4 Tahirov, (1887) Samouçitel Tatarskogo Yazıka ili Rukovodstvo, Kargabazar.
Tiflis’te yayınlanmıştır. Bu ders kitabı altı sermeşkten (öğrencilerin öğrenmesi için verilen örnek yazı) oluşmaktadır.
“Veten Dili”: Güney Azerbaycanlı öğretmen Mirza Hesen Rüşdiyye’nin 1894 yılında yazıp Tebriz’de yayınlattığı “Veten Dili” ders kitabı Arap alfabesinin öğretilmesinin kolaylaştırmış ve 60 saatlik öğretim süresinde öğrencilere kendi ana dillerinde yazıp okumayı öğretmiştir (Abdullayev, 1966, s. 237). 110 sayfa ve iki bölümden oluşan bu kitap, Güney Azerbaycan’da Azerbaycan Türkçesiyle yazılmış ilk ders kitabıdır.
“Kitab-i Pendi-Etfal”: 1899 yılında Şuşa’da öğretmenlik yapan Mirza Elesker Növres, “Kitab-i Pendi-Etfal” (Çoçuklara Nasihat Kitabı) adlı el yazması şeklinde bir ders kitabı yazmıştır. 30 sayfadan oluşan bu kitapta birçok manzum didaktik metin yer almaktadır.
“Türk-Azerbaycan Dilinin Mühteser Serf-Nehfi”: 1899 yılında Neriman Nerimanov tarafından yazılmış bu ders kitabı, zamanında Rus-Müslüman okullarında Azerbaycan Türkçesini öğretmek için kullanılmıştır. Kitap 47 sayfadan ve şu bölümlerden oluşmaktadır: mukaddime, fonetik, morfoloji, sentaks, morfoloji ve sentaksla ilgili alıştırmalar.
“Arabsko-Persidsko-Turetsko-Russkie Razgovorı” (Arapça-Farsça-Türkçe-Rusça Diyaloglar):
1900 yılından itibaren Bakü’de kent okulunda Azerbaycan Türkçesi öğretmeni olarak çalışan, Lazarev Enstitüsünde okumuş İvan (Yahya Bey) Hagverdiyev, Azerbaycan, Arap, Fars ve Rus dillerinde “Arabsko-Persidsko-Turetsko-Russkie Razgovorı” adlı diyaloglardan oluşan bir sözlük yazmıştır. Bu kitap, 40 diyalogdan oluşmaktadır. Eser Azerbaycan, Rus, Fars ve Araplara konuşma dilini öğretmek ve onların bir birlerini anlamasını sağlamak için kullanılmıştır.
“Samouçitel Tyurkskago Yazıka Kavkazsko-
Azerbaydjanskago Nareçiya” (Kendi Kendine Türk Dilinin
Kafkas-Azerbaycan Lehçesinin Öğrenimi):
1902 yılında Soltan Mecid Genizade’nin Ruslara Azerbaycan Türkçesini öğretmek için yazdığı bu eser üç bölümden oluşmaktadır. Yazar bu eseri Azerbaycan Türkçesinin bağımsız öğrenilmesi için yazmıştır. Kitap farklı yıllarda birkaç kez basılmıştır. Eser, 1922 yılında beşinci kez baskıdan çıkmıştır.
Dostları ilə paylaş: |
