Haci səbuhi İbrahimov heydəR ƏLİyev
Yüklə 192 Kb. Pdf görüntüsü
|
altmış fəqir qarnı doyurmalı, o da mümkün olmasa bir qul azad etməlidir. İslam dinində mövcud olan bir çox dini büsatlar kimi orucluq da tarix etibarilə çox qədimdir. İlin bir ayında yeməmək, içməmək, pəhriz saxlamaq hələ İslam dinindən əvvəl qədim ərəb və qeyriərəb millətlərin tayfaları arasında mövcud olmuşdur. VII əsrin əvvəllərində Ərəbistanda yaşamış ərəb qəbilələrini birləşdirmək üçün İslam dininin əsasını qoyan həzrəti Məhəmməd əleyh is-salam onun zəruri şərtlərini işləyib hazırlayarkən islama qədər ərəblər və bir çox başqa ibtidai xalqlar arasında mövcud olan bir çox adətləri, o cümlədən də pəhriz saxlamağı qəbul etmiş, zaman keçdikcə isə bu, özünün məna və məzmununu dəyişmişdir. Qıtlıq nəticəsində ərəblər arasında # yaranan pəhriz saxlamaq islam dini tərəfindən mənimsənildikdən soma Allahın müəyyən etdiyi ən vacib ibadətlərdən biri kimi zəhmətkeş insanlar arasında təbliğ olunmağa başlanmışdır. Şəriət qanunları İslam dinində olan orucluq ayininin tarix etibarilə İslamdan çox-çox əvvəl olmasına işarə edərək İslam dininin banisi həzrəti Məhəmməd əleyhis-salamm öz ifadələri ilə qeyd edərək göstərir ki, “oruc əvvəlki ümmətlərə vacib olduğu kimi mənim ümmətimə də vacib olmuşdur”. İslam dininin orucluq ayini insanı müəyyən müddət dünya nemətlərindən məhrum edərək, ona xeyir-bərəkət gətirən bəyənilmiş adətlərindən biridir. Allaha ibadət adı ilə ramazan ayının uzun gecələrini rahat yatmayan gecə və gündüz ac-susuz qalmalarına baxmayaraq “Ya Allah, Ya Rəbbəl Aləmin” sözləri dillərindən düşməyən, səhərdən axşama kimi həm zəhmətlə çalışmaq, həm də ibadətlə məşğul olub Allahı zikr etməklə axirət rahatlığına çatmaq ümidi ilə mənalı həyat keçirirlər. Hər bir çətinliyin arxasında yeni bir rahatlıq durur. Bunun üçün də orucluğun arxasında bağışlanmaq və sağlamlıq durur. Çünki çox yeyib mədəni doldurmaq insan sağlamlığı üçün nə qədər qorxuludursa ac qalıb oruc tutmaq o qədər insan sağlamlığına xeyirdir. Dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvi deyirdi: 250 ♦ Həddən çox yeməyə sən etmə adət, Mədəni doldurmaq zəhmətdir-zəhmət. Öz əsərlərində dini mövzulara tənqidi yanaşmasına baxmayaraq yazıçı-publisist C.Məmmədquluzadə də orucluğun hər bir şeydən pəhriz saxlamalı olmağın və axar sərin suyun içilməsindən məhrum olmağın dəyərini qiymətləndirərək “Xatiratında” deyirdi: “Dodaqlarım yanır, boğazım quruyur... Duru bulaq suyu dəmir lülədən şırıltı ilə axıb tökülür daşların üstünə. Amma heç kəsin cürəti yoxdur haman sudan içsin; çünki indi mahi-mübarəki-rəmazandıı*. İndi dodaqlar gərək quruya, onunçun ki, mahi-mübarəki-rəmazandır” (62, s. 403). Orucluq ayının pəhrizində mömin müsəlmanlar üçün bütün günü ac və susuz qalıb öz bədənlərini zəiflətməkdən başqa həm də imkan olduqca müqəddəs Qurani-Kərimdən bir neçə sürə oxumaq və Allah haqqında təfəkkür etmək müstəhəbbi bir iş sayılır. Ona görə Allah haqqında düşünməlidirlər ki, axirətdə oruc tutanlar baldan şirin və süddən ağ olan Kövsər suyu ilə sirab olunacaqlar. Şəriət hökmləri ramazan ayında oruc tutub səhərdən axşama kimi ac və susuz qalmağın insan