80
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
İndi gəl, əmimə cavab ver görüm, necə verirsən?! Sən
hələ əmimə yaxşı bələd deyilsən. Bir qoyunun burnu
qanayanda az qalır dünyanı dağıtsın. Hansını deyim?
Dərd birdi, ikidi?! Allah ermənilərin evini yıxsın. Ata
anam sağ olsaydı, başımı bu cür cəncələ salıb, səhər
dənaxşamacan dərətəpəyə düşüb qoyunkeçi qova
lamazdım. Yaşıdlarım kimi rahat bir işin qulpundan
yapışıb başımı birtəhər dolandırardım. O gözəgö rün
məz kişi ermənilərin bəlasını versin.
Nəcinin gileygüzarına qulaq asdıqca qəlbimin
həssaslığında yaranan ağır nisgil mənə daxilən əzab
verirdi. Onun qarşısında laldinməz dayanıb dedik
lərini ürəkağrısı ilə dinləyirdim. Birdən Nəci fikrə get
di, sonra özünü danlamağa başladı. – Eh, illaf başımı
itirmişəm. Bilmirəm mən axmaq bu sözləri niyə de
dim? Guya ki, tüfəng götürüb məni yetim qoyan
ermənilərdən qisas alansan?! Və yaxud əminin başına
ağıl qoyansan?!
Nəci özünə etiraz edirmiş kimi:
– Bir tərəfə baxanda da əmim barədə gileylənməyə
haqqım yoxdur. Yuxarıda Allah var. Ermənilər kəndə
doluşanda, anam məni evin qabağındakı bağda yüy
rüyə qoyub yelləyirmiş. Ara qarışanda anam başıa
lovlu özünü evə təpir. Elə həmin dəqiqə ermənilər evi
gülləbarana tutub, sonra da yandırırlar. Evdəkilərdən
biri də salamat qurtarmır. Əmim xəlvəti özünü bağa
verib ağacların arasınca qaçanda çığırtımı eşidib,
məni bələk qarışıq çuxasına büküb aradan çıxardıb.
Yadın nə vecinə?! Yenə necə olsa, əmidir, canı yanma
sa, özünü odaalova atıb məni ermənilərin caynağın
dan qurtarmazdı. Məni döysə də, söysə də, atamın
yerini verməsə də, əmi əmidir. Xasiyyəti bir balaca
tünd olsa da, gərək dözüm. Hərdən hirslənəndə elə
81
Daş y
ağan gün
di yini başıma qaxıb deyir ki, qurban olasan mənə. Ol
masaydım, ermənilər o biri bacıqardaşların kimi səni
də çoxdan gəbərtmişdi. İndi Nəcəf adda adam yox
idi. Qudurub yolundan çıxma. Bu işıqlı dünyada
mənim hesabıma baş gəzdirirsən. Amma qoyunlarımı
otarmağa can çəkirsən. Düz sözə nə deyəsən?! Əmim
imdadıma yetməsəydi, ermənilər məni nizənin ucuna
keçirərdi. Ona görə bu günümə də şükür eləməliyəm.
Erməni cəl ladlarının əlindən sağsalamat qurtarmı
şam, doyunca çörək yeyirəm, yağyavanlıqdan korlu
ğum yoxdur. Bu dağlarla, dərətəpələrlə həmdərd,
həmsöhbət olmuşam. O ki qaldı buynuzlu qoça, yəqin
ki, əmim bir gün insafamürvətə gəlib onun da əvəzini
verər. Qoçdan ötəri əmimlə üzgöz olum?! Yox, buna
nə gücüm çatar, nə də ki haqqım. Buynuzlu qoçu da
elə bilərəm canavar yeyib. Ancaq canavara qismət ol
saydı, nə dərd idi?! Məni o qədər də yandırmazdı.
Çünki canavar atababa kəndimizi yandırıbyaxan
ermənilərdən min kərə insaflıdır.
Nəci bütün bu gileygüzarlardan sonra qolunu
boynuma saldı:
– Məni qınama, – dedi. – Dərdimi, ürəyim qızan
bir adama danışanda xeyli yüngülləşirəm. Yaşca kiçik
olsan da, görürəm, məni böyüklərdən yaxşı başa
düşür sən, halıma yanırsan. Bir də ki, ağıl yaşda deyil,
başdadır. Axı sən kitab oxuyursan, əzbərdən şeir
deyir sən. Mənə müəllimlik də etmisən. Kitab oxuya
nın hər şeydən başı çıxır. Ona görə də həmişə dərdimi
sənə danışıram. Boynuma alım ki, kitab oxuyandan
sonra xeyli ayılmışam. Dünyanın gedişatını indiindi
anlayıb başa düşürəm. Yoldan keçən bir avtodükan
dan o qədər kitab almışam ki, oxuyanda adama ləzzət
eləyir. İstəsən sənə də verərəm. Ancaq qoyunquzu
82
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
macal vermir ki, aldığım kitabları rahatca oxuyub
başa çatdırım.
