Entomologiya p65
Yüklə 3,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
165 shudring kabi zamburug‘larga nisbatan aniqlangan. Bu bakteriya- faglardan karam, zig‘ir, g‘o‘za, ko‘p yillik daraxtlar urug‘lariga va ildiziga ishlov berishda foydalanish ularning kasallanishini keskin kamaytirgan (Nikitina, 1959; Kosyanova, 1971; Plotnikova, 1974). Tuproqdagi fitopatogen zamburug‘larga aktinomitsetlar ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Kunjarada o‘stirilgan aktinomitsetlarni ekinlar urug‘iga ishlov berib tuproqqa ekilganda ularning kasallanishi keskin kamaygan (Kublanovskaya, 1959). Savollar O‘simliklarni kasalliklardan himoya qilishning ahamiyati nimadan iborat? Agrotexnik kurash usulining mohiyati qanday? Kimyoviy kurash choralari qanday ahamiyatga ega? Biologik kurash choralarining samaradorligi qanday? Seleksiya-urug‘chilik usulining mohiyati nima? Fizikaviy va mexanik kurash choralarining qanday ahamiyati bor? 166 15-BOB. Fungitsidlar to‘g‘risida tushuncha Zamburug‘larga qarshi qo‘llaniladigan kimyoviy moddalarga fungitsidlar deyiladi. Kasalliklarga qarshi qo‘llaniladigan fungitsidlar arzon, past konsentratsiyada samarali ta’sir ko‘rsatish xususiyatiga ega bo‘lishi, bir necha kasalliklarga samarali ta’sir ko‘rsatadigan va o‘simlik uchun zararsiz bo‘lishi kerak. Respublika sharoitida qo‘llaniladigan fungitsidlar O‘zR VM O‘simliklarni himoya qilish vositalari Davlat komissiyasining foydalanish uchun ruxsat etilgan kimyoviy va biologik himoya vositalari, defoliantlari hamda o‘sishni boshqaruvchi vasitalar ro‘yxatiga kiritilgan bo‘lishi kerak. Fungitsidlarning zamburug‘larga ta’siri turlicha bo‘lib, ular patogen organizmning ferment xususiyatiga ta’sir ko‘rsatadi, muhim biokimyoviy jarayonlarning buzilishiga olib keladi va uni nobud qiladi. Ayrim fungitsidlar patogenning kislorod bilan ta’minlanishini to‘sib qo‘yadi. Fungitsidlar xususiyatlariga qarab suspenziya konsentrati, emulsiya konsentrati, namlovchi kukun, eruvchi kukun, suvli dispersiyalanuvchi granulalar, eritma, suvli emulsiya turlariga bo‘linadi. Bu xususiyatlarni fungitsidlardan foydalanish jarayonida e’tiborga olish lozim bo‘lib, texnika xavfsizligini ta’minlashda va ularni ishlatishda qat’iy amal qilishni talab qiladi. Kasalliklarga qarshi fungitsidlar ma’lum konsentratsiya va miqdorda qo‘llaniladi. Fungitsid massasining foydalanilgan yuzaga ishlatilgan miqdori doza deyiladi. Fungitsidlarning zaharlilik xususiyati konsentratsiyasida ifodalanadi. Ya’ni foydalanilayotgan eritmadagi zaharli moddalarning kukun, emulsiya yoki suspenziyadagi miqdori fungitsidning konsentratsiyasi deyiladi. Fungitsid konsentratsiyasi foizda, milligrammda va grammda ifodalanib, 100 l eritmada 1 l yoki 1 va 100 kg kukun deb hisoblanadi. 167 Fungitsid sarfi deb, ishlov beriladigan maydonga sarflana- digan preparat miqdoriga aytiladi. Masalan, purkaladigan kukunli fungitsidlarning 1 ga maydonda foydalaniladigan miqdori kg da ifodalanadi. Suyuq fungitsidlarni 1 ga maydonga sarflashda litr hisobida olinadi. Omborxonalarni dizenfeksiya qilishda 1 m 3 joyga sarflanadigan kukunlar grammda, suyuqliklar litrda ifodalanadi. Kasallikni keltirib chiqaruvchi mikroorganizmlarning biologik xususiyatlarini hisobga olib, o‘simlik urug‘lari, ko‘chatlari va o‘sayotgan o‘simliklarga turlicha yo‘llar bilan ishlov beriladi. D o r i l a s h d e b , p a t o g e n m i k r o o r g a n i z m l a r g a q a r s h i kimyoviy moddalar bilan urug‘larga ekishdan oldin ishlov berishga aytiladi. Dorilangan urug‘lardagi infeksiya nobud bo‘lib, urug‘ unayotgan vaqtda uning ichkarisiga tuproqdagi infeksiya kirib kelishiga va kasallikning yangi hududlarga t a r q a l i s h i g a b a r h a m b e r i l a d i . D o r i l a s h f u n g i t s i d n i n g xususiyatiga qarab, quruq, namlash va yarim quruq usullarda amalga oshiriladi. Quruq dorilash usulida fungitsid ekilishi lozim bo‘lgan urug‘larga ekishdan 3—6 oy oldin to‘g‘ridan to‘g‘ri aralashtiriladi. Namlash usulidan foydalanilganda 1 t urug‘ga 5—8 l suv qo‘shib ishlov beriladi.Urug‘ namligi 1 % ga ortirilishi mumkin. Fungitsidlarning urug‘ga yopishish xususiyatini ortirish maqsadida 1 t urug‘ga 0,15—0,2 kg/t slikat kley aralashtiriladi. Suyuq preparatlar 1 t urug‘ga 5—10 l miqdorda sarflanadi.Urug‘larni dorilashda shnekli, barabanli va kamerali ishlov berish mashinalaridan foydalaniladi. Namlash yo‘li bilan dorilashda bug‘doyning qorakuya kasalliklariga qarshi kurashda foydalaniladi. Masalan, 100 l formalinning (1 kg 40 % li formalin 30 s donga aralashtiriladi) eritmasi 1 t donga sarflanadi. Purkash fungitsidning eritmasini ishlov berilayotgan o‘simlik, tuproq, issiqxona va omborxonalarga maxsus purkagichlar vositasida sepish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Hozirgi vaqtda fungitsidlarning 1 ga maydonga sarfi 15—26 l ni tashkil qilib, purkash hosilni yig‘ib olishdan 3—4 hafta oldin o‘tkaziladi. 168 Purkash ishlarini amalga oshirishda shamolsiz kunlar tanlab olinib, erta saharda va kechki muddatlarda o‘tkazish maqsadga muvofiqdir. Ishlab chiqarish sharaoitida UMO, OVS-A,ON- 400-5, OPS-30 B, OSHU-50 A markali purkagichlardan foydalaniladi. Savollar Fungitsidlarning ta’rifi va ular ta’sir ko‘rsatish xususiyatiga qarab qanday turlarga bo‘linadi? Fungitsidlar qanday miqdorlarda qo‘llaniladi? Fungitsid sarfi deb nimaga aytiladi? Dorilash turlari va muddatlari qanday? Yüklə 3,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|