Guliston davlat universiteti

2.3 Himoyadagi jamoa harakati
Himoyadagi jamoaviy harakatlaruchtatizimga bo’linadi:shaxsiy, zona va aralashmudofaa. Shaxsiy himoya – bu har bir himoyachi bitta hujumchiga g’amxo’rlik 56 qiladigan jamoaviy harakatlartizimi. Hujum qiluvchilar bilan kurashishningikki yo’li mavjud.
Birinchi versiyada murabbiy gandbolchilarni kuchli tomonlariga qarab taqsimlaydi: tezroq himoyachilar yanada zo’r himoyachi tomonidan qo’llabquvvatlanadi.

13
Ikkinchisida himoyachilar ularga eng yaqin bo’lgan hujumchilarni demontaj qilishadi. Ikkinchi variant, agar barcha gandbolchilar mudofaa harakatlarigateng darajada tayyor bo’lsalargina mumkin.

Ushbu himoya bilan hujumchilargapaslar va zarbalarniamalga oshirish juda qiyin, chunki o’yinchilar doimiy nazoratda. Shaxsiy himoya ikki shaklda tashkil etilishi mumkin: himoya bilan va himoyalanuvchisiz.
Kommutatsiya bilan himoyani barcha himoyachilar juda harakatchan bo’lganguruhishlatishimumkin.Bunday himoya yordamida harbir o’yinchiuchun asosiy narsa har doim hujumkor raqibning bitta palatasini diqqat bilan kuzatib eying, lekin agar kerak bo’lsa, boshqa biriga o’tish. Barcha himoyachilar yuqori harakatchanlikdantashqari, yuzaga kelishi mumkin bo’lgan vaziyatlarni oldindan bilishda taktik yetuklikka muhtoj.
Kommutatsiya qilinmasdanhimoya qilish uchunyuqori harakatchanlikva himoyachilarning yuqori samaradorligi talab etilmaydi. Darhaqiqat, bunday tizimda o’yinchi o’zini qo’riqlashdanozod qilmoqchi bo’lgan o’z maydon bo’limi bo’ylab harakatlanishi kerak. Hujumchilar to’siqni tashkil etadigan vaziyatni o’tkazib yubormaslikmuhimdir.
Shaxsiy himoya butun maydonda yoki faqat maydonning yarmida quyidagi hollarda qo’llaniladi:

1. 
   raqib jamoa o’yinchisi olib tashlanganbo’lsa;
   

2. 
   raqib uchun odatiy bo’lgan hujum taktikasini buzish kerak;
   

3. 
   dushmanning jismoniy va texnik tayyorgarligisust;
   

to’pni tezda o’zlashtirishkerak. Zonadanhimoyalanishbu jamoaviy harakatlarningbir turi bo’lib, undahar bir himoyachi o’yinchiningharakatlanishtizimida muayyan funktsiyalarnibajaradi va ushbu tizimning ma’lum bir zonasi uchun javobgardir. Zonani himoya qilish raqib hujumining joylashuvi va yo’nalishiga qarab o’yinchilarningharakati bilan tavsiflanadi. Birinchi va ikkinchi chiziqlarda ishlaydigan himoyachilar soniga qarab zonani himoyalash bir nechta o’yinchilar o’zaro munosabatlari tizimlari tomonidantashkil etilishi mumkin. 6 : 0 himoya tizimi.

Barcha himoyachilar darvozabon maydoni bo’ylab joylashgan. Bu asl qurilish. Himoya harakatlarini ikki yo’l bilan amalga oshirishingizmumkin:chiqish va darvozabonhududidanchiqish. Chiqishsiz himoya. Himoyachilar darvozabon maydonidan uzoqlashmaydilar,faqat to’p tomon harakatlanishadi.

14
Bunday himoya keng frontda ishlaydigan, yaxshi burchak o’yinchilarga ega, ammo uzoq masofadan kuchli zarbalarga ega bo’lmagan jamoalarga nisbatan qo’llaniladi. Barcha himoyachilar to’pgaegalik qilishlarikerak.

Chiqish bilan himoya. Agar ikkinchi chiziqdagi hujumchilardanbiri to’pni qabul qilsa, u holda uningqarshisidaturganhimoyachi tashqarigachiqadi va to’pni to’sib qo’yishga, zarba berishga, ushlab olishga harakat qiladi (40-rasm).
Chiziq yaqinidagi bo’sh joy o’ng va chap tomonda himoyachining sheriklari tomonidan ta’minlanadi. Hujumchini to’pdan qutulishga majbur qilib, himoyachi yana darvozabonningkvadrat chizig’idayana o’ziningdastlabki holatsiniegallaydi.

o’z joyiga qaytadi va doimiy ravishda aniq sheriklar orasida joylashgan. Ikkinchisida- himoyachi, o’yinchiningorasi qanchalikuzoq bo’lishidanqat’inazar, eng qisqa yo’l bilan qaytadi. Ikkinchi variant yanadaprogressiv, ammo harqanday holatda himoya harakatlarini bajarishda o’yinchilarga teng darajada tayyor bo’lishlarinitalab qiladi. 5: 1 himoya tizimi.
Beshta himoyachi 6 metrli chiziqda, biri esa 9 metrli chiziqda joylashgan
(41-rasm).

