İ.Əliyev, N. Ağamalıyeva, Ş. Alışanh m ə s’ul redaktor

h a q q ın d a   q a n u n   layihəsi  işlənib  haz ırlan d ı. 
G ə n c ə d ə  
orta,  N uxa  v ə   Z a q a t a l a d a   isə  ibtidai  k ən d   tə s ə r rü fa tı 
m ə k tə b lə r in in   açılm ası  q ə r a r a   a lın d ı.112
İxtisaslı  fə h lə   k a d f la r ın ı n   h az ırlan m ası  ü ç ü n   texniki 
k u rs la r d a n   istif a d ə   o lu n u rd u .  Q a d ın la rın   p e ş ə   h az ırhğm ın 
təşkili  ü zrə  d ə   b ə ’zi  t ə d b irlə r  g ö rü lü rd ü .
R c sp u b lik a d a   ali  təhsilin  təşkili  A z ərb a y c a n   h ökum ə- 
tinin  q a rşısın d a   t ə ’x irəsa lın m az  və z ifə   kimi  d u r u r d u .  Bu 
m əsələ  siyasi  x a d im lo r  və  ziyalılar  a r a s ın d a ,  ticarət-sən a y e 
d a i r ə l ə r in d ə   qızğın  s u r ə t d ə   m ü z a k ir ə   o lu n u rd u .
H ə lə   1918-ci  iiin  a v q u s tu n d a   A z ə rb a y c a n   h ö k u m ə ti 
Tifli;. 
P o litexnik 
İn s t i t u tu n u n  
rtıaliyyələşdirilməsindo 
iştirak  e tm o k   h a q q ı n d a   m ə s ə lə n i  n o z ə rd ə n   k eç irm işdir. 
B ununla  ə l a q ə d a r   o la ra q ,  m a a r i f   naziri  N.U subbəyov 
təklif  etdi  ki,  in s titu tu n   A z ə rb a y c a n   orazisinə  köçürül- 
məsi  şərti  ilə,  A z orbayca n  h ö k u m ə ti  o n u n   maliyyələşdi- 
rilməsini 
b ü t ö v lü k d ə  
öz 
üzo rin ə 
g ö t ü r s ü n .113 
B akıda 
p edaqoji  in stitu tu n   açılm ası  b a r ə s in d o   M a a rif  Nazirliyi 
tə rə fin d o n  
q a n u n  
layihəsi 
işlənib  h az ırlanm ışdı.  Bakı 
musiqi  m o k tə b in in   b az asın d a  k o n se rv a to riy a n ın   açılması 
mosəlosi  do  g ü n d ə lik d o   d u r u r d u . 114
A zərb ay c an  
C ü m h u riy y ə tin in  
ən 
m ü h ü m  
m ədənı 
t ə d b irlə rin d ə n   biri  Bakı  D övlət  U n iv e rsite tin in   təşkili 
oidu. 
H ö k u m ə t  
U n iv e r s ite tin  
m addi-tex n ik i 
təchizi, 
pedaqoji 
k a d r la r ı n  
cəlb 
olunm ası, 
m üvafiq 
binaların 
ayrılması  üçün  böyük  so’ylor  göstorirdi.  H ə m   u n iv ersitetin 
açılm asına,  hom   do  b u ra d a   təhsilin  ru s  d ilində  təşkil 
o lu n m asın a  qarşı  çıxan  m ü h a f i z ə k a r   q ü vvələrin  m üqavi- 
m otini  dof  e tm o k   lazım  golirdi.  1919-cu  il  sentyabrın 
1-də 
p a r la m e n t  
B akı 
D ö v lət 
U n iv e rsite tin in i 
təşkili 
b arəsin d o   q a n u n   qobul  e td i.  Şəxsi  h e y ’ətin  saxlanılması,
təd ris  hissosi 
vo 
tə s o rr ü fa t  xərcləri 
üçün 
10.857.500
115
m a n a t  v əsait  ayrılırdı.
