E. M. Hacizadə

 
 
Noumen
 - ağılla dərk edilən hadisələr. /məsələn, qanunlar, trend, meyllər hansı ki konkrent 
siması yoxdur/. 
 
Nou-Xau
  -  beynəlxalq sazişlərin obyekti olan texniki biliklərin müxtəlifliyini səciyyələndirən 
ı  nəticəsində 
 ilə alınmış  və onların büdcə  təsisatları subsidiyalar, istiqrazlar 
inindən kontinetal şelfdə neft-qaz 
 edirlər.  İqtisadçılar isə geniş  mənadə 
pi. 
dəməmələr /«qeyri-ödənclər»/
 - sürəkli maliyyə-pul borcları. 
əsasında uzun müddət yardımlar alaraq iş 
ifadədir. Geniş  mənada «nou-xau» - texniki biliklərin, istehsalatın xüsusi bacarıq və sirlərinin 
məcmusudur və patent müdafiəsi ilə təmin edilməmiş ixtiraların həyata keçirilməsidir. 
 
Nominal qrup
 - sosial heyəti ölçüləndirən statistik kateqoriya 
 
Ofoşor 
- /ingiliscə of/off - ordan, schore - sahil, tam mənada sahildən kənar/ termin II Cahan 
ərbi Avropa ölkələrinə ABŞ-ın «Marşal» planı üzrə yadım
savaşından sonra Q
yaranmışdır. Bu plana görə ABŞ-la aktiv əməkdaşlıq edən ölkələrə yardım edilmiş, istehsal 
etdikləri mallar dollar hesabı
vasitəsi ilə müdafiə olunmuşdur. Müasir zamanda offoşor term
ını reallaşdıran kompaniyalar daha çox istifadə
hasilat
offoşor terminindən azad iqtisadi və maliyyə zonaları kontektsində istifadə edirlər. 
 
Onşor 
- vergidən tam deyil, qismən azad olma və ya müvafiq vergi güzəştli şərtlər əhatəsi. 
 
Oliqopsnoiya
 - pay bölgüsü genişliyi bazar qiymətlərinin dəyişməsində  əks olunan bir neçə 
alıcının iştirak etdiyi sahəvi bazar ti
 
Operativ uçot
 - daxili üçot sistemidir. O, təsərrüfat proseslərinə nəzarət və onları operativ idarə 
etmək üçün aparılır. Muqavilə prosesi və öhdəlikləri marketinq, iş və xidmətlərin hazırlanması 
operativ uçotu səciyyələndirən cəhətlər sırasındadır. 
 
Optimallaşma 
- ən yaxşı seçim. 
 
Ödənişqabiliyyətlilik 
- mühüm maliyyə iqtisadi amil kimi daha çox çəkiyə malikdir. O, 
operativlik, manevrliliyin təminatçısı kimi çıxış edərək istehsalın fasiləsizliyini, səmərəliliyi, 
uzun və  qısa müddətdə öhdəliklərin reallaşdırılmasını gerçəkləşdirir və maliyyə riski, iflas 
ehtimallığını ölçüləndirən əlavə kapitalın cəlbedilməsi imkanlarını səciyyələndirir. 
 
 
 
Ö
 
Özəlləşdirmə
 
/privitizasiya/
 - /latınca privatus - şəzsi/ dövlət mülkiyyətini şəxsi əllərə verilməsi. 
Milliləşdirmə prosesinin əksi. 
 
to 
- /yunanca - düz/ duz, ardıcıl. 
Or
 
Paritet  İstehlak Qabiliyyəti  /PİQ/
 - müxtəlif ölkələrin valyutalarının, pul vahidlərinin müqabil 
nisbəti. Əsas əmtəə və malların alışı üzrə təyinat tapır. 
 
Paradiqma
 - biliyin sərbəst sahəsi və  nəzəri yanaşma çərçivəsində elmi birliyin bölüşdüyüü 
nəzəri və metodoloji prinsiplər, empirik nəticələr və metodik fənnlərin vahid sistemi. 
 
r»
 - sosial təminat proqramları 
«Passiv işsizlə
axtarmayan və ya daha axtarmaq iətəməyən işsizlər qrupu. 
 
Pauperizasiya
 - yoxsullaşma, səfəalətə qədəm qoyma. 
 
Para 
- /yunanca - əksinə/ əks istiqamətlilik. 
 
Pareto qanunu
 - gəlirlər səviyyəsi ilə onun alınması kəmiyyəti arasında əks asılılıq. 
 
Paretonun elitanın sirulyasiya qanunun
 - aristokratiya heç zaman tarixi səhnədən çıxmır. Onun 
bir hissəsinin əvəzinə digərlər gəlir, nəticədə elitanın daimi özünüyeniləşməsi  baş verir. 
 