15

Oldinda turgan o’yinchining vazifasi to’pning erkin o’ynashiga va markaziy vaziyatdan uzoq masofadan zarbani amalga oshirishga to’sqinlik qilishdir. U chaqqon, g’ayratli,tirishqoq va irodali o’yinchi bo’lishi kerak.
Bunday himoya ikki usuldaamalgaoshirilishimumkin:chiqishsiz va chiqish bilan. Chiqishsiz himoya. Bitta o’yinchi oldinga surilib, to’pni o’ynashgaxalaqit bermoqda, boshqa sheriklar esa chiqmasdan 6-0 himoya tamoyili asosida harakat qilishadi. Chiqish bilan himoya.
Bitta o’yinchi oldinga surilib, to’pni markazda o’ynashgafaol aralashadi.Agar to’p og’ir vaznli hujumchiniqabul qilsa, u holda mos keladigan vaznli himoyachi uning oldiga chiqadi, otish bilan aralashadiva dastlabki holatigaqaytadi.
Bunday holda, chiziq yaqinidagi o’yinchiqo’riqxonasida markaziy himoyachiga eyi yuk tushadi. Bunday himoya faol burchak himoyachilarnitalab qiladi. Himoya tizimi 4: 2. To’rtnafarhimoyachi 6 metrli chiziq bo’ylab, ikkitasi 59 esa 9 metrli chiziq oldida joylashgan(42-rasm).
Oldingi himoyachilar harakatchan,raqib va to’pni blokirovka qilish texnikasigaega bo’lishikerak. Ularningvazifasi markazdanuzoq masofalizarbalar va yutuqlarningoldini olishdir.

16

Ushbu mudofaa tizimi ikkita kuchli, ammo unchalik harakatchan bo’lmagan to’purarlar jamoasiga qarshi qo’llaniladi; 4:2 hujum tizimidan foymaydonnganjamoagaqarshi;tor zalda musobaqalarnio’tkazishda.

3: 3 himoya tizimi. Ushbu tizim har biri uchta o’yinchidaniborat ikkita qatordan iborat. Birnchi uchlik 6 metrli chiziqda, ikkinchisi 9 metrli chiziqda joylashgan (43-rasm). O’yinchilarningvazifasi – markaziy va burchakholatlardan to’p tashlashni oldini olish. Ikkala chiziq orasidagi faol o’zaro ta’siri darvozani ishonchlitarzda yopadi. Ushbu mudofaa tizimi bilan o’yinchilar raqibga markaziy holatni tashlashiga yo’l qo’ymasliklari kerak va shuning uchun sheriklar bilan bemalol o’zaro aloqada bo’lishlari kerak.

Xuddi shu himoyachilar markazni o’zlashtirish orqali xuddi shu muammoni hal qiladilar. Shuninguchun, bu himoya himoyadan eng himoyasiz. Aralash himoya – bu jamoaviy harakatlarning bir turi, nd aba’zi o’yinchilarzona himoyasi vazifalarini bajaradilar,ba’zilari hujumchilarnishaxsan qo’riqlaydilar. Alohida o’yin xususiyatlariga ega bo’lgan hujumchilar shaxsiy 60 qo’riqlashka olinadi va ularga qarshi zona himoyasini ishlatish etarli emas.
Ko’pincha bu hujumning ikkinchi chizig’idagi o’yinchilar, kuchli to’purarlaryoki butun jamoaning xatti-harakatlari qanday tashkil etilishi markaziy himoyachi. Aralashgan mudofaadan foymaydonnish eng xavfli hujumchilarni o’yindan chetlatish, ishg’ol qilingan raqiblarninghujum qilish tizimini buzish uchunkerak.
Aralashgan mudofaani, shaxsan qo’riqlanadigano’yinchilar soniga qarab, o’zaro ta’sirningikki tizimiga ko’ratashkil etish mumkin.

17

5 + 1 himoya tizimi 5 + 1 himoyasi bilan 5 himoyachi 5: 0 printsipiga binoan zonani himoya qiladi. Oltinchi himoyachi eng xavfli hujumchiga ehtiyotkorlik bilan yondashadiva uni umumano’yindanchetlatishgaharakatqiladi. Ba’zanhimoyada saqlash o’z maydoni yarmida, ba’zanhujumchiuchuneng qulay bo’lganjoyda amalga oshiriladi.Agar uzoq masofadankuchli zarbalarbilan xavfli bo’lgano’yinchi chiziq yaqinidagi noqulay vaziyatga tushib qolsa, ikkinchi hujum chizig’idagi boshqa o’yinchi shaxsiy qo’riqlashka olinishi mumkin.
Shunda ishlab chiqilgan hujum tizimi buziladi va darvozabonning maydonchasidagi zarbasi unchalik xavfli emas, chunki bu erda u yanada zich himoyaga ega va bu holatda turgano’yinchivazifalari unchalikyaxshi emas. Himoya tizimi 4 + 2. Raqib jamoasi uzoq masofadan hujum qilish vositalariga ega bo’lgan ikkita o’yinchiga ega bo’lsa, himoya qilishning bu usuli qo’llaniladi.
Keyin to’rt nafar himoyachi zona himoyasini 4: 0 hisobida amalga 61 oshiradilar va ularning ikkitasi sheriklari eng xavfli vaziyatga shaxsan e’tibor berishadi. Aralash mudofaani muvaffaqiyatli qo’llash uchun shaxsiy qo’riqlash uchun tajribali himoyachilar bo’lishi kerak, ular nafaqat hujumchini qo’llabquvvatlashi kerak, balki iloji bo’lsa sheriklar bilan o’zaro munosabatlardaishtirok etishlari kerak.
Zonadan himoyalanadigan o’yinchilar shaxsiy qo’riqchiga har tomonlama yordam ko’rsatishi va kerak bo’lganda xavfli hujumchiga aylanishi kerak.
18