A z ərb ay c an   h ö k u m ə ti  eyni  z a m a n d a   100  tə lə b ə n i  xarici 
todris  m ü o ss isə lərin ə  göndordi.  Bu  m əq so d lo   X a lq   M a a rif 
Nazirliyinə  7000000  m a n a t   ayrılmışdı.  D övlət  tə q a ü d ü
alan  tə l ə b ə l ə r   təhsili  başa  v u rd u q d a n   so n ra  h ö k u m ə tin  
t ə ’yinatı  ilə  4  il  işləm əli  id ilə r.11
B eləliklə, 
A z ə rb a y c a n  
X alq 
C üm h u riy y ətin d ə 
on 
m üxtəlif  s a h ə l ə r   ü z rə   ixtisash  m ütəxossislər  hazırlam aq 
ü çün  m ü x tə lif  im k a n la rd a n   istifa d ə   edilirdi.
1918-20-ci 
illor 
A z ə rb a y c a n  
te a tr ın ın  
inkişafında 
m ü h ü m   keyfiyyət  dəyişiklikləri,  t e a t r   işinə  dövlətin  fəal 
m üdaxiləsi,  t e a t r l a r ı n   r e p e r t u a r l a r ı n d a   A zorbaycan  tarixi 
və  milli  m ü s tə q illik   u ğ ru n d a   h ə r ə k a t l a   bağlı  olan  yeni 
s ə h n ə   ə s ə rlə rin in   g ö rü n m ə s i  v ə   ictimai  həyatda  te a tr ın  
ro lu n u n   a r tm a s ı   ilə  səciyyəvidir.  A zərbaycan  te a tr ın m  
qabaqcıl  n ü m a y ə n d ə lə r i   cəm iyyətin  m iitərəq q i  dairələrinin 
y ard ım ın a 
a r x a l a n a r a q ,  
t e a t r ın  
ideya-bədii 
soviyyəsini 
q a ld ırm a q   v ə   to şk ila ti  c ə h ə td o n   onu  m ö h k əm lən d irm ək  
ü çün  p o r a k ə n d ə   t e a t r   qru p ların ın   birləşdirilməsi  nam inə 
c ə h d lə r 
g ö s tə r i r d il ə r . 
"Nicat" 
vo 
"Sofa" 
maarifçilik 
cə m iy y ə tlərin in  
qüvvəsi 
ilə  akty o rla rın  
m ədəni 
vo
yaradıcılıq  in k iş a fın a   qayğı  g ö s tə rə n   "Müsəlman  aktyor 
cəmiyyəti"  y a r a d ı l d ı. 117
A z ə rb a y c a n   t e a t r   truppasının  yaradılm ası  üçün  göstə- 
rilən  c ə h d lə r   tezliklo  öz  bəhrosini  verdi.  1918-ci  ilin 
o k ty a b rın d a  
B a k ıd a   "Hacıbəyov  qardaşları"nın  miidiriy- 
yəti 
t ə r ə f in d o n  
yen i 
t e a tr   truppası 
təşkil 
olundu.
M ü sə lm a n  
s ə h n ə  
sənotinin 
istisnasız 
olaraq 
bütün
xadim ləri  b u n u n   t ə rk ib in o   daxil  oldular.
A z ə rb a y c a n ın  
d ig ə r  şəhor  vo  qəzalarıııda  da  belə 
t e a t r  
tr u p p a l a r ı 
toşkil 
o lu n d u . 
Şuşada 
Ilacıbəyov 
q a r d a ş la rın ın   t e a t r   m üdiıiyyotinin  filialı  təşkil  e d ildi.118
A zorbaycan  h ö k u m ə ti   müsolnıan  te a t r   truppasını  öz 
himayəsi  a ltın a   götürm oyi  q o ra ra   aldı.  N azirlər  Şurası
1919-cu  il  n o y a b rın   17-do  öz  iclasında  m aarif  nazirinin 
t ü rk - o p e r a - d r a m   te a tr ın ın   təşkili  haqqında  m o’ruzosini 
d inləyərək,  Dövlot  T ü rk   O p e ra-D ram   T cta rının  təşkil 
olunm asını  n ə z ə r d ə   tu ta n   qan u n   layihəsini  boyondi.1  9
B eləliklə, 
tü r k  
teatrı 
milliləşdirildi 
və 
dövlətin 
him ayəsino  verildi.  1919-cu  il  oktyabrın  10-da  Dövlət 
te a tr ın ın   d i r e k to r u   Q .N .Şərifzadə  e ’lan  etdi  ki,  A zər-

---