Düyünlü ur xəstəliyi üzrə klinik protokol
Yüklə 205,96 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yalançı düyünlər
- ANAMNEZ VƏ FİZİKAL MÜAYİNƏ
- Maliqnizasiya ehtimalının yüksək olmasını göstərən faktorlar (C)
- Laborator müayinələr
- QALXANABƏNZƏR VƏZİN USM-i
- USM diaqnostikasının meyarları (C)
9
nəticəsində inkişaf edir.
Düyünlü uru olan pasiyentlərin diaqnostikası və sonrakı müşahidəsində əsas istiqamətlər: ►
qalxanabənzər vəzin bəd xassəli şişinin inkarı; ►
qalxanabənzər vəzi düyününün funksional avtonomiyasının diaqnostikası və dekompensasiyanın inkişaf riskinin müəyyən edilməsi, ►
kompressiya (sıxılma) sindromunun və kosmetik defektin təyin edilməsi
Düyünlərin əksəriyyəti heç bir simptomatika ilə müşahidə olunmur, lakin bu maliqnizasiya olma ehtimalını istisna etmir (C).
Böyük ur zamanı xəstələr boyun nahiyəsində sıxılmadan şikayət edirlər.
Solitar və bərkimiş düyünlər mütləq biopsiya olunmalıdır. Solitar düyünün və ÇDU-nun maliqnizasiya olma ehtimalı eynidir (B). ►
Ailədə olan QV xəstəlikləri
Əvvəllər boyun nahiyəsində olmuş xəstəliklər və ya alınmış müalicə
Boyun nahiyəsində şişkinliyin olması Səsin xırıltılı olması, disfoniya, disfagiya və ya dispnea
Düyünün ölçüsü, lokalizasiyası və konsistensiyası Boyun nahiyəsində həssaslığın artması və ya ağrı
Boyun nahiyəsində adenopatiya (boyun, aşağı çənəaltı və körpücüküstü limfa düyünlərinin ölçülərinə diqqət yetirmək lazımdır)
Hiper- və ya hipotireoidizm əlamətləri ►
Boyun və baş nahiyəsinə olan metastazlar Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 10
Ailədə medulyar tiroid karsinomanın (MTK) və ya 2-ci tip çoxsaylı endokrin neoplaziya sindromunun olması (ÇEN2)
Yaşın < 20 və ya > 70 olması Kişi cinsi
Düyünün böyüməsi Konsistensiyanın bərk və ya sərt olması
Boyun nahiyəsinin adenopatiyası Pərçimlənmiş düyün
Səsin xırıltısı, disfoniya, disfagiya və ya dispneanın daimi müşahidə olunması Laborator müayinələr ►
İlk öncə qanda TSH səviyyəsini müəyyən etmək lazımdır (B) ►
Əgər TSH səviyyəsi aşağı olarsa (< 0.5 mikro-İU/ml), sərbəst T4 və 3-yodtironini (T3) ölçmək lazımdır; əgər TSH səviyyəsi yüksək olarsa (>5.0 mikro-İU/ml), sərbəst T4 və tiroid peroksidazaya qarşı anticisimləri (TPOAb) təyin etmək lazımdır (C) ►
Düyünlü ur və ya QV düyünlərinin diaqnostikası zamanı rutin müayinə üsulu kimi zərdabda tiroqlobulinin (Tg) təyin edilməsi tövsiyə edilmir (C) ►
NİAB nəticəsində medulyar tiroid karsinomanın olmasına şübhə olarsa və ya ailədə belə bir xəstəlik olmuşdursa, zərdabda kalsitonin səviyyəsini təyin etmək lazımdır (B) ►
QV medulyar xərçəngini istisna etmək üçün ilkin diaqnostika zamanı qanda kalsitonin (Ct) səviyyəsinin yüksəlməsini yoxlamaq və Ct artıran başqa hallarla diferensiasiya aparmaq lazımdır (böyrək çatmazlığı, qeyri-tireoid neyroendokrin tumorlar, hiperqastrinemiya, Haşimoto tireoiditi).
USM cihazında 7.5-10 MHz tezlikli çevirici QV düyünlərini müəyyən etmək və ölçmək, həmçinin US-NİAB müayinəsini yerinə yetirmək üçün kifayətdir. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
11
►
QV daxilində lokalizasiyası
Ölçü – ən azı maksimal diametrin göstərilməsi və orqanın anatomiyasına uyğun olaraq bu ölçünün uzununa, ön-arxa və ya latero-lateral olduğunun qeyd edilməsi
Exogenlik (anexogen, hipoexogen, izoexogen və ya hiperexogen)
Mayenin olması (qarışıq düyünlər) Sərhədlərin xarakteristikası
Periferal halənin olması Orqan daxili kalsifikasiyanın olması (mikro- və ya makrokalsifikasiya)
Əgər mümkünsə, damarların vəziyyəti ►
Əgər QV-də bir və ya bir neçə müstəqil düyün varsa, hər birinin təsviri verilməlidir. Çoxsaylı düyünlər olduqda təsviretmə sənədində QV-nin ölçüsü və strukturunun göstərilməsi tövsiyə olunur – düyünün (düyünlərin) maliqnizasiya olma ehtimalını göstərən xüsusiyyətlərini qeyd etməklə. ►
klinikanın adı aydın göstərilməlidir. Bu sənəd arxivdə və ya informasiya bazasında saxlanılmalıdır. ►
dinamikası barədə adekvat məlumat vermir. Təsviretmə sənədinə bir neçə şəklin birgə əlavə edilməsi məsləhət görülür, xüsusən də şübhəli elementlər aşkar edildikdə (düyünə şübhə olduqda). ►
US tapıntılarına əsaslanaraq düyünün maliqnizasiya olma ehtimalı qiymətləndirilməlidir. ►
►
Əgər şübhəli US tapıntıları yoxdursa və ya xəstə yüksək risk qrupuna aid deyilsə, ölçüsü 10 mm-dən az olan düyünlər NİAB edilmir (C). ►
medulyar tiroid karsinoma, yaxud 2-ci tip çoxsaylı endokrin neoplaziya olan xəstələrə düyünün ölçüsündən asılı olmayaraq US-NİAB aparılmalıdır (C).
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 205,96 Kb. Dostları ilə paylaş:
|