K U R A M V E U Y G U L A M A D A E Ğ İ T İ M B İ L İ M L E R İ
2092
varyansın %15’ini açıkladığı görülmektedir.
Modelin
ikinci aşamasında eklenen kişilik özelliklerinin mo-
dele katkısının (R=.58) anlamlı olduğu, Öz-Anlayış
ile birlikte diğerleriyle olumlu ilişkilerdeki varyansın
%34’ünü açıkladığı hesaplanmıştır. Kişilik özellikleri
toplam varyansa %19’luk bir katkı sağlamıştır. Psiko-
lojik iyi olma ölçeğinin diğerleriyle olumlu ilişkiler
alt boyutunun yordayıcılarına bakıldığında dışa dö-
nüklük (β =.36) ve öz anlayışın (β =.20) pozitif, duy-
gusal dengesizlik/nevrotizmin ise (β =-.14) negatif
yönde anlamlı olarak yordadığı görülmüştür.
Öz-Anlayış ve kişilik özelliklerinin psikolojik iyi
olmanın otonomi/özerklik alt boyutunu anlamlı
düzeyde yordayıp yordamadığının belirlenmesinde
aşamalı regresyon analizi kullanılmıştır. Oluşturu-
lan modelin ilk adımında öz anlayışın modele kat-
kısının (R=.32) anlamlı olduğu ve toplam varyansın
%10’unu açıkladığı belirlenmiştir. İkinci adımda
modele kişilik özelliklerinin eklenmesiyle katkının
.42’ye yükseldiği, Öz-Anlayış ile birlikte otonomi/
özerklikteki varyansın %17’sini açıkladığı görül-
müştür. Kişilik özellikleri toplam varyansa %7’lik
bir katkı sağlamıştır. Öz-Anlayış (β =.27) ile kişilik
özelliklerinden yumuşak başlılık (β =-.27) ve dene-
yime açıklığın (β =.25) anlamlı yordayıcılar olduğu
görülürken, öz-anlayış ve deneyime açıklığın pozi-
tif yumuşak başlılığın ise negatif yönde yordadığı
hesaplanmıştır.
Tablo 1.
Psikolojik İyi Olma, Öz-Anlayış ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki
Öz Anlayış Nevrotizm Dışa dönüklük Deneyime Açıklık Yumuşak Başlılık Sorumluluk
Diğerleriyle Olumlu İlişkiler r
.38
**
-.27
**
.48
**
.40
**
.36
**
.33
**
Otonomi Özerklik
r
.32
**
-.16
**
.21
**
.25
**
.01*
.16
**
Çevresel Hakimiyet
r
.55
**
-.39
**
,46
**
.45
**
.31
**
.45
**
Bireysel Gelişim
r
.38
**
-.28
**
.38
**
.48
**
.27
**
.33
**
Yaşam Amacı
r
.43
**
-.29
**
.37
**
.39
**
.33
**
.42
**
Kendini Kabul
r
.57
**
-.40
**
.41
**
.36
**
.25
**
.32
**
N
636
636
636
636
636
636
*p<.05 **p<.01
Tablo 2.
Öz-Anlayış ve Kişilik Özelliklerinin Psikolojik İyi Olma Ölçeğinin Diğerleriyle Olumlu İlişkiler Alt Boyutunu Açıklamasına İlişkin
Aşamalı Regresyon Analizi Sonuçları
Adım 1
R
R
2
ΔR
2
R
2
Değişimi
B
Standart Hata
β
t
Sabit
.38
.15
.15
.15
43.10
2.18
19.79**
Öz Anlayış
.31
.03
.38
10.46**
Sabit
.58
.34
.33
.19
32.65
3.50
9.34**
Adım 2
Öz Anlayış
.16
.03
.20
5.09**
Nevrotizm
-.22
.06
-.14
-3.85**
Dışa Dönüklük
.42
.06
.36
7.44**
Deneyime Açıklık
-.02
.07
-.02
-.25
Yumuşak Başlılık
.10
.05
.09
2.09*
Sorumluluk
.09
.06
.06
1.45
*p<.05 **p<.01
Tablo 3.
Öz-Anlayış ve Kişilik Özelliklerinin Psikolojik İyi Olma Ölçeğinin Otonomi/Özerklik Alt Boyutunu Açıklamasına İlişkin Aşamalı
Regresyon Analizi Sonuçları
Adım 1
R
R
2
ΔR
2
R
2
Değişimi
B
Standart Hata
β
t
Sabit
.32
.10
.10
.10
42.62
1.83
23.25**
Öz Anlayış
.22
.03
.32
8.55**
Sabit
.42
.18
.17
.07
40.70
3.20
12.74**
Adım 2
Öz Anlayış
.18
.03
.27
6.35**
Nevrotizm
-.04
.05
-.03
-.69
Dışa Dönüklük
.05
.05
.06
1.06
Deneyime Açıklık
.29
.07
.25
4.33**
Yumuşak Başlılık
-.26
.05
-.27
-5.73**
Sorumluluk
.08
.06
.07
1.49
*p<.05 **p<.01