Patent
 - ixtiraya verilmiş və mühafizə obyektinin müəyyən müddət ərzində istifadəsində patent 
 
210

---

 
 
sahiblərinin qeyri-adi hüququnu təsdiq edən mühafizə sənədidir.  
 
Panel tədqiqatlar
 - eyni proqramada və vahid metodologiyada tədqiqat aparmaq üçün seçilmiş 
sibətlər», 
rakterli olmayaraq kommersiya və 
itəsilə 
altılarından biri kimi əhalinin iqtisadi 
əmin edən kompleks ölçülər sistemini ehtiva edir. 
ə
 
- /latınca protectio - himayəçilik, müdafiə/ iqtisadi himayəçilik. Milli biznesin 
arici malın birbaşa və vasitəli 
əklə milli iqtisadiyyatın sahələrini 
ə  qədərdirsə onların  əmanətlilik və  xərclənmə  səviyyəsi də 
ı şəraitinin dəyişkənliyi və adaptasiyasına 
ərin yekunu. Bu elementlər olmadıqda 
mükafat 
insanlar qrupu. Burada mahiyyəti ondan ibarətdir ki, müəyyən zaman kəsiyində fasiləsiz olaraq 
hər bir komanda üzvündən fasiləsiz informasiya alınsın. 
 
Pablik releyşn
 /
PİAR
/ - /ingiliscə rublic realations - «ictimai əlaqələr», «ictimai müna
«kütlə üçün hekayət»/ ictimaiyyətə sosial lüzumlu, təbliğat xa
digər məqsədləri informasiya verən firma ilə  cəmiyyət arasında idarə edilən kommunikasiya 
prosesi. «Pablik releyşn» çox zaman PR abbreviaturasında qısa olaraq piar kimi də səsləndirilir. 
 
Pollsterlər 
- seçicilərin kütləvi sorğusü üzrə ixtisaslaşmış sosioloqlar. 
 
Postindustrial cəmiyyət paradiqması
 - qloballaşma kontekstində formalaşaraq mühüm mənəvi 
energetik resursu insan biliyi və informasiyada ehtivada bulunan, xidmətin sferasının 
genişlənməsi, istehsalın müəyyən məhdudlaşması, deindustrializasiya, deurbanizasiya ilə 
müşayiət olunan yeni cəmiyyət tipi. 
 
Pul 
- istehsal olunan əmtəələrin dəyərinin və xidmətlərin ifadə olunması forması. Pul vas
əmtəələr və xidmətlər dəyişdirilir. 
 
Prinsip
 - latınca əsas, başlanğıc. 
 
Prinsipal 
- fiziki və hüquqi şəxs. 
 
Proaktiv model
 - sosial-iqtisadi fəaliyyəti sistem
vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasını t
 
Proqmatik metod
 - h r bir mövqeyin praktiki izlilik cəhətdən  şərhini verir. Fəlsəfədə ilk dəfə 
praqmatizm 1878-ci ildə Çarliz Pirs tərəfindən dövriyyə buraxılıb Empirizmdən fərqli olaraq 
praqmatizm faktlara köklənmir. Lakin, o bizim ruhumuz və təcrübəmizdən hasil olan nəticələri 
qəbul edir. Əgər dini ideyalar dəyərlidir və praqmatizm onları qəbul edir. 
 
Proteksionizm
xarici bazarlarda genişlənməsi  şəraitinin yaradılması, x
əhdudlaşdırılmasının müxtəlif formalarından istifadə edilm
m
xarici rəqabətlərdən mühafizə məqsədi ilə aparılan siyasət. 
 
unu
 - gəlir səviyyəsi n
Rayt qan
yüksəkdir. 
 
Reaktiv model
  - /latınca re nşəkilçi hərəkətin dönüşü, yenləşməsi,  əks hərəkət/ sosial-iqtisadi 
fəaliyyəti sistemaltılarından biri kimi bazar iqtisadiyyat
nisbətən bağlı sosial qrupun müdafiə sistemini ehtiva edir. 
 
Reputasiya
 - nüfuz, ictimai rəydə formalaşmış statusa hörmət. 
 
Reytinq 
- sinfə, dərəcəyə aid olan qiymətdir. 
 
klam 
- malların satış bazarlarında alıcılara təsir vasitəsi. 
Re
 
ekvizit 
- saziş və ya sənədin tərkibində formal elementl
R
onların hüquqi qüvvəsi itir. 
 
Renovasiya 
- təzələmə, yenidən başlama. 
 
Renta
 - iqtisadi təbiətini kəndlinin izafi məhsulveriminin torpaq mülkiyyətçisinin mənimsəməsi 
forması  təşkil edən feodal cəmiyyətində  təşəkkül tapan iqtisadi kateqoriya. Renta 
olmaqla xərclərin dəyəri ilə bazar qiymətləri arasında fərq kimi, böyük səylərin, ustalığın 
nəticəsi deyil, sadəcə səxavətli irsiyyətdən qaynaq alır. 
 
211

---