İLÂHÎ Nİzam ve kâİnat
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 14 hareketten mahrum bulunmaktadır, yâni kımıldamamaktadır. Şimdi, bu kalemi parmağımızla biraz itersek o, yerinden oynar ve ileriye doğru kayar, yâni hareket eder. Bu müşahede, dışarı- dan gelen bir tesirle maddenin nasıl harekete geçmekte olduğu- nu gösterir. Eğer burada tesir makamında bulunan parmağımız kalemi itmese idi o, kendi kendine bu hareketi yapmayacaktı. Aslî maddenin evvelce bahsetmiş olduğumuz birinci hususiyeti budur. Fakat parmağımızla kalemi ittiğimiz zaman onun buna derhal cevap verdiğini, yâni bir aksiyona karşı hemen reaksiyon gösterdiğini de müşahede ediyoruz. Burada onun, parmağımı- za karşı bir mukavemeti mevcut olmasaydı hareket etmesi de mümkün olamazdı. O zaman parmağımız, meselâ dumanın için- de yürüyen bir cisim gibi geçip giderdi. O hâlde -bizâtihi hare- ketsizliği ile beraber- dışarıdan gelen herhangi bir harekete der- hal cevap vermek imkânı da kalemde mevcuttur. Ve bu da onun ikinci hususiyetini teşkil etmektedir. Demek ki kendi kendine harekete geçmeye muktedir olmayan, daha doğrusu kendisinde hareket bulunmayan atalet hâlindeki aslî madde; dışarıdan ge- len herhangi bir tesire cevap verip o tesir istikametinde hareket etmek imkânına mâliktir. Her hareket de kendisine mukavemet sathı teşkil edebilecek, yâni kendisi ile sempatize olabilecek di- ğer maddelere karşı bir tesir demek olduğuna göre, bu bilgiyi şu formülle ifadelendiririz: Bizâtihi hareketsiz, şekilsiz ve tesirsiz olan ve kendi kendine hareket etmekten âciz bulunan aslî mad- de; dışarıdan kendisine gelen her tesire karşı o tesirin şekliyle, is- tikameti ile, derecesiyle ve şiddeti ile mütenasip olarak harekete geçmek ve etrafındakilere tesir etmek kabiliyetine sahiptir. Yâni maddede kendiliğinden enerji çıkarmak kudreti yoktur. Fakat dıştan gelen tesirle hareket etmek ve enerji tezahürü göstermek imkânları mevcuttur. Dışarıdan vâkı olan bir tesirle aslî maddede husule getirilen reaksiyon, yâni mukabil hareket, o tesir kesildikten sonra devam etmez. Burada gene yukarıki misale dönelim. Hareketsiz duran kaleme parmağımızı yavaşça dokunduralım, çok hafif bir tazyik- le onu itmeye başlayalım. Elimizi durdurduğumuz zaman onun da hemen durduğunu, tekrar eski hareketsiz hâline döndüğünü BEDRİ RUHSELMAN 15 görürüz. Şu hâlde bu kalem ancak parmağımızın tesirinin de- vamı boyunca hareket hâlini muhafaza ediyor, bu tesir ortadan kalktığı anda hareket imkânını kaybediyor. Eğer parmağımızla ona kuvvetlice bir fiske vurursak, kalem ancak bu fiske tesiri- nin devamı müddetince hareket eder, tesirin şiddeti kaybolunca gene durur. Bu misali verirken, muhitin tâli olarak kalem üzeri- ne yapması melhuz mukavemet hareketlerine ait teknik varyete- lerden bahsetmeye lüzum görmüyoruz. Aslî maddenin yukarıda zikrettiğimiz iki ana vasfına bu realiteyi de ekleyerek deriz ki bizâtihi âtıl ve hareketsiz olan aslî madde, ancak dışarıdan aldı- ğı tesirlerle harekete geçebilir ve bu tesirlerin devamı boyunca hareketini muhafaza eder, tesirler ortadan kalkınca tekrar aynı hareketsiz âtıl hâline döner. * * * Şu