Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865 bron
Yüklə 3,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865
46 der 't rectoraat van T .H. VAN DEN HONERT , den 10 September 1720, op 23jarigen leeftijd, als student in de Geneeskunde, bij R ENARDIJN
in de Nieuwsteeg woonachtig, ingeschreven. Hij was daar destijds docent en discent te gelijk. In 1730 toch getuigt hij, dat hij in 1720 te Leiden wederkeerde om Wiskunde te onderwijzen en in de Geneeskunde zich zelf verder te bekwamen. In Wijsbegeerte en Wiskunde heeft hij nu waarschijnlijk onder de Hoogleeraren S ENGUERDIUS en '
S GRAVESANDE gestudeerd, alsmede bij H . COETS
, jaren lang Lector Matheseos. In de Geneeskunde heeft hij F REDERIK DEKKERS , den ouderen A LBINUS en vooral den grooten B OERHAVE kunnen hooren. Van eene promotie in de Wijsbegeerte is geene spoor, in weêrwil zijner langdurige studiejaren en zijne later geblekene kennis van de meeste der daaronder destijds gerangschikte vakken. Den 25 Januarij 1724 werd hij tot medicinae doctor bevorderd, na verdediging eener dissertatie de vero in medicis inveniendo (over het vinden der waarheid in het geneeskundige). Het stuk heette dissertatio medico-mathematica, was 14 bladzijden groot, gedrukt bij Coenr. Wishoff, en voerde als motto deze woorden: Qui rerum novit causas et tempora servat, Temperat affectus, ordinat acta, sapit. Zij was opgedragen aan zijnen vader, aan twee bloedverwanten (cognati), C ORNELIUS SCHREVELIUS en J OH. VAN TEYLINGEN , leden van den stedelijken raad en schepenen, aan zijnen peter, Burgemeester C ONRADUS RUYSCH en de Hoogleeraren G ERARDUS NOODT
(hoe kwam die er bij?) en aan H . BOERHAVE , zijnen promotor. De G.G., die ach-
Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865 47 ter de diss. een achtregelig lofvers gaf, was zeker Dr. G ER. GORIS , die in 1685 Medicinae Dr. werd en in 1712 te Leiden in 8vo het belangrijke boekje uitgaf: Les
Dit onderwerp liet Z UMBACH zeer wel toe zijne wiskundige kennis in dit geschrift te pas te brengen. Geen wonder dat zich nu bij hem de praktische behandeling kwam voegen van het theoretisch aangeleerde en deze zich bij voorkomende gelegenheid door het uitgeven van 't een en ander begon te openbaren. Het vervolg zal ons zulks toonen.
Drie maanden later (12 April 1724) werd hij in 't Chirurgijns Gild ingeschreven. Na drie jaren (1727) verloor hij te Cassel zijnen vader. Of hij hem daar de oogen mogt sluiten, blijkt niet. Wel blijkt het, dat hij zijnen vader niet vergat, maar bij elk geschrift, waar hij zijns gedenken kon, hem vermeldde of deszelfs kennis, die hem had voorgelicht, dankbaar indachtig was. Omstreeks den jare 1724 schijnt hij begonnen te hebben om, even als vroeger zijn vader, als Lector onderwijs te geven. Trouwens in een fransch blad van zijne hand, van tusschen de jaren 1752 en 1759, waarover later, getuigt hij: ‘les mathématiques, que j'ai eu l'honneur d'enseigner pendant 33 ans à Leiden, à plusieurs gens de guerre et en particulier à un grand nombre de cavalliers autrichiens etc.’ Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat gaf hij in deze vakken onderwijs; zie de de opdragt der
Hij hield zich spoedig ook bezig met sterrekundige waarnemingen. In den nacht van 16 op 17 November
48 1729 nam hij te Leiden, in 't huis eenes vriends (den Heer J .U.D. TENTER , Advokaat voor 't Hof van Holland en Utrecht) een merkwaardig noorderlicht waar, waarvan hij, onder den naam van de wonderwerken Gods, kort daarna tweederleij afdruk in het licht gaf (beide bij mij); de eerste, eene ruwe gravure met gedrukte toelichting, uitgegeven bij C. Wishoff, Leiden 1729, in folio, de tweede, beter gegraveerd doch zonder toelichting; een half blad. Hij gewaagt in die toelichting van eenen brief door hem over dit natuurverschijnsel geschreven aan zijnen peter Burgemeester R UYSCH ,
van de Leidsche Akademie.’ Voorts wordt dit luchtverschijnsel door hem, uitvoerig, in duur en uiterlijke hoedanigheid beschreven. Het schitterde den ganschen nacht. In het volgende jaar 1730 gaf hij eene Beschrijving van weer en wind, Leiden 4to, ons alleen kenbaar geworden uit A RRENBERG'S
In hetzelfde jaar gaf hij zijns vaders Geometria practica, dusverre door vader en zoon beide in handschrift voor hunne wiskundige lessen gebruikt, nu in druk uit (L.B. 1730, prostant apud Conr. Wishoff), terwijl hij in het voorberigt aan Curatoren der Hoogeschool, aan wie het geschrift opgedragen is, belooft nog andere Compendia hieraan toe te voegen. Eene belofte, waaraan hij in 1748 ook voldeed. Omstreeks dezen tijd (29 Junij 1730) werd hij tot Stads-Geneesheer benoemd; op eene zijner latere brochures noemt hij zich daarom Armenarts; hij kweet zich van die verpligting tot in hoogen ouderdom. Iets later (1731) werd hij lid en welhaast Assessor van het Collegium Chirurgi- Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865 Yüklə 3,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|