H.ƏLİyev adina neft emali zavodunun modernizasiyasi və yeniDƏnqurulmasi layiHƏSİNİN Əmtq səNƏDİ

 
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” 
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf 
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi 
 
 
EKOLOGİYA İDARƏSİ 
37 
FƏSİL
 
4
 
4.1 HÜQUQİ ÇƏRÇİVƏ, NORMA VƏ STANDARTLAR 
 
4.1  Tənzimləmə və siyasət 
Konstitusiya və Ətraf Mühitin Mühafizəsi haqqında qanunla yanaşı bu vaxtadək ətraf mühitlə münasibətlərin 
müxtəlif başlıca sahələrini əhatə etmək üçün bir çox digər qanunvericilik aktları qəbul olunmuşdur. Qeyd 
edilə bilən əsas ekoloji qanunlar aşağıdakılardır: 
Cədvəl 4. 1. Ətraf Mühit sahəsində Azərbaycan Respublikası Qanunları 
№ 
Məcəllələr və 
qaydalar 
Ən çox əlaqədar olan aspektləri 
Layihəyə aid məsələlər 
1 
Ətraf 
Mühitin 
Mühafizəsi  haqqında 
Qanun (172 saylı, 04 
avqust,  1999-cu  il 
tarixli 
sərəncamla 
təsdiq edilmişdir) 
Qanun ətraf mühitin qorunmasının əsas 
prinsiplərini  və  ətraf  mühitin  qorunması 
ilə  bağlı  dövlətin,  ictimai  birliklərin  və 
vətəndaşların  hüquq  və  vəzifələrini 
müəyyən edir. 
Qanun  dövlətə  “təhlükəli  iqtisadi 
fəaliyyətlər, 
tullantılar 
və 
zərərli 
maddələrin  ətraf  mühitə  atılması  üzrə” 
xüsusi  icazələr  vermək  və  limit  və 
kvotalar müəyyən etmək səlahiyyəti verir 
(II Fəsil, maddə 4). 10-cu maddədə “təbii 
ehtiyatlardan istifadə, zərərli maddələrin 
ətraf  mühitə  atılması  və  sənaye  və 
məişət  tullantılarının  yerləşdirilməsi” 
üzrə limitlərin yaradılmasını tələb edir. 
Qanunun bir sıra maddələri 
a)  layihələndirmə 
işlərinin 
icrası 
(maddə 36); 
b)  müəssisələrin,  qurğuların  və  digər 
obyektlərin  istifadəyə  verilməsi  və 
istismarı (maddə 41); 
c)  sənaye, 
nəqliyyat 
və 
kommunikasiya obyektlərinin, kənd 
təsərrüffatı və suvarma qurğularının 
istismarı (maddə 42); 
d)  şəhərsalma  və  digər  yaşayış 
məntəqələrinin  tikintisinin  icrası 
(maddə 43); 
e)  radioaktiv  maddələrin  istismarı 
(maddə 44) 
zamanı 
tullantıların 
minimuma 
endirilməsinə 
və 
düzgün 
idarə 
edilməsinə  xüsusi  diqqət  yetirmələrini 
tələb edir. 
Ətraf Mühitin Mühafizəsi haqqında 
Qanunun  8-ci  fəslində  dövlət 
ekoloji  ekspertizasının  (DEE) 
ətraflı  əsaslarını  təmin  edir. 
Bununla  da  ekoloji  ekspertizanın 
məqsədi “ekoloji tələblərə və ətraf 
mühitin  kəmiyyət  parametrlərinə 
uyğun  olaraq  sənaye  vahidləri 
tərəfindən  ətraf  mühitə  göstərilən 
təsirləri  müəyyən  etmək,  bu 
təsirlərin 
nəticələrini 
gözdən 
keçirmək  və  mümkün  təsirləri 
proqnozlaşdırmaq”  kimi  müəyyən 
edilir (maddə 50). 