Nəci sözünə ara verib, çantasındakı mis camı çı
xartdı. Yaxınlıqdakı sağmal qoyunlardan birini paça
ladı. Qoyunun yelinini necə sıxdısa, mis cam bir göz
qırpımında ağzınacan dolub köpükləndi. Bu dəfə cam
dolusu südü bulağın gözündə soyutmadan istiisti
mənə uzatdı. – İç, – dedi. – Qısır qoyunun südü ələ
düşməz. Südü içib əlimin dalıyla dodağımın köpüyü
nü sildim. Ayaqüstü qonaqlıqdan sonra Nəci dərdini
dağıtmaq, həm də məni şənləndirmək üçün alabəzək
tütəyini çıxardıb çalmağa başladı. Tütəyin səsini eşi
dəndə elə sevindim ki! Bunu Nəci də hiss etdi. Onun
vəcdlə çaldığı tütəyin səsi eşidiləndə elə bil birbirinə
sığınan dağlar, təpələr, yaşılyaşıl meşələr lal sükuta
dalmışdı. Örüşlərə yayılan qoyunquzu, Təzə Həsən
linin yeganə çalğı aləti olan və Köhnə Həsənlinin sa
ğalmaz dərdlərini tərənnüm edən alabəzək tütəyin
sehrinə dalıb, yerlərindən tərpənmədən sakitsakit
göv şək vururdu.
Nəci mənə tərəf dönüb dərin bir sirr açırmış kimi:
– Qanın qaralmasın, səndən nə gizlədim?! – dedi.
– Rayondan kağız gəlmişdi. Məni əsgərliyə çağırırlar.
Əmim oğlunun əsgərlik yaşı çoxdan çatıb. Amma
əmim beş qoyun verib “neqodnıy” elətdirib, onu
apar mırlar. Vayenkomda məni yoxlayanlar dedilər ki,
bu çağırış saxlayırıq, gələn payız mütləq getməlisən.
Bu işlərdə əmimin barmağı var. Vayenkomdakıların
çoxu əmimin yanında boğazdılar. Ona görə də əmimin
dediyi yeriyir. Əmimin məni builki çağırışdan saxlat
dırmaqda məqsədi odur ki, qoyunu üzümüzə gələn
qışdan çıxardım, gələn yaz yaylağa aparım. Qayıdan
dan sonra əsgər gedərəm. Onacan da özünə bir çoban
83
Daş y
ağan gün
pəsənd eləyər. Əmimin sözü hər yerdə keçir. O da
qaşınagözünə görə deyil. Varınapuluna görədir.
Təkcə yundan bilirsən ildə nə qədər qazanır. Allah ta
artıq eləsin. Kölgəsi qalın olsun. Əmimdir, ətimi yesə
də, sümüyümü atmaz. Məni ermənilərin caynağın
dan qurtarıb. İtirsəm, verdiyi çörək gözümə durar.
Məni bu çağırış saxlatdırıb, ona da şükür eləyirəm.
Bəlkə onacan bəxtim gətirdi. Qoyunların biri üçəm
doğdu. Dişisinin birini götürüb, əsgərlikdən qayıdan
dan sonra balabala çoxaldaram. Ayrıca qoyun sürüm
olar. Əmim pəl vurmasa, bir ucdan satıb, eveşik
düzəldərəm, özümə koma qaraldaram. Evlənərəm,
arvaduşağım olar. Ya qismət... Əvvəlcədən demək
mənə düşmür. Hələlik səbir eləyim. Görüm, bu işlərin
axırı nə olur. Hələ qabaqda əsgərlik məsələsi var. Mən
əsgərlikdən qorxmuram. Elnən gələn qara gün toy
bayramdır. Camaat necə, mən də elə. Orası var ki,
urusun dilini bilmirəm. Bir də ki, hardan bilim?
Ömrümdə kənddən qırağa çıxmamışam. Getdiyim
yer dağlardır, gəzdiyim də Həsənlinin yalyamacı. Bu
yaşımacan şəhər üzü görməmişəm. Şəhər haqqında
ondanbundan eşitmişəm. Amma əsgərliyin yaxşı tə
rəfi də var. Gedənlər gümrah qayıdır. Bəndalı adlı bir
dostum var. İki il bundan qabaq köç vaxtı tanış olmu
şuq. Özü də Arazqırağı kənddəndir. Əfəlin biri idi.
Ağzı söz tutmurdu. Əsgərliyə gedib qayıdanda tanı
madım. Ağıllıbaşlı adam olmuşdu. Bəndalı əsgər lik
dən qəribəqəribə şeylər danışırdı. Özü də əsgərliyini
Urusetin soyuq olan yerində çəkib. Deyir ki, sübhün
gözü açılmamış qəməndirimiz bizi yerimizdən dur
ğuzdurub cərgəyə düzürdü. Qaçırdırdı, dizindizin
süründürürdü, uzunuzun dirəklərin üstündən hop
pandırırdı. Neçə dəfə də əyilibqalxırdıq. Sonra da
Dostları ilə paylaş: |