İlham əLİyevin dünya ədəbiyyatının görkəmli
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Akveduk - su kəməri
- Tustep - roqs adı 92
O.HENRİ akveduklarının 1 tikilmə tarixi, üç parç pivədən içmədiyin halda neçə funt düyü alındığı, Men ştatı Oqesta şəhərinin illik orta temperaturu, bir akr
2 torpağı adi toxumsəpənlə əkmək üçün nə qədər yerkökü toxumunun lazım olması, padzəhrlərin növləri, sanşın adamın başındakı tüklərin sayı, yumurtaların qorunub saxlanma qaydası, dünyadakı bütün dağların hündürlüyü, bütün müharibələrin tarixi, suda batanlara və günəş şüasına məruz qalan adamlara kömək etmək üsullan, bir funtda neçə mismann olması, dinamitin necə düzəldilməsi, güllərin suvarılması, yatağın salınması, həkim gələnə qədər görülən tədbirlər və daha bir çox məsələlər barədə məlumatlar əldə etmək mümkün idi. Bəlkə də, Herkimer nəyisə bilmirdi, amma mən kitabda bunu hiss etmədim. Oturub düz dörd saat onu oxudum. Elmin bütün möcüzələri bu kitabda cəmlənmişdi. Mən qan da, Aydaho ilə olan ixtilafı da unutmuşdum. O, kətilin üstündə sakitcə oturmuş, sanşın saqqalının altında nəcib və sirli bir ifadə gizlənmişdi. -
Aydaho, - mən soruşdum, - sənə hansı kitab düşüb? Görünür, Aydaho da köhnə hesabı unutmuşdu. Çünki hər cür acıqdan kənar mülayim bir səslə cavab verdi. -
Mənə? - dedi. - Çox güman ki, bu, Ömər Xəyyamdır 3 . -
Ömər Xəyyam, bəs sonra? - soruşdum. -
Sonra heç nə, Ömər Xəyyam, vəssalam, - o dedi. -
Yalan deyirsən, - Aydahonun gözümə kül üfürdüyünü düşündüyüm üçün incimiş halda söylədim. - Hansı axmaq kitabı yalnız adlarla doldurar?.. Lap elə Ömər X. Spupendayk, yaxud Ömər X. Mak-Suini və ya Ömər X. Cons olsun. Adam kimi söylə, daha qurumaq üçün asılmış köynəyin ətəyini çeynəyən buzov təki sözünün sonunu çeynə-tüpür eləmə. -
Mən sənə olanı dedim, Sandi, - Aydaho sakitcə dilləndi. - Bu, şeir kitabıdır, müəllifi Ömər Xəyyamdır. Əvvəlcə mənasını anlamadım, amma bir qədər dərinə getdikdən sonra gördüm ki, burada həyat var. Onu iki qırmızı adyala belə dəyişmərəm. 1
2
3
downloaded from KitabYurdu.org HİMENEYİN SORĞU KİTABI -
Yaxşı, qoy olsun, sağlıqla oxu, - dedi. - Mən qərəzsiz təqdim olunmuş faktlara üstünlük verirəm, çünki onların üstündə baş işlətməyə dəyər; deyəsən, mənə düşən də belədir. -
Sənə düşən, - Aydaho dedi, - statistikadır, - bütün elmlər arasında ən az əhəmiyyət kəsb edəni. O, sənin başını xarab edəcək. Mənəsə qoca Xəyyamın eyhamlar sistemi xoş gəlir. O, bir növ, şərab satışıyla məşğul olan agenti xatırladır. Onun əsas tostu belədir: “Hər şey heçdir”. Görünür, o artıq öd ifrazından əziyyət çəkir. Amma onu elə yüksək dozalı spirtlə qarı- şdınr ki, ən ədəbsiz söyüşü belə butulkanı məhv etməyə çağınş kimi anlaşılır. Bəli, bu, poeziyadır, - Aydaho dedi, - belə ki, sənin müdrikliyin fut və düymlərlə ölçüldüyü kredit dükanlannı görməyə gözüm yoxdur. Əgər təbiət sirlərinin fəlsəfi əsaslarını izah etmək lazım gələrsə, qoca Xəyyam sənin oğlanını geridə qoyar - yağıntıların illik orta normasından ta döşlərin ölçüsünə qədər. Aydaho ilə həyatımız beləcə davam edirdi. Gecə-gündüz oxuduğumuz kitabla başımızı qatırdıq. Şübhəsiz, bizi hər cür biliklərlə təmin edən qar çovğunu idi. Əgər siz o vaxtlar - qar əriməyə başlayanda mənə yaxınlaşıb “Sanderson Pratt, bir kvadratfutluq damı yeşiyi doqquz dollar əlli sent olan dəmirlə örtmək üçün nə qədər pul lazımdır?” - soruşsaydınız, mən elə cəld cavab verərdim ki, bu cavabın sürəti belin dəstəyi boyu saniyədə yüz doxsan iki mil sürətlə hərəkət edən işığın sürətinə bərabər olardı. Bunu çoxları edə bilərmi? Gecəyarı istənilən tanışlarınızdan birini oyadıb - dərhal cavab vermək şərti ilə - insan skeletində dişləri istisna olmaqla neçə sümüyün olduğunu, yaxud Nebraska ştatının parlamentində “veto”nu ləğv etmək üçün səslərin neçə faizinin tələb olunduğunu soruşun. Cavab verə bilər? Sınayın, o zaman özünüz əmin olarsınız. Aydahonun şeir kitabından nə səmərə əldə etdiyini dəqiq bilmirəm. Ağzını açan kimi şərab üzrə agentini tərifləməyə başlayırdı. Amma bu, məni qane etmirdi. Məsələ burasındadır ki, Ömər Xəyyam barədə məlumatlar bu kitabdan məhz Aydahonun vasitəçiliyi ilə sızırdı. Mən onun həyata baxışını quyruğuna bağlanmış konserv bankasına baxan 91
downloaded from KitabYurdu.org O.HENRİ itin baxışlanna bənzədirdim. Yanmcan olana kimi qaçır, sonra oturub dilini çıxararaq bankaya baxır və deyir: “Madam ki ondan qurtula bilmirik, onda gedib yeməkxana küncündə oturub onu öz hesabımza dolduraq”. Bundan savayı, o, deyəsən, farsdır. Mənsə bir dəfə də olsun eşitməmişəm ki, İran türk xalçalanndan və Malta pişiklərindən savayı yaddaqalan nəsə istehsal etsin. Həmin yaz Aydaho ilə varlı bir mənbəyə rast gəlmişdik. Bizim qaydalara əsasən, əldə etdiklərimizi satıb işimizi davam etdirə bilərdik. Hər birimiz podratçımıza səkkiz min dollarlıq qızıl təhvil verdikdən sonra Roza adlı kiçik bir şəhərə yollandıq. Şəhər Salmon çayının sahilində yerləşirdi və məqsədimiz burada dincəlmək, adam kimi yeyib-içmək və saqqalımızı qırxmaq idi. Roza mədən şəhəri deyildi. O, ucqar, səs-küydən uzaq bir yerdə yerləşirdi və yerli şəhərlərə məxsus əxlaqsızlıq burada da hökm sürürdü. Rozada üç mil uzunluğunda tramvay xətti var idi və Aydaho ilə bütün həftəni eyni vaqonda gəzir, yalnız gecələr “Axşam şəfəqləri” hotelinin yanında düşürdük. Xeyli gəzə bilmişdik; özümüz də artıq mütaliə etmiş adamlar idik. Tezliklə Rozanın yüksək cəmiyyətinə daxil ola bildik. Bizi təmtəraqlı axşam məclislərinə dəvət edirdilər. Yanğınsöndürən komandasının şərəfinə bələdiyyə binasında təşkil olunmuş yaxşı melodeklomasiya və çoxlu bildirçin yeyilməsi üzrə müsabiqənin keçirildiyi xeyriyyə axşamlannın birində Roza mühitinin kraliçası missis D. Ormond Sempsonla tanış olduq. Şəhərdəki yeganə ikimərtəbəli evin sahibi dul qadın Missis Sempson idi. Ev san rənglə boyanmışdı və haradan baxsan, pəhriz günü iriand saqqalındakı yumurta sansı kimi aydın görünürdü. Aydaho ilə məndən savayı, düz iyirmi iki adam bu san evə iddialı idi. Notlar və bildirçin sümükləri zaldan çıxanldıqdan sonra rəqs başlandı. İyirmi üç pərəstişkar missis Sempsona yaxınlaşıb rəqsə dəvət etdi. Mən tustepdən 1 əl çəkdim və qadından onu evə ötürmək üçün icazə istədim. Bax elə bu hərəkətimlə də mən özümü göstərə bildim.
1 Tustep - roqs adı 92 downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 2,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|