Darvinizmin mexanizmləri
33
birdən çox orqana təsir edəcəkdir. Beləliklə, mutasiya sadəcə müəyyən bir yerə
təsir etməyəcək, daha çox zərərli təsirlərə malik olacaqdır. Bu təsirlərin birinin
çox nadir rast gəlinən təsadüf nəticəsində yararlı olması fərz edilsə belə, digər
təsirlərin labüd zərəri bu faydanı da aradan qaldıracaqdır.
Mutasiyaların nə üçün təkamülə səbəb olmadığını üç əsas maddədə xülasə
etmək olar:
•
Mutasiyalar həmişə zərərlidir: mutasiya təsadüfən meydana
1. Qanadlar çıxmır.
2. Ayaqlar normal olşüdə
ancaq ucları inkişaf et-
məyib.
3. Tük örtüyü yoxdur.
4.5.
Tənəffüs borusu ol-
masına baxmayaraq,
ağciyər yoxdur.
6.7.
Sidik borusu böyü-
mür və böyrəyin in-
kişafına
imkan ver-
mir.
NORMAL İNKİŞAF
PLEYOTROPİK AMİL
Sol tərəfdə ev toyuğundakı normal inkişaf, sagda isə pleyotropik
genin mutasiyaya məruz qalmasının zərərli təsirləri görsənir. Diqqət
edilərsə, bir tək gendə əmələ gələn mutasiya, bir-birindən fərqli
orqanlara zərər verməkdədir. Bir mutasiyanın xeyirli təsir əmələ
gətirəcəyi fərz edilsə belə, « Pleyotropik amil» yetərincə cox orqana
zərər verərək bu xeyirli təsiridə aradan qaldırır.
HƏYATIN GERÇƏK MƏNŞƏYİ
34
gəldiyi üçün həmişə mutasiya keçirən canlıya zərər verir. Məntiqlə düşünsək,
mükəmməl və kompleks bir formaya edilən hər hansı şüursuz müdaxilə o
formanı təkmilləşdirməz, əksinə, pozar. Belə ki, heç bir müşahidə olunan
“faydalı mutasiya” yoxdur.
•
Mutasiya nəticəsində DNT-yə yeni məlumat əlavə edilmir:
genetik məlumatı təşkil edən hissələr yerlərindən qopub sökülür, pozulur
və ya DNT-nin müxtəlif yerlərinə daşınır. Lakin mutasiyalar heç bir şəkildə
canlıya yeni orqan və ya yeni xüsusiyyət qazandırmırlar. Ancaq aşağı ətrafın
kürəkdən, qulağın
q
arından
çıxmas
ı
kimi anormallıqlara səbəb olurlar.
•
Mutasiya sonrakı nəslə ötürülməsi üçün mütləq çoxalma
hüceyrələrində meydana gəlməlidir: orqanizmin hər hansı hüceyrəsində
və ya orqanında meydana gələn dəyişiklik sonrakı nəslə ötürülmür.
Məsələn, bir insanın gözü radiasiya və ya buna bənzər təsirlərlə mutasiyaya
uğrayaraq orijinal formasından fərqlənə bilər, amma bu, onun özündən
sonrakı nəsillərə keçməz.
Bütün bunlar təbii seçmə və mutasiya mexanizmlərinin heç bir təkamül
xarakterli təsirə malik olmadıqlarını göstərir. Belə ki, indiyə qədər bu yolla əldə
edilmiş heç bir müşahidə edilən “təkamül” nümunəsi mövcud deyildir. Bunun
əvəzində təkamülçü bioloqlar bəzən “təbii seçmə və mutasiya mexanizmlərinin
təkamül gücünü müşahidə edə bilmirik, çünki bu mexanizmlər ancaq çox uzun
Escherichia coli bir milyard il əvvəlki nümunələri ilə eynidir. Bu uzun
zaman müddətində baş verən mutasiyalar canlıda quruluşca heç bir
dəyişikliyə səbəb olmamışdır.