Firuddin cəFƏrov hasil fəTƏLİyev
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
300 edirlər. Ət konservlərinin bioloji dəyərini artırmaq məqsədilə aşağıda- kı zülal əlavələrindən istifadə edilir: kazesit, azkalsiumlu kopresipitat, natrium kazeniat, quru yağsız süd, soya izolyatı. Tərəvəz konservlərini zənginləşdirmək üçün zülal hidrolizatların- dan əlavə kimi istifadə edilir. Digər maraq doğuran zülal zənginləşdiricilərindən biri bio- proteindir. Bu təbii süd zülallarının bioloji aktiv formada konsen- tratıdır. O, təbii immunmodulyator olub, orqanizmin fiziki və emosional artıq yüklənməyə, ətraf mühitin zərərli təsirinə və xüsusi istehsalata davamlılığını artırır. ABŞ-da kazeindən sosislərin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılma- sında, həmçinin sıyığa, peçenyeyə və qənnadı məmulatlarına qatmaq üçün istifadə edirlər. Yaponiyada kazeinatla yanaşı kril zülalından istifadə edilir. 2. Yarımdoymamış yağ turşuları ilə zənginləşdirilən zülal məhsulları, qida qarışıqları. Onlar hüceyrə zülallarının sintezini stimullaşdırır, yarımdoymamış yağ turşuları ilə membran fosfoli- pidlərinin qurulmasında plastik material rolunu oynayır. Bu məh- sullar idmançıların qidalanmasında əlavə qidalanma məhsulu kimi istifadə edilməklə, onlarda ümumi və xüsusi dözümlüyü inkişaf etdirir. Onların məşqlər arası dövrdə bərpaedici vasitə kimi istifa- də edilməsi məsləhət görülür. Belə məhsullara “Bodrost” halvasını misal göstərmək olar. Bu məhsul asan mənimsənilən zülalların, fosfolipidlərin və yarımdoymamış yağ turşularının mənbəyidir. Həyəcan nəticəsində baş verən dəyişikliklərin profilaktikası üçün çörək-kökə və qənnadı məmulatları, marqarin məhsulları həmçinin (profilaktiki məhsulların istehsalında) ümumi möhkəm- ləndirici adaptogen vasitə kimi bitki fosfolipidləri istifadə oluna bilər. Fosfolipidlərin xüsusi texnologiya ilə alınması onların təbii, bioloji aktiv xüsusiyyətlərinin maksimum saxlanmasına imkan verir. Fosfolipidlərin antioksidant səmərəsi qan zərdabındakı perok- sid məhsullarının əmələ gəlməsinin azalmasında özünü göstərir. Krasnodar “Ekotex” AB “Tonus” adlı yeni təbii qida məhsulu 301 işləyib hazırlamışdır. Bu məhsul bitki fosfolipidlərinin və zərərli qarışıqlardan təmizlənmiş yağşn qarışığından ibarətdir. 3. Dəmirlə zənginləşdirilmiş zülallı məhsullar. Onlar dəmirin orqanizmdə lazimi səviyyədə qalmasına köməklik edir ki, bu da xüsusilə qadınlarda və yeniyetmə idmançılarda yüksək iş qabiliy- yətini təmin edir. Belə məhsullara “Ferroton” və “Bodrost” halvası aiddir. Onlar bərpaedici vasitə kimi məşq dövründə, ümumi və xüsusi dözümlülüyün artırılmasında, uzun və gərgin fiziki yükdən sonra, xüsusilə orta dağlıq şəraitinə uyğunlaşma zamanı istifadə oluna bilər. 