Elşən Misir oğlu Nəsibov

243
 
 
-insanlarda insanlıq komponentlərinin müəyyən olunmasını 
təmin etdi; 
-insan hüquqlarını dünyəvi əsaslarla təsbit etdi; 
-insanların bütün təbəqələri hüquqlarla təmin edildi; 
-insan hüquqları sərhədləndi, miqdarı müəyyən olundu; 
-insan hüquqlarına hörmət olundu; 
-insan dəyərə mindi; 
-vahid dövlətçilik ənənəsi yaratdı; 
-sistemli  idarəçilik  formalaşdırdı,  xalqda  idarəçilik 
qabiliyyətini  meydana  gətirdi.  Azərbaycanlılar  dünyəvi  dövlət 
idarəçiliyində iştirakçı oldular; 
-xalq  üçün  dünyəvi  dövlət  formalaşdırdı.  Hakimiyyət 
sistemini  meydana  gətirdi.  Hüquqi  və  qanuni  dövləti  təqdim 
etdi. Xalq bu vərdişlərə yiyələndi; 
-xalqa  sivil  (dünya  nümunəsini  əks  etdirən)  dövlət  bəxş 
etdi; 
-xalqa sivil siyasi sistem (qanunvericiliyə söykənən) verdi; 
-xalqa  müasir  qanunvericilik  bəxş  etdi.  Hüquq  sistemi 
verdi. İcraedici, qanunverici və məhkəmə hakimiyyəti hədiyyə 
etdi ; 
-xalq üçün sistemli cəmiyyət qurdu; 
-insanları köləlikdən azad elədi; 
-insanların qul əməyini ləğv etdi;  
-insan əməyinin istismarını ləğv etdi; 
-hüquqi əsaslara söykənən cəmiyyət təqdim etdi; 
-xalqa nizamlı quruluşlar verdi; 
-xalqa hərbi nizamı öyrətdi; 
-xalqa hüquqi nizam bəxş etdi; 
-kütləvi maarifləndirdi, xalqın zəkasını aydınlaşdırdı; 
-xalqa ziyalı təfəkkür bəxş etdi; 
-xalqı dünyəvi bilikli etdi, savadsızlığı aradan qaldırdı; 
-dünyəvi orta məktəb və dünyəvi təhsil verdi; 
-ali və orta ixtisas təhsili verdi; 
-oğlanlar və qızlar arasında bərabərlik yaratdı; 

---

244
 
 
-qızlara elm və təhsil bəxş etdi; 
-qızları köləlikdən qurtardı; 
-qızların dünyasını aydınlaşdırdı, qaranlıqlardan xilas etdi; 
-qızların hərraclarda satıla biləcəyinin qarşısını aldı; 
-qadınlara dünyəvi hüquq verdi; 
-qadınları insan kimi hesaba aldı; 
-qadın rəhbərlər və qadın ictimai xadimlər yetişdirdi; 
-xalqı “dinin” istibdadından azad etdi; 
-xalqı zülmdən, Şərq despotizmindən xilas etdi; 
-sivil həyat bəxş etdi; 
-rasional cəmiyyət verdi; 
-nizamlı yaşamaq qaydalarını öyrətdi; 
-rasional təfəkkür bəxş etdi; 
-müasir şəhər həyatı bəxş etdi; 
-müasir kollektivçiliyi öyrətdi; 
-sistemli kənd və şəhər təsəərrüfatı qurdu; 
-insanlara sistemli tikinti işlərini öyrətdi; 
-insanlara  sistemli  və  elmə  əsaslanan  istehsal  vərdişlərini 
aşıladı; 
-xalqa dünyəvi iqtisadiyyat öyrətdi. 
 
