İLÂHÎ Nİzam ve kâİnat
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
BEDRİ RUHSELMAN 23 dir. Bu birimin iki ayrı işaretli zıt değerinin birleştiği tam ortasın- daki nokta nötürdür, yâni orada mıknatısiyet tezahürü yoktur. Bir ünite olarak ele aldığımız bu lâmı nötür noktasından keserek sağ ve sol tarafa düşen yarılarını ayrı ayrı incelersek onların da her birinin gene bir yarısı (+), diğer yarısı (-) işaretli olmak üzere birbirine zıt ikişer mıknatısiyet tezahürü gösteren başlı başına birer birim düalite hâline girdiklerini müşahede ederiz. Bu lâm- lar mütemadiyen ortalarından kesilip ikişer parçaya ayrıldıkça düalite tezahürleri de böylece devam edip gider. Yâni mıknatıs lâmının her bölünüşünde birbirine zıt karakterli iki mıknatısiyet unsuru bir evvelkinden daha küçük olmak üzere yeni üniteleri, yeni birimleri meydana getirir. İşte âlemimizin en mühim kanunlarından biri olan bu realite- yi biz, maddenin bünyesine ait düalite prensibi diye adlandırı- yoruz ki biraz evvel bahsettiğimiz değer farklanması veya mik- tarî değişmeler; bu düalite prensibinin bir ek mekanizmasıdır. Düalite prensibiyle, ona bağlı değer farklanması mekanizması, âlemimizde maddelerin oluş ve akışlarındaki imkânların ger- çekleştirilmesini sağlayan en önemli kaidelerdendir. Bunlar ol- maksızın ne şekiller, ne hâller, ne de maddî tezahürler mümkün olabilir. Zira bu prensipler ortadan kalkınca maddede hareket teessüs edemez, hareketler olmayınca da maddelerin şekillen- meleri, çeşitli hâllere girmeleri, hulâsa dünyaların kuruluş me- kanizmalarına katılmaları mümkün olmaz, yâni dünyalar teşek- kül edemez. * * * Dünyada daima ikilik mevcuttur. Her şeyde, maddenin bütün radyasyonlarında, maddenin esasında, teferruatında, maddenin varyasyonları olup da maddeden arî gibi görünen bütün ruhî hâllerde, cansız denilen maddelerde, canlı denilen maddelerde, fertlerde, fertlerin birbirlerine karşı durumlarında, kolektivitede, hislerde, fikirlerde velhâsıl müşahede edilebilen ve edilemeyen dünyanın bütün şartlarında düalite prensibi ve değer farklanma- sı mekanizması hâkimdir. Ve maddenin vahdet gibi görünen her İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 24 hâlinde birbirine zıt karakterde ve muvazene hâlinde iki unsur daima mevcuttur. Bir ünitede bu zıt unsurların mevcut bulun- ması şarttır. Zira bu olmaksızın madde teessüs edemez, yaşaya- maz, dağılır. Ve madde mevcut olamayınca da hiçbir şeyin varlı- ğından bahsedilemez. Dünyada ve bütün âlemimizde tek, vâhit gibi görünen her şey aslında birbirine zıt karakterde, birbirinden aslâ tecrit edi- lemeyen zıt durumda iki değerden müteşekkildir. Fakat bu zıt değerler birbirinden müstakil, tamamen ayrı iki unsur değil, bir tek birimin karakterini meydana getiren, birbirine bağlı fakat zıt görünüşlü iki unsurdur. Bizim âlemimizi teşkil eden bütün cüzüler ve bu cüzülerden biri olan dünyanın ilk maddesi dahi düalite prensibinin şümulü dışında kalamaz. Bu husustaki esaslı bilgiyi hulâsa olarak tekrar ediyoruz: a - Birim, düalitenin ismidir. Onun için buna birim düalite di- yoruz. b - Düalitenin zıtları tek birer değerden ibaret değildirler. On- lar da gene daha küçük çapta birer birim düalitedirler, yâni be- heri birer düalite olan birimlerdir. c - Düalite ilk maddenin teşekkülü bahsinde izah edileceği gibi, hareketin ilk kaynağı ve esasıdır. d - Düalite mekanizması olmaksızın hareket ve hareket ol- maksızın madde hâl ve şekilleri mevcut olamaz. e - Düalite ruh ve madde durumunun dünyadaki aslî görünü- şüdür. Sonuncu bentte geçen fikirler hakkında izahat vermenin lü- zumlu olduğunu hissediyoruz. Madde kâinatında ruhla madde bir arada bulunamaz, demiştik. Yâni kâinatta birbirine doğrudan doğruya, direkt olarak tesir eden ruh-madde mefhumu reel bir mefhum olamaz. Ancak, bu ifadeden de ruhun varlığını inkâr etmek ve yalnız maddenin mevcudiyetini kabul etmek mânâsını aslâ çıkarmamak lâzım gelir. Filhakika madde kâinatında direkt olarak aralarında tesir alıp BEDRİ RUHSELMAN 25 veren, birbirine kendilerinden bir şeyler gönderen ruh-mad- de realitesi yoktur ama kâinatın temelini teşkil eden maddenin mevcudiyeti de gayesiz ve sebepsiz değildir. Esasen maddenin mevcudiyeti gayesinin, bir ruha hizmet etmek olduğunu evvel- ce söylemiştik. Bu hakikatin ifadesi madde düalitesinde gizlidir. Şöyle ki: Maddenin oluşundaki gaye, onun ruha hizmet etme- sidir. Ruha hizmet etmek ise maddenin her türlü şekil ve hâller içinde, inkişaf imkânlarının ruh tarafından kullanılmasıyla olur. Onun bu imkânlarının kullanılabilmesi de ruhtan gelen endi- rekt tesirlerle birtakım hareketlerin maddede zuhur edebilme- lerine bağlıdır. Hâlbuki maddedeki her hareketin vukuu imkâ- nı, ancak düalite prensibi ve değer farklanması mekanizması ile mümkün olur. Yâni düalite prensibi ve onun ek mekanizması olan değer farklanması olmazsa ruhların maddelerden istifade edebilmeleri kabil olmaz. Böyle olunca, ruh-madde münasebeti gerçekleşemez. Demek ki düalite, değer farklanması mekaniz- ması madde-ruh düalitesi zaruretinin bir ifadesidir. Daha doğ- rusu maddedeki düalite prensibi bu cepheden mütalaa edilin- ce, ruh-madde ikiliğinin kâinattaki aslî görünüşü, yâni -yüksek prensipler karşısında- zarureti olur. * * * Şu hâlde bütün maddelerin hayatiyetini ve oluşlarını temin eden düalite prensibi; maddeyi unsurlara vâzetmek suretiyle esas yapı olarak aslî prensip tarafından onun bünyesine konul- muştur. Aslî prensip ilâhî bir prensiptir. İşte böylece düalite, kâi- nat içinde bulunmayan ruh ile, mahiyeti ondan tamamıyla ayrı olan kâinatımızdaki varlıkların; yâni maddelerin birbirleriyle olan durumlarını madde bünyesi içinde ifade eder. İşte bir var- lık, bir beden bu suretle anlar ki kendisi bir ruh olmayıp ruhun kâinattaki inikâsıdır ve bütün hâl ve durumlarıyla, bir ruhun ih- tiyacına cevaplar veren ve o ihtiyacı aksettiren, ruhu temsil eden bir varlıktır. Binaenaleyh varlık deyince bu bakımdan kastedilen mânâ ruhtur. İşte düalite bu mânâyı mümkün kılmak için vâze- dilmiştir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|