Sohil – allyuvial o‟tloq tuproq relg‟efi pastqam yerda joylashgan.
Amudaryoning quyi oqimi, M.I.Kochubey
0 -15
15 – 45
45 - 75
1,62
0,66
0,71
0,126
0,067
0,088
7,4
5,6
4,6
0,122
0,119
0,12
13,0
4,5
7,3
1,87
1,94
1,88
Sohil – allyuvial botqoq tuproq.
Amudaryoning quyi oqimi,
M.I.Kochubey
0 – 3
3 – 8
8 – 28
28 – 58
3,23
2,67
1,05
0,22
0,395
0,168
0,118
0,022
10,6
9,1
5,1
5,9
0,134
0,099
0,096
0,099
6,1
4,8
yo‘q
-
1,86
2,55
2,86
1,49
Sizot suvlari kam minerallashganligiga (0,5-1,2 g/l) qaramasdan ular yaqin bo‘lganda
tuproqlar kuchsiz sho‘rlangan bo‘ladi.
O‟tloq-allyuvial to‟qay tuproqlar.
Mexanik tarkibi yengil bo‘lgan keltirilmalar bilan
qoplangan, suv bosmaydigan yoki qisqa vaqt davomida toshqin suvi bosadigan o‘zan bo‘yi
balandliklarda, daraxt-butali to‘qaylar bilan egallangan va o‘tloqi o‘simliklar bilan qoplangan
yerlarda o‘tloqi-to‘qay tuproqlari rivojlanadi. To‘qay daraxtzorlari, butazorlari ko‘pincha daryo
bo‘yi marzalarda, baland orollarda va daryo tirsaklarida ko‘p uchraydi.
Tuproq paydo qiluvchi jinslar yengil mexanik tarkibli (changli qumoqlar, qumloqlar) va
qumli keltirilmalardan iborat bo‘lib, ularning ostida 1-1,5 m chuqurlikda yirik qum qatlam
yotadi. Sizot suvi 2 m dan chuqurlikda joylashgan. O‘tloqi-to‘qay tuproqlar yuzasi yupqa
o‘rmon to‘shamasi bilan qoplangan. Yengil mexanik tarkibli, havo kirib turadigan sharoitda
organik moddalar tez parchalanadi va natijada tuproqlarda gumus (1,5-2,5 foiz) va azot uncha
ko‘p emas.
Ko‘pincha har xil chuqurlikda ko‘milgan chirindili tuproq qatlami uchraydi. Karbonatlar
miqdori 7-9 dan 11 foizgacha bo‘ladi. Bu tuproqlarda yaxshi shakllangan karbonatli gorizont
yo‘q. Singdirish sig‘imi ham uncha yuqori emas (100 g tuproqda 5-6 mg/ekv). Singdirish
sig‘imida kalg‘tsiy va magniy asosiy o‘rinni egallaydi. Sizot suvlarining yaxshi oqib chiqishi
tufayli uning chuchuk bo‘lishi, daraxt to‘qayzorlar ostida suvning kam bug‘lanishi sababli, bu
tuproqlar juda oz sho‘rlangan.
Dostları ilə paylaş: |