107
26. Энкин М., Кейрс М., Нейлсон Дю Руководство по
эффективной помощи при
беременности и рождении ребенка. Пер. с англ. Под ред. Михайлова А.В. СПб: Петрополис,
2003.
27. Abouzahr C, Aaahman E, Guidotti R. Puerperal sepsis and other puerperal infections. In
Health dimensions of sex and reproduction: the global burden of
sexually transmitted diseases,
maternal conditions, perinatal disorders,
and congenital anomalies, eds. CJL Murray and AD Lopez
WHO 1998
28. Adriaanse AH, Pel M, Bleker OP. Semmelweis: the combat against puerperal fever. Eur
J Obstet.Gynecol. Reprod Biol 2000; 90(2): 153- 8.
29. American Colledge of Chest Physicians/ Socieny of Clinical Care Medicine Consensus
Conference: definitions for sepsis and organ failure and guidelines for
the use of innovative the
rapies in sepsis/ Crit Care Med 1992; Jun 20(6): 864-874.
30. American College of Chest Physicians/ Socieny of Clinical Care Medicine Consensus
Conference: definitions for sepsis and organ failure and guidelines for the use of innovative the
rapies in sepsis/ Crit Care Med 1992; Jun 20(6): 864-874.
ABSTRACT
Aliyeva Gultakin
Risk factors, diagnosis and treatment and of metroendometritis
after physiological and surgical birth
12 people, who birth completed in the way of physiological and surgical in Childbirth Center,
Nakhchivan AR, are divided into 2 groups taking as research object in the article. Diagnosis and
treatment of endometritis was investigated in birth dates in women, which I group had a surgical
birth and II group had a physiological birth. In 3 of women concerning in I group, endometritis
signs observed in “clear” metroendometritis and in USM the 3
rd
and 6
th
day after birth and situation
of women has improved after washing the cavity of the uterus. In 2 of other 3 women, endometritis
signs observed in USM the 3
rd
and 6
th
day after birth to intravenous after curetting the cavity of the
uterus and situation of women has improved after washing the cavity of the uterus. In 2 of other 3
women, infusion therapy II group cephalosporins + metronidazole were defined to intravenous after
curetting the cavity of the uterus. Situation of woman is good. In other group, I-II group
cephalosporins gave effect after washing the cavity of the uterus of 2 women during
metroendometritis after surgical birth. Extrapation operation of the cavity of the uterus of woman
was conducted with acute endometritis diagnosis of lack of seams in 1 woman. 3 women are
defined deintoxication therapy II-III type cephalosporins and immunity reinforcing preparations and
vitamins after washing and revising the cavity of the uterus for USM signs. Thus, USM criteria may
be the main indicator to define stage and tactics of the treatment in the diagnosis of endometritis
after physiological and surgical birth.
РЕЗЮМЕ
Алиева Гюльтекин
Факторы риска, диагноз и лечение метроэндометрита после физиологических и
хирургических родов
В статье на 2 группы разделяются 12 роженицы, которые являются объектом
исследования, и роды которых завершены физиологическими и хирургическими путями в
Родильном Центре Нахичеванской АР. Женщины из 1 группы прошли через хирургические
роды, а женщины из 2 группы прошли через физиологические роды, у которых диагноз и
лечение эндометрита исследованы в момент родов. У 3 женщин из 1 группы при «чистом»
метроэндометрите в 3 и 6 дни после родов в ходе проведения УЗИ выявлены признаки
эндометрита и после санации полости матки состояние женщин улучшено. После кюретажа
109
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ.
ELMİ ƏSƏRLƏR, 2016, № 6 (76)
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY.
SCIENTIFIC WORKS, 2016, № 6 (76)
НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ.
НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2016, № 6 (76)
CƏBİ İSMAYILOV
AZƏR İSMAYILOV
Naxçıvan Dövlət Universiteti
UOT:616.366
NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASINDA ÖD DAŞI XƏSTƏLİYİNİN YAYILMASI
VƏ CƏRRAHİ MÜALİCƏSİ
Açar sözlər:
Xolesistit, öd daşı xəstəliyi, mexaniki sarılıq
Key words: cholecystitis, gallstone disease, mechanical jaundice
Ключевые слова:
Холецистит, желчекаменная болезнь, механическая желтуха
Xülasə: Tədqiqat işi 2008- 2015 illər Naxçıvan Respublika xəstəxanasına, Naxçıvan
Diaqnostika mərkəzinə, ‹‹ Şəfa ›› özəl tibb mərkəzinə öd daşı xəstəliyi ilə daxil daxil olmuş və
cərrahi müalicəyə məruz qalan 1063 xəstənin klinik təhlilini əhatə edir. Xəstələrdən 886 nəfəri
qadın, qalan 177 xəstə isə kişilərdən ibarət olmuşdur. Kənd əhalisi 624, şəhər əhalisi isə 439 nəfər
təşkil etmişdir. Xəstələrin yaşı 7- 81 yaş arasında dəyişilmişdir. Öd daşı xəstəliyinin əmələ gəlməsi
üçün əlverişli şəraitin kontinental iqlimin, kənd təsərüfatı işlərinin əmək rejiminin qızmar günəş
şüalarının altında yerinə yetirilməsi, fiziki iş zamanı çoxlu miqdarda tər, tənəffüs vasitəsilə suyun
itirilməsi su-duz mübadiləsinin kəskin pozulmasına səbəb olaraq öd daşlarının əmələ gəlməsinə
səbəb olma ehtimalını artırır. Son zamanlar bütün dünya əhalisi arasında öd daşı
xəstəliyi proqressiv
olaraq artır. Bu hal Muxtar Respublikamızda da özünü göstərməkdədir. Bütün bu göstərilənlərə
əsaslanaraq belə nəticəyə gələ bilərik ki, Muxtar respublikamızda öd daşı xəstəliyinin yayılması və
cərrahi müalicəsinin regionar patalogiya kimi elmi araşdırılmasın aparılmasına və
ümumiləşdirilməsinə ehtiyac vardır.
Giriş: Öd daşı xəstəliyi həzm sisteminin ən çox təsadüf olunan xəstəliklərindən biridir.
Abdominal cərrahiyyənin və hepatologiyanın əsas problemlərindən olan bu xəstəlik müasir dövrdə
axıra qədər tam öyrənilməmiş olaraq qalır, getdikcə çoxalırvə böyük iqtisadi çətinliklərə səbəb olur.
Müasir dövrdə daşlı xolesistitli xəstələrin sayının artması müşahidə edilir və son on illikdə yaşlı
insanların 50-60% -də öd yolları sisteminin müxtəlif patologiyaları rast gəlinir (1, 4, 8). Daşlı
xolesistli xəstələrin sayı hər on ildən bir 2 dəfədən çox artır. Daşlı xolesistit diaqnozu ilə xəstələr bir
il ərzində 2-3 dəfə və hətta daha çox xəstəxanalarda müalicə alırlar. Müxtəlif müəlliflərin
məlumatlarına görə yaşlı insanlarda letallıq 30-80% təşkil edir (3,6,9). Dünyada od daşı xəstəliyi
cərrahi xəstəliklər içərisində ən geniş yayildığından, ABŞ-da il ərzində yalnız xolesistektomiyadan
1 milyona yaxın əməliyyat aparılır. Dünya əhalisinin 10%-i 40 yaş həddində bu xəstəlikdən əziyyət
çəkir. Bir qrup müəlliflərin məlumatlarına görə, bu xəstələrin 25-46%-i xəstəlik kəskinləşdikdən
sonra həkimə müraciət edirlər (2, 10,11). Daşlı xolesistit xəstəliyi müxtəlif yaşlarda 10-40% təşkil
etdiyi halda, gənclərdə və yeniyetmələrdə də müşahidə edilir. Bu xəstəlik autopsiya çalışmalarında
11-36% hallarda aşkar edilir(4,5,12). Od daşı xəstəliyinin etiologiyası xəstənin yaşından, cinsindən,
etnik mənşəyindən və bir çox başqa faktorlardan asılıdır. Bu xəstəliyin əmələ gəlməsində bədən
çəkisinin artıqlığı, hamiləliyin, diyetik faktorların, Kron xəstəliyinin,nazik bağırsağın terminal
hissəsinin rezeksiyası, mədə cərrahiyyəsinin, irsi sferasitozun, oraqvarı anemiyanın, talassemiya
xəstəlklərinin də rolu vardır. Qadınlar kişilərə nisbətən 3 qat artıq xəstələnirlər (1,5, 10). Öd daşı
xəstəliyi bütün yaşam boyu heç bir əlamət verməyə bilər. İzahı məlum olmayan səbəblərdən
daşların öd kisəsinin boynuna tıxanması nəticəsində öd sancıları əmələ gəlir. Simptomatik hala
gəlmiş öd daşı xəstəliyi ağırlaşmalara doğru istənilən zaman inkişaf edə bilər. Bu ağırlaşmalardan
kəskin xolesistit, xolangitli və ya xolangitsiz xoledoxolitiaz, öd daşı olan pankreatitlər,
xolesistoxoledoxal, xolesistoduodenal fistullar, öd daşı keçməzliyi, xolesistoenterik fistul və ən