4. Karbohidratlı-mineral içkilər. Karbohidratlı-mineral içkilər və qarışıqlar əsasən müxtəlif idman növləri üzrə ixtisaslaşan və dözümlük tələb edən idmançılar üçün məsləhət görülür. Onlar həmçinin digər qrup idmançılar üçün, orqanizmin enerji sərfiyya- tını doldurmaq, su – duz və vitamin balansını saxlamaq üçün tövsiyə olunur. Son illər quru, yarımvitaminli mineral qarışıqlar geniş yayıl- mışdır ki, bu da yüksək bioloji aktivliyə malik olan içkilərin tez bir zamanda hazırlanmasında istifadə edilir. Son illərdə həmçinin bitki mənşəli psixostimulyatorlu içkilə- rin buraxılmasına başlanmışdır. Psixostimulyator bitkilərin təsir mexanizmi orqanizmdə xüsu- silə mərkəzi əsəb sistemində yüksək miqdarda enerji ehtiyatlarının (AÜF və s.) əmələ gəlməsi ilə bağlıdır. Psixostimulyator fiziki yüklə əlaqədar qan dövranı reaksiyasını yaxşılaşdırır. Yüksək dağlıq şəraitdə sınaq zamanı dibazol, cır limon, ele- uterokokk, orqanizmin spesifik olmayan müqavimətinin artırıl- masında effektli olmuşdur. Professor E.B.Burlakovanın əməkdarları ilə apardığı tədqiqat- larla müəyyən (REA Fiziki Kimya İnstitutu) edilmişdir ki, bitki adoptogenləri hibotolamo – hipofizar böyrəküstü sistemi stimul- laşdırır, antioksidləşmə mühafizə mexanizminin aktivliyini artırır. Onlar bioloji membranı stabilləşdirir, artıq yüklənmə zamanı on- ları parçalanmadan qoruyur, sintez prosesinə köməklik edir, orqa- nizmin özünəməxsus yeniləşməsinə və cavanlaşmasına səbəb olur. 302 Bitki adoptogenləri oksigenin əzələlərə verilməsini, eritrosit- lərin əmələ gəlməsini artırmaqla hipotoksik həyacan təsirlərinin qarşısını alır. Bu isə kosmonavtlar, dalğıclar, alpinistlər, yüksək dağlıq ekspedisiya iştirakçıları, radionuklidlərlə sirayətlənən və həmçinin uzaq şimal rayonlarında yaşayanlar üçün çox vacibdir. 5. İdmançının bədəninin korreksiyası üçün istifadə olunan məhsullar. İdmançının bədəninin çəkisini lazimi həddə qədər azaltmaq üçün hipokalorili “Reqmos” məhsulundan istifadə edil- məsi məsləhət görülür. O, bədən çəkisninin azalmasını və yüksək iş qabiliyyətinin saxlanmasını təmin edərək zülal-vitamin və mi- neral duzların mübadiləsinə müsbət təsir edir. Qida və bioloji dəyəri yüksəldilmiş məhsullar (QBYM) seçi- lib, istifadə edilərək onların kombinasiyası və dozası həkim tərə- findən müəyyən edilir və gündəlik rasion, onun hazırlanma mərhə- lələri, həcmi, məşq və yarış yüklənmələri nəzərə aınır. QBYM-nın gündəlik rasion miqdarı 100-150 qramı keçməməlidir. QBYM-ın illik qəbulu 3-4 aydan artıq olmamalıdır. Gün ərzində bir məşq üçün: Gündüz Axşam Səhər yeməyi - 30% Səhər yeməyi - 40% Məşq Nahar – 25% Nahar – 40% Günortadan sonrakı qəlyanaltı – 5% Günortadan sonrakı qəlyanaltı – 5% Məşq Şam – 25% Şam – 30% Gün ərzində 2 məşq Gün ərzində 3 məşq Ilkin səhər yeməyi – 5% Ilkin səhər yeməyi – 15% Gimnastika Səhər məşqi Ikinci səhər yeməyi 25% Səhər yeməyi – 25% Gündüz məşqi Gündüz məşqi Nahar – 35% Nahar – 30% Günortadan sonrakı qəlyanaltı – 5% Günortadan sonrakı qəlyanaltı – 5% Axşam məşqi Axşam məşqi Şam – 30% Şam -25% Qida və bioloji dəyəri yüksəldilmiş məhsulların qəbul qaydası və dozalaşdırılması idmançıların hazırlığı dövründə aprobasiya olunur və bundan sonra yarışlarda istifadə olunur. Qida və bioloji dəyəri artırılmış məhsulların istifadəsi zamanı Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|