Jurnalımızın növbəti buraxılışı səhiyyə

Büdcədən ayrılan 

vəsaitlərin səhiyyənin 

inkişafına təsirləri

Azərbaycanda

 

əhalinin  sosial-iqtisadi  rifah  halının  yük-

səldilməsi son dövrlər hökumətin apardığı 

siyasətin başlıca prioritet istiqamətinə çev-

rilmişdir. Məlumdur ki, müasir dövrdə iqti-

sadi tərəqqinin mərkəzində insan kapitalı-

nın inkişafı dayanmaqdadır. Bu da halqavarı 

olaraq insan fəaliyyətinin təminində aparıcı 

rol oynayan sahələrin paralel şəkildə inkişaf 

etdirilməsi ilə sıx surətdə bağlıdır.

Son  illərdə  Azərbaycanda  sosial  prob-

lemlərin  səmərəli  həllində  irəliləyişə  nail 

olunmuş, əhalinin sosial müdafiəsi sistemi 

qabaqcıl  beynəlxalq  standartlara  uyğun 

yenidən qurulmuşdur. 

Ölkənin  iqtisadi  imkanları  artdıqca 

səhiyyənin  inkişafı  üçün  əlverişli  şərait 

yaranmış  və  əhalinin  sağlamlığının  qo-

runması problemləri istiqamətində ardıcıl 

tədbirlər həyata keçirilir. 

Səhiyyəyə  ayrılan  büdcə  vəsaiti  son 

10  il  ərzində  10  dəfədən  çox  artmışdır. 

Bu  illər  ərzində  böyük  əksəriyyəti  res-

publikanın  regionlarında  olan  400-dən 

artıq tibb müəssisəsi tikilmiş və ya əsaslı 

təmir  olunmuş,  tibb  müəssisələrinin  ha-

mısı müasir texnika və avadanlıqla təchiz 

edilmişdir. 

Ölkəmizdə  səhiyyə  sahəsində  aparılan 

islahatların başlıca istiqamətləri “Azərbay-

can 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsep-

RUSLAN ATAKİŞİYEV, 

İqtisadi Araşdırmalar və Tədris  

Mərkəzinin prezidenti

İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru

34

say 25 | 

EcoVision

ƏSAS MÖVZU: Təhlil

---

təhlil

siyasında da öz əksini tapmışdır. 

Konsepsiyada  da  göstərildiyi  kimi, 

növbəti  illərdə  səhiyyəyə  ayrılan  və-

saitin  ümumi  daxili  məhsulda  payının 

dinamik  şəkildə  artırılması  və  həmin 

vəsaitin  səmərəli  və  məqsədyönlü    is-

tifadəsini  təmin  edən  mexanizmlər  ya-

radılması  nəzərdə  tutulur.  Həmçinin 

səhiyyənin maddi-texniki bazasının güc-

ləndirilməsi  üçün  tibb  müəssisələrinin 

tikintisi, əsaslı təmiri və yenidən qurul-

ması,  onların  müasir  tibbi  avadanlıqla 

təchiz  edilməsi,  səhiyyənin  idarə  olun-

masında  həddən  artıq  mərkəzləşmədən 

imtina  edilməsi,  idarəetmədə  sırf  icraçı 

funksiyaların  inzibati-iqtisadi  formalar-

la  əvəz  olunması,  icbari  tibbi  sığortaya 

keçilməsi,  ailə  həkimi  praktikasının  ge-

nişləndirilməsi  kimi  məsələlər  diqqət 

mərkəzində saxlanmışdır. 

Bu gün Azərbaycanda tibbi xidmətlərin 

təşkilində özəl sektorun payının artması-

na  baxmayaraq,  bu  sektorun  inkişafında 

dövlətin  rolu  hələ  də  aparıcı  mövqedə 

dayanmaqdadır.  Qeyd  edək  ki,  son  illər 

dövlət  büdcəsinin  planlaşdırılmasında 

səhiyyə  xərclərinin  artırılmasına  diqqət 

artmışdır. Bunu əyani şəkildə cədvəl 1-də 

dövlət büdcəsindən ümumilikdə insan in-

kişafına yönəldilən vəsaitlərin tərkibində 

səhiyyə xərclərinin quruluşuna nəzər sal-

maqla görmək olar. 

XƏRCLƏRİN İSTİQAMƏTİ

2013

2014

2015

2016

Elm

117.0

124.2

140.0

131.7

Təhsil

1 437.7

1 555.3

1 692.7

1 713.5

Səhiyyə

618.9

665.3

759.2

744.9

Sosial müdafiə və sosial təminat

1 750.4

1 971.2

2 022.0

1 896.6

Mədəniyyət, incəsənət, informasiya, bədən tərbiyəsi və digər 

kateqoriyalara aid edilməyən sahədə fəaliyyət

274.9

294.0

313.8

652.7

Elm, təhsil, səhiyyə, sosial müdafiə və sosial təminat, mədəniyyət, incəsənət, informasiya, bədən tərbiyəsi və 

digər kateqoriyalara aid edilməyən sahədə fəaliyyətə dövlət büdcəsindən çəkilən xərclərin illər üzrə strukturu

Səhiyyəyə dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin illər üzrə müqayisəsi 

(mln. manatla)

Cədvəl 1

Sxem 1

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin dövlət büdcəsinin 

təqdimatları və dövrün sonuna olan büdcə hesabatları

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin dövlət büdcəsinin 

təqdimatları və dövrün sonuna olan büdcə hesabatları  

Cədvəl  1-in  məlumatlarından  da  gö-

ründüyü kimi, dövlət büdcəsindən səhiy-

yənin inkişafına 2013-cü ildə 618,9 mln. 

manat,  2014-cü  ildə  665,3  mln.  manat, 

2015-ci ildə 759,2 mln. manat vəsait ay-

rılmış, 2016-cı ildə isə 744,9 mln. manat 

maliyyənin ayrılması proqnozlaşdırılır. 

Qeyd  edək  ki,  illər  üzrə  müqayisəni 

aparan zaman görmək olar ki, dövlət büd-

cəsindən səhiyyəyə ayrılan vəsait 2014-cü 

ildə 2013-cü ilə nisbətən orta hesabla 7% 

artmış, 2015-ci ildə 2014-cü ilə nisbətən 

12,3%  yüksəlmişdir,  2016-cı  ilin  müva-

fiq  proqnoz  göstəricilərinin  2015-ci  ilin 

proqnoz  rəqəmləri  ilə  müqayisədə  isə 

1,9% azalması gözlənilir. Qeyd edək ki, bu 

azalmanın 2016-cı ilin dövlət büdcəsində 

mövcud  olan  ümumi  azalmalar  səbəbin-

dən baş verəcəyi gözlənilir.

İllər üzrə dövlət büdcəsindən səhiyyə-

nin inkişafına ayrılan vəsaitlər üzrə dina-

mikanı  müşahidə  etmək  üçün  Sxem  1-ə 

baxaq.

2013

2014

2015

2016

1000

618,9

665,3

759,27

44,9

800

600

400

200

0

35

say 25 | 

EcoVision

ƏSAS MÖVZU: Təhlil

---