hâlde, dünyamızda madde diye gördüğümüz şeyler aslî maddenin kendisi değil, tesirlerle ilk harekete geçtiği andan iti- baren almış olduğu çeşitli şekil ve durumdaki hâlleridir. Hâlbu- ki bu şekil ve hâller; aslî maddede mevcut hareket imkânlarını kullanan dış tesirlerin muhtelif tezahürlerinden ibarettir. Yâni her tesir uyuklayan ve kendi kendine uyanması mümkün olma- yan maddedeki hareket kabiliyeti imkânlarından birisini uyan- dırmaktadır. İşte maddelerin böyle türlü tesirler altında, türlü hareketlere geçerek, türlü hâller almasına, onlarda meknuz bu- lunan imkânların gerçekleşmesi deriz. * * * Burada mevzuun çok mühim bir noktasında bulunuyoruz. Mademki kâinatın aslî cevheri kendi kendine hareket etmek ka- biliyetinden mahrum amorf ve âtıl hâldedir, mademki dıştan te- sir almadıkça kendiliğinden hiçbir hareket yapmaya muktedir değildir, o hâlde bu amorf ve âtıl cevherde böyle sonsuz hâl ve şekilleri meydana getirerek çeşitli realiteleriyle koca bir kâinatı teşkil eden bu tesirler nereden gelirler? Ve madde kendi kendi- ne harekete geçemiyorsa onun böyle namütenahi hâl ve şekillere sokulmasının sebebi nedir? İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 16 Öz madde bilgisine ve maddenin mahiyetine göre bu tesirle- ri kâinat içindeki maddelerin doğurabileceklerini kabul etmek akıl prensiplerine uymaz. Onları kâinatın dışında mevcut olan hakikatlerde aramak zarureti vardır. Ve aslında durum böyledir. Burada bu hakikatlerin insanlar tarafından ancak sezilebilecek kadarını belirtmekle yetineceğiz. Kâinat dışına ait sezgilerimiz ne kadar zayıf ve kifayesiz olursa olsun, kâinatımızı teşkil eden madde cevherinin evsafı ve oluşla- rı hakkındaki bilgilerimiz bizi, bu cevherin sayısız tezahürlerine sebep olan cevher üstü hakikatlerin mevcudiyeti zaruretini ka- bul etmeye sürüklemekten aslâ geri kalmaz. İşte insanların ruh dedikleri şey de bu cevher üstü hakikatlerin arasında bulunmak- tadır. Şu hâlde ruh, kâinat cevherinin ana vasfı olan atalet ve ha- reketsizlik hâlinin tam zıddını ifade eden bir mahiyet taşır. * * * Kâinat cevherlerinde ruha ait hiçbir şey yoktur. Ruhta da kâi- nat cevherlerine ait hususiyetlerin hiçbirisi mevcut değildir. Kâi- natımızda ruhun mahiyetinin tasavvuru ve idraki bahis mevzuu olamaz. Çünkü onu tasvir veya tarif etmeye yetecek kâinat mad- deleri içinde hiçbir kelime, hiçbir suret mevcut değildir. Ruhun mahiyetini tahlil etmeye çalışmaksızın onun varlığı zaruretini kabul etmek, hakikate en uygun gelen yoldur. Şu hâlde, ruh ile herhangi bir kâinat cevherinin birbiriyle hiç- bir cepheden benzerliği, doğrudan doğruya münasebeti, hattâ yakınlığı dahi düşünülemez. Ve bunların birisinden diğerine herhangi bir intikalin, yâni aralarında direkt olarak bir alışveri- şin vuku bulabileceği mümkün olmaz. Ruhla kâinat cevherleri arasında sonsuz bir erişilmezlik vardır. * * * Bir bedenin içinde veya dünyada veyahut kâinatta ruh diye bir şey yoktur. Kâinatın içinde ne varsa hepsi maddedir. Ve her hâdise, her hâl ve şekil ancak, maddenin çeşitli durum ve görü- nüşlerinden ibarettir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|