
sıqışdırmaq: sıxışdırmaq. sıxmaq. oyqurmaqka. cəzalamaq. tənbih edmək.
sıqışıq : sıx. tıxma. birbirinə girmiş.
sıqışka : sıxış. itişmə. çarpışma.
sıqıştırılmaq: sıxıştırılmaq. oyulmaqka. incinmək.
sıqıştırmaq : tıqratmaqka. bəcərikli, tıqraq, qavamlı qılmaq. öğrətmək. möhkəmlətmək.
sıqıtka : sığıt. sığtı. sıxıt. 1. göz yaşın sıxıb çıxartma. ağlama. ağlayı. zırıltı. 2. çox ağlayan. 3. ağlama. ağlayı.
sıqlışmaqka: sığışmaq. sıxışmaq.
sıqmaq : sığmaq. sıyumaq. 1. yerləşmək. qoyuşmaq. oturmaq. düşmək. - unu qaba sığ. - bu sözü onun ağzına sığ. - ağza sığmayan qarna sığmaz. - könülə sığan söz de, qarnıva sığan yuz ye. 2. təsir edmək. toxunmaq. qoymaq. 3. qapurmaqka. - biləzik əlimi qapurur. 4. sığmaq. oturmaq. yerləşmək. - söz odur candan qopa, könlə sığa.
sıqmanka. : üzüm sıxma çağı.
sıqnaq : sığnaq. turaqka.
sıqraka : sığar. səkrik. iki dağ arasındaki geniş dərə.
sıqrıqka : səkrik. səkrik yer. qırıq yer. dağda atlamaqla geçilən yer.
sıqrış : sığrış. 1. sıqır. sığır. fışqa. 2. əməkdaşlıq.
sıqrışmaq: sığrışmaqka. sığtaşmaq. əməkdaşlıqla bir işi yerinə qoymaq.
sıqrışmaqka : sıxrışmaq. ıslıqlaşmaq.
sıqtamaq: sığtamaq. 1. ağlamaq. yığlamaq. ıqlamaq. 2. cırlamaq. carlamaqka. bağırmaq. çoqlamaq. yıqlamaq. sığtamaq.
sıqtaşmaqka: ( t <> l ) yığlaşmaq. carlaşmaqka. ağlaşmaq. ıqlaşmaq. bağrışmaq. kükrəşmək.
sıqtatmaq: sığtatmaq. sıxıb suyun çıxartmaq. ağlatmaq. - sənin yoxluğun sığtatdı məni.
Dostları ilə paylaş: |
|
|