---

 
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” 
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf 
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi 
 
 
EKOLOGİYA İDARƏSİ 
38 
2 
“Azərbaycanda  Ətraf 
Mühitə 
Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
Prosesi 
Haqqında 
Əsasnamə”yə (1996) 
Fəaliyyətlərin Dövlət Ekoloji Ekspertizası 
ilə  razılaşdırılması  üçün  ƏMTQ  sənədi 
işlənilməli və təqdim edilməlidir. 
ƏMTQ 
sənədinin 
işlənilməsi 
məcburidir.  Bu  sənəd  ərazinin 
bərpa  və  yenidənqurma,  istismar 
planlarına,  texnoloji  yenilənmə  və 
s.  özündə  əks  etdirməklə  hüquqi 
şəxs 
və 
ya 
podratçıdan 
aşağıdakıların  yerinə  yetirilməsi 
tələblərini irəli sürür: 

  ətraf təbii və sosial-iqtisadi 
mühitin ilkin və gözlənilən 
vəziyyətinin 
qiymətləndirilməsi; 

  tikinti, yenidənqurma və 
istismar proseslərinin ətraf 
mühitə təsir standartlarının 
müəyyən edilməsi; 

  ətraf mühitə təsirlərin 
azaldılması və yumşaldılması 
tədbirlər sistemini özündə 
birləşdirən Ətraf Mühitin İdarə 
Edilməsi Planı; 

  Ekoloji tədbirlərin effektivliyini 
nəzarətdə saxlayan Ətraf 
Mühitin Monitorinqi Planı. 
3 
Xüsusi 
Mühafizə 
olunan 
Ərazilər 
haqqında Qanun (366 
saylı, 15 iyul, 2000-ci 
il tarixli qərarla təsdiq 
edilmişdir – 840 IQ) 
Qanun  Azərbaycanda  qorunan  təbii 
ərazilər və obyektlər üçün hüquqi bazanı 
müəyyən edir. 
Qanunla  qoruqlar  ərazisində  hər 
cür iqtisadi fəaliyyət qadağandır. 
4 
Əhalinin 
Sağlamlığının 
Qorunması  haqqında 
Qanun (#360IQ saylı, 
25.07.1997 
tarixli 
qərarla 
təsdiqlənmişdir) 
Qanun ictimai sağlamlığın qorunması və 
səhiyyə  sisteminin  əsas  prinsiplərini 
müəyyən edir.  
Qanun  ictimai  sağlamlığa  mənfi 
təsirlərə görə məsuliyyət müəyyən 
edir  və  çirklənmiş  ətraf  mühitin 
sağlamlığa  vurduğu  ziyanın  bu 
ziyana  səbəb  olan  qurum  və  ya 
şəxs  tərəfindən  kompensasiya 
edilməli olduğunu bəyan edir. 
5 
Sanitar-Epidemioloji 
Sağlamlıq  haqqında 
Qanun  (371  saylı, 
10.11.1992 
tarixli 
qanunla 
təsdiq 
edilmişdir) 
Qanun layihələndirmə, tikinti və istismar 
mərhələlərində  və  digər  iqtisadi 
fəaliyyətlərə  görə  sənaye  müəssisələri 
tərəfindən riayət edilməli olan sanitariya 
və  epidemiologiya  tələblərini  müəyyən 
edir.  Məqsədi  əhalinin  sağlamlığını 
qorumaqdır. O, vətəndaşların təhlükəsiz 
mühitdə 
yaşamaq 
və 
sanitar-
epidemioloji şərait, ətraf mühit və ictimai 
sağlamlıq  haqqında  tam  və  azad 
informasiyaya  çıxış  haqqının  olduğunu 
təsbit edir.  
Sanitar-Epidemioloji 
Sağlamlıq 
haqqında 
Qanun 
sənaye, 
radioaktiv,  kənd  təsərrüfatı  və 
məişət  tullantılarının  toplanılması, 
saxlanılması, 
daşınması 
və 
istifadəsi 
zamanı 
sanitar 
normaların  pozulmasına  görə 
inzibati, 
cinayət 
və 
mülki 
məsuliyyət  nəzərdə  tutur  (maddə 
39). 
6 
Atmosfer  Havasının 
Qorunması  haqqında 
Qanun (109 IIQ saylı, 
11  iyun,  2001  tarixli 
qərarla 
təsdiq 
Qanun  havanın  qorunmasının  hüquqi 
əsasını  yaratmaqla  əhalinin  sağlam 
mühitdə yaşamaq haqqında konstitusiya 
hüququnu həyata keçirmiş olur. 
Bu 
sahədə 
hakimiyyət 
orqanlarının,  hüquqi  və  fiziki 
şəxslərin  və  QHT-lərin  hüquq  və 
vəzifələrini  bəyan  edir,  iqtisadi 
fəaliyyətlər 
zamanı 
atmosfer 
havasının  qorunması  üzrə  ümumi 

---