210
spiritual values, preserve and study them and transfer them to the future generations as public
institutes.
The main aim of the research, as an essential part of the museum work, is to form
bibliography and acquisition work, “personal funds” and to raise other problems, to analyze and
study them, to give necessary recommendations and scientific-methodical aid. For the realization of
these works “Fund innovations”, “Open door days”, “Days of using funds”, “Information-
bibliography hours”, etc. in the museums play a significant role. These events enable the visitors of
the museums to get information and get profit from the “information-bibliography” by using these
services. The article analyzes these matters and provides necessary recommendations.
In the conclusion, it is stated that the discussed topic has not been thoroughly researched and
we think the article can be a useful source for the museum workers and visitors.
We are going to continue our research in this field in future.
РЕЗЮМЕ
Субхи Кенгерли
Научно-библиографическое исследование музейных фондов в период независимости
(на основе материалов музеев видных лиц в Нахчыване)
На современном этапе независимости музеи имеют важную и эффективную роль в
повышении культурно-научного уровня, идейно-политического и эстетического воспитания
личности, каждого человека и в целом общества, в целенаправленном формировании
мировоззрения людей.
Имея в виду все это, приходим к заключению, что существование музеев и их
деятельность служит развитию и прогрессу нашей страны и представителей нашего народа.
Наши современные музеи, как социальные институты, являются храмами,
художественно-творческими
центрами,
научными
и
культурно-просветительскими
предприятиями, где собраны, храняются, изучаются и передаются новым поколениям
национально-нравственные ценности, веками созданные нашим народом.
С привлечением к исследованию указанной темы мы преследуем цель рассмотреть
проблему работы с фондами, библиографической и комплексацией, созданием «личных
фондов» и выявить другие проблемные стороны, анализировать и исследовать, дать
рекомендации, оказать научно-методическую помощь работникам музеев. Для
осуществления этих работ важную роль в музеях играют «Фондовые новости», «Дни
открытых дверей», «Дни использования фондов», «Справочно-библиографические часы» и
другие мероприятия, которые позволяют информировать и облегчить труд в пользовании
услугами музеев пришедших сюда и обратившихся к музею посетителей. Обо всем этом в
работе даны соответствующие рекомендации и откомментированы образцы.
Исследование приводит к заключению, что тема исследования актуальна и до сих пор
еще не разработана, поскольку она имеет научно-методический характер и содержит
соответствуюшие рекомендации, поэтому полезна для работников музея и его посетителей.
В будущем исследование в этой области продолжится автором.
НДУ-нун Елми Шурасынын 23 sentyabr 2016-cı ил тарихли
гярары иля чапа тювсийя олунмушдур (протокол № 01).
Məqaləni çapa təqdim etdi:
Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent İ.Məhərrəmova
211
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ.
ELMİ ƏSƏRLƏR, 2016, № 4(78)
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY.
SCIENTIFIC WORKS, 2016, № 4 (78)
НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ.
НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2016, № 4 (78)
VAHİD MƏMMƏDOV
Naxçıvan Dövlət Universiteti
UOT:781
KAMAL ƏHMƏDOVUN XALQ ÇALĞI ALƏTLƏRİ ORKESTRİ ÜÇÜN VOKAL-
İNSTRUMENTAL ƏSƏRLƏRİNİN ÜSLUB XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Keywords: genres, forms, means of expression, national art, music language.
Ключевые слова: жанры, формы, выразительные средства, народное искусство,
музыкальный язык
Naxçıvan musiqi mədəniyyətinin inkişafında tanınmış bəstəkar Kamal Əhmədovun özünə–
məxsus xidmətləri vardır. K.Əhmədov 1948-ci ildə Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. İlk
musiqi təhsilini tar ixtisası üzrə Naxçıvanda almış, daha sonra Bakıda Asəf Zeynallı adına Musiqi
Texnikumunda davam etdirmişdir. Bir müddət Naxçıvanda və Ordubadda işləyir, musiqi
məktəbində xalq çalğı alətləri orkestri yaradaraq, müntəzəm məşqlər keçirir, konsertlər təşkil edir.
