Kafedra: Azərbaycan dili və pedaqogika; Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan Respublikası

I) Orijinallıq 

I) Dəqiqlik  

I) Təmizlik 

I) Aydınlıq 

I) İfadəlilik 

 

310. 

 

“At naxırı” birləşməsində nitqin hansı tələbi pozulub? 

 

I) Orijinallıq 

I) Aydınlıq 

I) Dəqiqlik  

I) Sadəlik 

I) Təmizlik 

 

311. 

 

“Qış gəlir” cümləsi haqqındakı fikirlərdən biri düzgündür. 

 

I) Düzgün və ifadəlidir. 

I) Həm düzgün, həm də dəqiqdir. 

I) Dəqiqdir, ancaq düzgün deyil. 

I) Düzgündür, ancaq dəqiq deyil. 

I) Dəqiq və ifadəlidir. 

 

312. 

 

“Dəryaca ağlın olsa, yoxsul olsan, güləllər” (Bayatı). Misrada [gülərlər] tələffüz edilsə, mədəni 

nitqin hansı tələbi pozular? 

 

I) Aydınlığı 

I) Dəqiqliyi 

I) Təmizliyi    I) Sadəliyi   I) Düzgünlüyü  

 

313. 

 

Nitqin aydın olması üçün verilən tələblərdən biri yanlışdır. 

 

I) Adi intonasiyadan istifadə etmək 

I) Danışılacaq mövzu ilə bağlı material və faktlar toplamaq 

I) Materialı sistemləşdirmək 

I) Məntiqi vurğulu sözü nəzərə çarpacaq dərəcədə tələffüz etməyə nail olmaq 

I) Mətndəki mənası çətin sözləri izah etmək 

 

314. 

 

“Tamaşalarımız çox yaxşı kiçikyaşlılar tərəfindən qarşılandı” cümləsində hansı tələb pozulub? 

 

I) Dəqiqlik 

I) Düzgünlük  

I) Aydınlıq 

I) Təmizlik 

I) Yığcamlıq  

 

315. 

 

İntonasiya qaydalarının pozulması ilə bağlı qüsurlara yol veriləndə mədəni nitqin hansı tələbi 

pozulur? 

 

I) Sadəlik 

I) Dəqiqlik 

I) Düzgünlük  

I) Təmizlik 

I) Aydınlıq 

 

316. 

 

“Axşam düşür”. Bu cümlədə “düşür” sözünü “gəlir” sözü ilə əvəz etsək, mədəni nitqin hansı 

tələbi pozulmuş olar? 

---

 

I) Təmizliyi 

I) Düzgünlüyü 

I) Sadəliyi 

I) Dəqiqliyi     I) Münasibliyi 

 

317. 

 

Düzgün nitq forması sayılır ki,  

 

I) terminlərdən istifadə etməklə elmilik gözlənilsin. 

I) obrazlılıq və məcazilikdən geniş istifadə edilsin. 

I) ancaq ümumişlək sözlərdən ibarət olsun. 

I) yığcamlıq, sadəlik tələblərinə əməl edilsin. 

I) dilin fonetik, leksik, qrammatik qayda-qanunları pozulmasın. 

 

318. 

 

Nitq mədəniyyətinin ən mühüm şərti nədir? 

 

I) Ədəbi dilin normalarına riayət etmək 

I) Terminlərdən istifadə etmək 

I) Obrazlılıq və məcazilikdən istifadə etmək 

I) Yığcamlıq, sadəlik tələblərinə əməl etmək  

I) Nitqin ədəbi tələffüz baxımından dəqiqliyinə əməl etmək 

 

319. 

 

Diksiya nədir? 

 

I) Səsin yüksək tempidir. 

I) Səslərin öz məxrəcinə uyğun şəkildə tələffüz olunmasıdır.  

I) Səsin aşağı tonla tələffüzüdür. 

I) Səsin həyəcanlı vurğu ilə tələffüzüdür.  

I) İfadənin məntiqi vurğusudur. 

 

320. 

 

Mədəni nitqə verilən tələbin bu növündə başlıca meyar danışanın və yazanın geniş söz ehtiyatına 

malik olmasıdır. Bu tələb hansıdır? 

 

I) Yığcamlıq 

I) İfadəlilik 

I) Zənginlik  

I) Təmizlik     I) Münasiblik 

 

321. 

 

Bu əlamətlər nitqin zənginliyini yaradan vasitələrdir. Verilənlərdən biri yanlışdır. 

 

I) Mütaliə, danışanın intellektuallığı 

I) İntonasiya  çalarlarının müxtəlifliyi 

I) Nitqin informasiya, məzmun cəhətdən dolğunluğu 

I) Yığcamlıq  

I) Dilin qrammatik və üslubi imkanlarından səmərəli istifadə 

 

322. 

 

---

Bəzi natiqlər məşhur adamların, görkəmli şair və yazıçıların, dövlət xadimlərinin çıxışlarındakı 

sərrast ifadələrdən sitat gətirdikdən sonra çıxışlarına başlayırlar. Bu cür nitq nə adlanır? 

 

I) Yığcam 

I) Aydın 

I) Zəngin 

  I) Sadə 

    I) Orijinal  

 

323. 

 

“Şəraitə uyğunluq gözlənilməzsə, nitq fikri ifadə edə bilməz” – Söhbət nitqin hansı tələbindən 

gedir? 

 

I) Münasiblik 

I) Aydınlıq 

I) Təmizlik 

I) Zənginlik 

I) Yığcamlıq 

 

324. 

 

Natiq nitqində dinləyənin kimliyini nəzərə almırsa, onun uşaq, ağsaqqal, tələbə, alim olduğunun 

fərqinə varmırsa və yaxud ixtisasından, təhsilindən, savadından asılı olmayaraq, onları bərabər 

tutub nitq söyləyirsə, mədəni nitqin hansı tələbini pozmuş olur? 

 

I) Aydınlığını 

I) Münasibliyini I) Təmizliyini    I) Orijinallığını   I) Zənginliyini 

 

325. 

 

Nitqdə ifadəliliyi yaradan vasitələrdən biri yanlış verilmişdir. 

 

I) Leksik vahidlər 

I) İntonasiya 

I) Hərflər  

I) Frazeoloji vahidlər 

I) Ritorik suallar 

 

326. 

 

Aforizmlər, təkrarlar, sintaktik fiqurlar, inversiya mədəni nitqin hansı tələbinin vasitələridir? 

 

I) Yığcamlığın    I) Təmizliyin       I) Düzgünlüyün      I) İfadəliliyin    I) Aydınlığın 

 

327. 

 

“ Əldən - ələ keçir vəfasız həyat 

Biz gəldi - gedərik, sən yaşa, dünya!” (S.Vurğun) 

 

Bu misralarda bədii ifadə vasitəsinin hansı növü işlənmişdir?  

 

I) Təzad, inversiya 

I) Təşbeh, inversiya 

I) Mübaliğə, simvol 

I) Metonimiya, bədii xutab 

I) Epifora, bədii xitab 

 

328. 

 

Nitqin ifadəliliyində əsas ünsürlərdən biri olan intonasiya haqqındakı fikirlərdən hansı 

düzgündür? 

 

---