orqanizminə xeyirdən başqa heç kəsə bir zərər vermədiyini göstərir. İslam dininə görə ramazan ayında oruc tutan adam nəinki yemək və içməkdən özünü məhrum etməlidir, habelə oruc tutan kəs dərmanları da içməkdən imtina etməlidir. Dini təlimlər orucluq günlərində elm və maariflə geniş məşğul olmaq, çoxlu kitab oxumaq kimi dini və dünyəvi işlərlə məşğul olmağı qadağan etmir. Müqəddəs İslam dininin göstərişlərinə əsasən, ramazan ayı kim özünü gündüzlər yemək-içməkdən qorumaqla əlavə həmin ayın on doqquzuncu gecəsi ilə otuzuncu gecəsi arasında yatmayıb qədr gecəsini “əhya'5 (“oyaq qalmaq”) saxlayarsa, özünü Allah yolunda çətinliyə salaraq dua və sənaları layiqincə yerinə yetirərsə onun savabı daha da böyük olar. Bu savabın nəticəsində nəinki həmin şəxsin özü, hətta onun bütün əcdadı və qohum-əqrabasının cəmi günahları bağışlanıla bilər. İslam dininin bu hörmətli gecəsinin yəni, sonuncu səmavi kitab olan Qurani-Kərimin nazil olunduğu gecə hörmətinə mömin müsəlmanlar ramazan ayının 251 axırıncı on (10) gecəsini ehtiramla yad edirdilər. Həmin ayda oruc tutmaq, namaz qılmaq və dua oxumaqla və həmçinin bunlara əməl etməklə Allah yaratdığı öz bəndəsinin arzu və istəklərini həyata keçirərək naümid etmir. Tanınmış tənqidçi yazıçı Cəlil Məmmədquluzadə anasının sidq ürəklə Allaha bağlı olduğunu qeyd edərək onun namaz və oruc kimi vacibatlarını yerinə yetirərkən hansı çətinlikləri çəkdiyini xatırladır və bunların insana nə qədər sağlam ruh verdiyini qeyd edir: “...Anam Allahın qorxusundan cınqırını çıxarmazdı, amma gündüz zəhməti və orucluq aclığı bir yandan, gecə ibadəti bir yandan, özü də bir gecə yox, on iki gecə yazıq arvadı əldən salardı və oturduğu yerdə çox vaxt qəşş edərdi və yıxılardı” (62, s. 414). İslamın ramazan ayında tutulan orucun xeyiri barədə din göstərir ki, ramazan aymda insan orqanizmasında olan bütün mikroblar məhv edilir, sinir sistemi nizamlanır, insan istər-istəməz səbrli və təmkinli olur, insanın aclığa və susuzluğa müqaviməti çoxalır, insan günahlardan silkinir və yeni sağlam həyat tərzi keçirməyə başlayır. Mömin müsəlmanları yüksək əhval-ruhiyyədə saxlayan orucluq onları mənəvi və cismani cəhətdən möhkəmləndirməkdən əlavə, həm də onlara maddi xeyir verir. Orucluqda müsəlmanların bir ay yemək və içməyə “qənaət” etmələrinə görə onlara çoxlu nemətlər nəsib edilir. Belə ki, oruc tutub ac qalan insanlar fiziki cəhətdən zəif o İsalarda onlarda ruh yüksəkliyi daha da artıq olur. Nəticədə onlarda zəhmətə həvəs yüksək olur və səmərəli məhsul əldə etmək bacarığı təmin edilir. Bu günə kimi bir milyarddan artıq müsəlman camaatı cismani çətinliklərə baxmayaraq on səkkiz saat yay günlərini, qışın isə soyuq günlərini ac-susuz oruc tutmaqla, İlahi məhəbbətin tərənnümünü dərk edərək özlərini təsərrüfatdan, əməksizlikdən, zəhmətdən də məhrum etməmişlər. Dinin yüksək göstərişi sayəsində mömin müsəlmanlar tam min dörd yüz otuz dörd il ərzində saf duyğularla insanlara sevinc gətirən ramazan aymda bir ay oruc tutmaqla Yaradan qarşısında əyilmək, Ondan yardım diləməklə gözəl günlərini səmərəli keçirmək sözün əsl mənasında təqdirə layiqdir. ' 252 Yüklə 192 Kb. Dostları ilə paylaş:
|