 
 

---

245
 
 
Sovet hökuməti Azərbaycan xalqına nə verdi 
 
II HİSSƏ: 
 
Sovet  hökuməti  Azərbaycan  xalqının  bütün  həyatını 
müsbət  dönüşlərlə  təzələdi.  Həyatda  bir  insan  kimi 
yaşamaq  qaydalarını  tərənnüm  etdi.  Sovet  hökuməti 
azərbaycan  xalqını  ayrılmaz  tərkib  kimi  gördü  və  özünün 
dünyadan  qəbul  etdiyi  dəyərləri  bu  xalqa  da  hədiyyə  etdi. 
İlk  növbədə  xalqı  mədəniləşdirdi,  sivil  həyatda  yaşamaq 
yollarını  öyrətdi.  İdraklarını  ziyalaşdırdı.  Eyni  zamanda 
xalqın  həyatını  elmi-texniki  tərəqqi  yolu  ilə,  həmçinin 
mənəvi  tərbiyə  metodu  ilə  kompleks  olaraq  yüksəkliklərə 
qaldırdı.  Xalqn  qaranlıq  dünyasına  işıq  verdi,  nur  saçdı. 
Xalqı cəhalət aləmindən özünüdərk aləminə keçirtdi. Sovet 
hökumətinin  həyata  keçirdiyi  müsbət  layihələri,  faydalı 
işləri  sadalamaqla  qurtarmaz.  Çünki  bu  dəyərlər  həyatın 
bütün  sahələrini  əhatə  edib.  İnkişaf  dalğaları  bir-birini 
əvəzləyib.  
 
-insanlara  sistemli  istehsalat  verdi,  texnikalaşmış  iş 
bəxş etdi; 
-insanlarda rejimli həyat vərdişlərini aşıladı; 
-xalqa dünyəvi iqtisadi biliklər verdi; 
-xalqa rəhbərlik mədəniyyəti öyrətdi; 
-təsərrüfatı  mexanizmləşdirdi,  dəyərli  məhsullar  əldə 
etməyə şərait yaratdı; 
-xalqa  sərvətlərini  mənimsəmə,  onlardan  istifadə  etmə 
qaydalarını öyrətdi; 
-insanlarda elmi-texniki təfəkkür formalaşdırdı; 
-insanlarda avtomatlaşdırılmış təfəkkür yaratdı; 
-insanlarda elektronik təfəkkür formalaşdırdı; 
-insanlarda  informasiya  texnologiya  düşüncələrini 
formalaşdırdı; 

---

246
 
 
-öyrənci, tələbə məfhumunu yaratdı; 
-insanlarda  nizamlı,  intizamlı  həyat  yaşamaq  prinsip-
lərini öyrətdi; 
-sivil əsaslı tələbə münasibətləri formalaşdırdı; 
-insanlarda  texniki-konstruktiv  təfəkkür  meydana 
gətirdi; 
-cəmiyyəti  texniki  vasitələrlə  təmin  etdi,  texniki 
cəmiyyətin əsaslarını qoydu; 
-texniki cəmiyyət modelləri meydana gətirdi; 
-insanlarda elmi-maarifçilik münasibətlərini təbliğ etdi; 
-xalqa  zavod,  fabrik,  kombinat  kimi  istehsalat  müəssi-
sələri bəxş etdi; 
-iqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsini öyrətdi; 
-əmək münasibətlərinə hüquqi baxışı təbliğ etdi; 
-xalqa  məzuniyyət,  ezamiyyət,  istirahət  hüquqları 
verdi; 
-rejimli iş münasibətlərini öyrətdi; 
-xalqa mitinq, tətil, yığıncaq mədəniyyətini öyrətdi; 
-mütəxəssislər  və  istehsalat  müəssisələri  hesabına 
işsizliyin qarşısını aldı; 
-xalqın  evladlarını  nüfuzlu  ali  məktəblərdə  oxutdurdu 
və müasir kadrlar yetişdirdi; 
-xarici dillərin mənimsənilməsini təmin etdi; 
-xarici  ölkələrə  istirahətə  və  mədəni  tədbirlərə  gön-
dərdi; 
-milli mədəniyyəti qorudu və onu dünyaya təqdim etdi; 
-xalqın incəsənətini elmi əsaslarla inkişaf etdirdi; 
-xalqın musiqisini təkmilləşdirdi; 
-xalqa dünya musiqisini verdi; 
-xalqa opera, balet, simfonik musiqi bəxş etdi; 
-xalqa teatr, kinoteatr və mədəniyyət klubları bəxş etdi; 
-xalqa film istehsalını öyrətdi; 
-əsaslı aktyorluq sənəti bəxş etdi; 

---