Ali təhsil almaq üçün o, yenidən Bakıya gələrək, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının xalq çalğı
alətləri şöbəsinə daxil olur. Təhsil illərində onda bəstəkarlığa böyük həvəs oyanır. O,
Konservatoriyanın bəstəkarlıq şöbəsinə qəbul olunur, görkəmli bəstəkar Xəyyam Mirzəzadənin
sinfində bəstəkarlıq sənətinin sirlərinə dərindən yiyələnməyə çalışır. Bu dövrdə o, dünya
bəstəkarlarının müasir səpkili əsərlərini öyrənir, bəstəkarlıq yazı texnikasını mənimsəyir.
K.Əhmədovun diplom işi kimi təqdim etdiyi “Cavid” simfonik poeması xüsusilə diqqəti cəlb edir.
Həmin əsər musiqi ictimaiyyətinin diqqətini cəlb edərək, hətta 1988-ci ildə Ukraynada, dirijor
A.F.Qulyanskinin rəhbərliyi altında Krım Dövlət Flarmoniyasının orkestri tərəfindən ifa edilmişdir.
K.Əhmədov təhsilini başa vurduqdan sonra 1985-ci ildə Naxçıvana qayıdır və burada yeni
yaranmış Dövlət Filarmoniyasının Xalq çalğı alətləri orkestrinin bədii rəhbəri və baş dirijoru təyin
olunur. 1985-1997-ci illərdə bu kollektivə rəhbərlik edən K.Əhmədov repertuarın zənginləşməsi,
orkestrin ifaçılıq səviyyəsinin yüksəlməsi istiqamətində çox çalışır. Onun idarəsilə orkestr Bakı,
Sumqayıt şəhərlərində dəfələrlə konsertlər verir. K.Əhmədov bir bəstəkar kimi də öz yaradıcılığını
xalq çalğı alətləri orkestri ilə bağlayaraq, bu orkestr üçün müxtəlif janrlı orijinal əsərlər və işləmələr
yaradır. Bu baxımdan onun “Cəngi”, “Süita”, “Naxçıvan eskizləri”, “Rekviyem” kimi əsərləri
diqqətəlayiqdir. Xüsusilə onun 20 yanvar şəhidlərinə həsr olunmuş “Rekviyem” əsəri “Şəhidlər”
simfoniyası adı ilə televiziya və radioda dəfələrlə səsləndirilmişdir.
K.Əhmədov öz yaradıcılığında simfonik, kamera-instrumental və vokal musiqi janrlarına da
xüsusi diqqət yetirir. Onun kamera orkestri üçün Simfoniyası, fortepiano və orkestr üçün konserti
diqqətəlayiq əsərlərdir. Kamera-instrumental əsərlərdən fortepiano üçün “Prelüd və Fuqalar”,
“Variasiyalar”, tar və fortepiano üçün sonata, simli alətlər üçün kvartet qeyd oluna bilər. O, vokal
musiqiyə də öz yaradıcılığında xüsusi yer verir. Onun qarışıq xor üçün “Fuqa” əsəri, müxtəlif
məzmunlu mahnıları bu qəbildəndir.
K.Əhmədov Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü, Naxçıvan Bəstəkarlar Təşkilatının
məsul katibidir. O, həmçinin Naxçıvan Dövlət Universitetinin İncəsənət fakültəsinin “Bəstəkarlıq”
kafedrasının müdiri kimi pedaqoji və ictimai fəaliyyətlə məşğuldur. Onun əsərləri mütəmadi olaraq,
Bakıda və Naxçıvanda keçirilən Bəstəkarlar İttifaqının qurultay və plenumlarında səsləndirilir.
K.Əhmədovun xalq çalğı alətləri orkestri üçün nəzərdə tutulmuş əsərləri sırasında bir sıra
vokal-instrumental əsərlər də mühüm yer tutur. Bunlardan “Ömrün Heydər Zirvəsi” - solo soprano,
solo tenor, qarışıq xor və xalq çalğı alətləri orkestri üçün, “Vətəndir” - solo tenor və xalq çalğı
alətləri orkestri üçün romans, “Zəfər türküsü” - solo tenor və xalq çalğı alətləri orkestri üçün
yazılmış əsərləri qeyd etməliyik.
Bu əsərlər mövzusuna görə - ümumilikdə vətən mövzusuna həsr olunmuş, eyni zamanda, bu