KİNDÎ’NİN DÜȘÜNCE SİSTEMİNDE MÜZİKAL SESLERLE ÂLEMDEKİ DÜZEN ARASINDAKİ İLİȘKİ
107
Farmer, H. G. “Mûsikî”. İ
slâm Ansiklopedisi VIII: 678-687. İstanbul:
Milli Eğitim Basımevi, 1979.
Hançerlioğlu, Orhan.
Felsefe Ansiklopedisi Düşünürler
lümü . An-
kara:
Remzi Kitabevi, 1985.
Harizmi, Ebû Abdullah el-Katib Muhammed b. Ahmed b. Yusuf.
Mefâti-
hu’l-ul m. thk. İbrâhim Ebyari. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabi, 1989.
İbn Manzur.
isanü’l-Arab Beyrut: Dâru Sadır, (ts).
İbn Sînâ.
el-Kân n fi’t-Tıb. trc. Esin Kahya. Ankara: Atatürk Kültür
Merkezi Yayınları, 2009.
------------.
M sikî. nşr. ve trc., Ahmet Hakkı Turabi. İstanbul: itera Yayın-
cılık, 2004.
İhvân-ı Safâ.
Resâil. nşr. Aref Tamer. Beyrut: 1990.
Kaya, Mahmut. “Kindî ve Felsefesi”.
Kindî, Felsefî Risâleler içinde,
nşr. ve trc. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2014.
Kindî.
Felsefî Risâleler nşr. ve trc. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Ya-
yınları, 2014.
------------.
Müellefâtü’l-Kindî el-m sikiyye. nşr. Zekeriyya Yusuf. Bağdad:
Matbuatu Mecmai’l-İmi’l-Iraki, 1962.
Kutluer, İlhan. “Nizam”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,
XXXIII: 173-175. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
Kutluer, İlhan. İbn
Sînâ ntolo isinde orunlu arlık İstanbul: İz Ya-
yıncılık, 2002.
Medkûr, İbrahim.
el-Mu’cemu’l-Felsefî. Kahire: 1983.
Özcan, Nuri. Çetinkaya, Yalçın. “Mûsiki”.
Türkiye Diyanet akfı ayın-
ları 31:257-161. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
Pala, İskender.
Ansiklopedik Divan iiri S zlü ü. İstanbul: Ötüken Ya-
yınları, 1999.
Peters, Francis E.
Antik unan Felsefesi Terimleri S zlü ü. trc. Hakkı
Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2004.
Platon.
Devlet. trc. Sabahattin Eyuboğlu ve M. Ali Cimgöz. İstanbul:
Türkiye İş Bankası Yayınları, 2000.
------------.
Phaidon. trc. Suut K. Yetkin ve Hamdi R. Atademir. İstanbul:
MEB. Yayınları, 1989.
------------.
Şölen. trc. Azra Erhat ve Sabahattin Eyuboğlu. İstanbul: Türkiye
İş Bankası Kültür Yayınları, 2000.
------------.
Timaios. trc. Erol Güney- ütfü Ay. İstanbul: Sosyal Yayınlar,
2001.
Sâmi, Şemsettin.
Kâm s-i Türkî Temel Türk e S zlük İstanbul: 1985.
Sözen, Kemal, “Kâtip Çelebi’nin Devlet Görüşü ve Osmanlı Türk Dü-
şüncesindeki Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Dergisi
, sy. 22 (2009): 26-40.
DİYANET İLMÎ DERGİ
·
CİLT: 54
·
SAYI: 2
·
NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2018
108
Toksöz, Hatice. “İbn Sina Felsefesinin Teleolojik Boyutları”. Basılma-
mış Doktora Tezi, M.Ü.
Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
Turabi, Ahmet Hakkı. “Bağdat’ta Bir Mûsikî Nazariyatçısı: Ya’kûb b.
İshâk el-Kindî”. İslâm Medeniyetinde Bağdat (
Medînetü’s-Selâm lusla-
rarası Sempozyum (İstanbul, 7-9 Kasım 2008).
------------.
“İlk Dönem İslâm Dünyasında Mûsikî Çalışmalarına Bakış”,
M
İlahiyat Fakültesi Der isi, sy. 13-14-15 (İstanbul 1997): 225-248.
------------.
“Klasik İslâm Düşüncesinde Musikî Tasavvuru”.
Sanat ve Kla-
sik İstanbul: Klasik Yayınları, 2006.
------------.
“Ya‘kûb b. İshâk el-Kindî’nin Mûsikî Düşüncesi”,
Do u’dan
atı’ya Düşüncenin Serüveni, V, (ed. Bayram Ali Çetinkaya), İstanbul: İn-
san Yayınları, 2015.
------------.
el-Kindî’nin Mûsikî Risâleleri. Basılmamış Yüksek isans Tezi.
M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1996.
Uysal, Enver. İhvân
-ı Safa Felsefesinde Tanrı ve lem. İstanbul: MÜ
İFAV Yayınları, 1998.
ÖZ
Bedenle ilişkisinden dolayı varlık mertebeleri içerisinde
önemli bir konuma ve değere sahip olan nefs; özü
itibariyle aklî, işlevi itibariyle cismanî varlıkları
yetkinliğe ulaştıran varlık alanıdır. Kindî felsefesinde,
bir bedene ve bir nefse sahip olan insanın bedenin
olumsuz güçlerinden kurtulması ve özsel yetkinliğine
ulaşması nefs ile mümkündür. Bu minvalde nefs,
insanın arzu ve öfke kuvvelerine karşı
koruyucu kalkan
vazifesi görmekte, insanı bedenin ihtiraslarından
kurtarmak suretiyle kötülüğün ortaya çıkmasına mani
olmaktadır. Zira nefs olmadan arzu ve öfke kuvvelerine
sahip olan bedenin isteklerine engel olmak mümkün
değildir. Bu makale, Kindî felsefesinde nefsin bedenle
ilişkisini ve bu ilişkiden kaynaklanan kötülüğün
tezahürünü ayrıntılı bir şekilde ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kindî, Nefs, Cevher, Arzu, Öfke,
Beden, Kötülük.
2018
·
SA
YI:2
·
SA
YF
A 109-124
KİNDÎ’DE NEFS, BEDEN VE
KÖTÜLÜK
NAFS, BODY AND
EVIL IN THE
WORDS OF KINDÎ
ABSTRACT
The nafs, which has an
important position and
value within the order of
beings due to its relation
to the body, is inherently
intellectual; functionally
the
realm of entities,
which reaches the corpo-
real beings to the perfec-
tion. According to Kindî
philosophy it is possible
for a person who has a
body and a soul can get
rid of the negative forces
of
the body and reaches
up its essential perfec-
tion through the nafs.
In this manner, the nafs
functions as a protective
shield against the facul-
ties of desire and anger of
the
human being and pre-
vent the evil by saving the
human from the passions
of the body. Because it
is not possible to prevent
the wishes of the body,
which has the faculties of
desire
and anger, without
the function of the soul.
This study elaborates on
the relation of the nafs to
the body and the resultant
evil because of this in
Kindî philosophy.
Key words: Kindi, Soul,
Substance, Desire, Anger,
Body, Evil.
MEHMET MURAT KARAKAYA
DR. ÖĞR. ÜYESİ
ANKARA SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ DİNİ
İLİMLER FAK.