M. A.Əhmədov, H. M. Məhəmmədli
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
~ 114 ~ CİNEMA animasiya sisteminin proqram təminatı təkmilləşdirilərək Systems Modelling Corporation (ABŞ) kompaniyası tərəfindən yaradılan Arena imitasiya modelləşdirilməsi sistemində istifadə olunmuşdur. 1993-cü ildə yaradılmış Arena-nın birinci versiyası obyektə oriyentasiyalı interfeyslə təmin olunmaqla, müxtəlif predmet sahələrinə adaptasiya olmaq imkanlarını özündə əks etdiridi. Belə ki, sistem istifadə olunmaq nöqteyi-nəzərindən sadə olmaqla proqram kodlarının yazılmasını tələb etmirdi. İM-in nəticələrini təsvir etmək üçün Arena İM-i sistemində CİNEMA animasiya sistemi bazasında təkmilləşdirilmiş proqram məhsullarından istifadə olunurdu. Arena İM-i sisteminin interfeysi verilənlərlə, eyni zamanda elektron cədvəlləri, verilənlər bazaları və digər informasiya sistemləri ilə əlaqədə işləməyə imkan verir. Arena İM-i sistemində modelləşdirmə prosesi aşağıdakı ardıcıllıqla təşkil olunur: istifadəçi Arena-nın vizual redaktoru ilə ardıcıl addımlarla modeli qurur; SİMAN İM-si dilində sistem tələb olunan alt modelləri generasiya edir və sonrakı mərhələdə CİNEMA animatoru avtomatik olaraq işə başlayır.İM-in axırıncı versiyası Arena 9.0-da Windows mühitinin interfeys imkanları ilə Arena İM-i sisteminə xas olan modellərin ierarxiyalı qurulma prinsiplərinin birləşməsi hesabına, ardıcıl olaraq real obyektlərin modellərinə yaxınlaşan modelləri tədqiq etmək olur. Arena İM sistemi aşağıdakı əsas proqram paketlərindən təşkil olunur: iki ölçülü qrafik redaktor; üç ğlçülü qrafik redaktor (3D player paketləri); zaman, şablon və cədvəllər redaktoru; qrafik xammallar və simvollar kitabxanaları redaktoru; qrafik xammalar kitabxanası ilə əlaqə və s. Qeyd edək ki, göstərilən üstün xüsusiyyətlərlə bərabər, Arena İM-i onu öyrənmək və istifadə etmək üçün ehtimal nəzəriyyəsi, riyazi statistika, KXS-ri və Petri şəbəkələri üzrə dolğun biliklərə malik olmağı tələb edir. ~ 115 ~ 4.3. Problem-yönümlü imitasiya modelləşdirilməsi sistemlərinin yaradılmasında süni intellekt üsullarının istifadəsi Keçən əsrin 60-cı illərindən başlayaraq texniki sistemlərin layihələndirilməsinin bütün mərhələlərində komputer texnikasının, informasiya texnologiyalarının geniş istifadəsi ilə layihə prosedurlarının avtomatlaşdırılması konsepsiyası yeni bir istiqamət kimi inkişaf etməyə başladı. Məlum olduğu kimi layihələndirmə mərhələlərinin müddətlərinin avtomatlaşdırma vasitələrindən istifadə etməklə qısaldılması layihələndirilən obyektin istismarda olma müddətini artırır və layihənin iqtisadi səmərəliliyini yüksəldir. Qeyd edək ki, layihələndirilən obyektlərin mürəkkəblik dərəcəsindən asılı olaraq, onların layihələndirmə mərhələlərində istifadə olunan üsullara, avtomatlaşdırma vasitələrinə qoyulan tələbatlar da dəyişməyə başladı. Bu istiqamətdə, xüsusən sistemotexniki layihələndirmə mərhələsində (eskiz, texniki və işçi layihələndirmə mərhələləri) komputer modelləşdirilməsindən istifadə olunması, yəni mürəkkəb sistemlərin imitasiya modelləşdirilməsi və nəticələrin animasiya üsulları ilə eksperimentlərinin təşkili xüsusi əhəmiyyət kəsb etməyə başladı. İM-in ənənəvi sistemləri kompüterin universal proqramlaşdırma dillərindən (Paskal, C ++ , Delphi və.s) istifadə etməklə yaradılırdı və sonrakı mərhələlərdə İM-in xüsusiləşdirilmiş dillərinin yaradılması ilə inkişaf etdi: Arena, GPSS, SIMAN, SLAM, SIMULA və.s. İM-in növbəti mərhələlərdə inkişafı problem- yönümlü modelləşdirmə sistemlərinin yaradılmasıdır. [7]-də göstərildiyi kimi universal proqramlaşdırma dillərindən istifadə etməklə yaradılan İM-i konkret məsələnin həllinə, xüsusiləşdirilmiş İM dilləri proseslərin modelləşdirilməsinə oriyentasiya olunmuşdur. Növbəti İM mərhələləri isə problem-yönümlü modelləşdirmə sistemlərinin yaradılması və istifadəsinə oriyentasiya olunmuşdur. Son vaxtlar süni intellekt üsullarına və yeni informasiya texnologiyalarına əsaslanan İM-lər daha aktualdır və vacib əhəmiyyət kəsb edir. ~ 116 ~ Odur ki, yeni nəsil İM-in qurulma prinsipləri, funksional imkanları və tətbiq sahələrinin müqayisəli analizi məsələlərinə baxaq. Real vaxt rejimində fəaliyyət göstərən dinamiki intellektual sistemlərin yaradılması üçün alət vasitələrinin inkişafı 1985-ci ildə Lisp Machine İnc. firması tərəfindən simvollarla işləyən komputer üçün Picon sisteminin işlənməsi ilə başlanmışdır [7]. Bu ideyanın inkişafı nəticəsində 1988-ci ildə G2 sistemi yaradıldı və onun müxtəlif versiyaları geniş istifadə olunmağa başlandı. Çoxfunksiyalı G2 intellektual sisteminin İM istiqamətində inkişafı Re Think alət vasitələrinin yaradılması ilə əlaqədardır. Belə ki, bu sistem prosesləri modelləşdirmək üçün güclü imkanlara malik olan interaktiv qrafika vasitələri ilə təchiz olunmuşdur. Onun müxtəlif versiyaları işlənmişdir ki, onlar qeyri professional ekspertlərin real vaxt rejimində eksperimentlərini təşkil etməyə imkan verir. Re Think sistemi müştəri-server arxitekturası ilə fəaliyyət göstərir və üç əsas obyektlə xarakterizə olunur: işçi obyektlər (sifarişlər, xammallar, informasiya paketləri); proseslər (işçi obyektlərin emal olunduğu bloklar, məs. sifarişlərə xidmət, detalın hazırlanması və.s); resurslar (insanlar, maşınlar, dəzgahlar və.s). Re Tnink sisteminin əsas üstünlüyü onun müxtəlif dərəcəli detallaşdırmaya malik olan proseslərin ierarxik modellərinin yaradılmasına imkan verməsidir. Qeyd etdiyimiz kimi Re Think alət vasitələrinin yaradıması çoxfunksiyalı G2 intellektual sisteminin aktiv inkişafına təkan verdi. G2 alət kompleksi biliklər bazasından (BB) istifadə etməklə real vaxt rejimində prosesləri modelləşdirmək üçün obyekt–yönümlü inteqrasiyalı mühitdir. G2–də mürəkkəb proqramların işlənməsi üçün yüksək səmərəlilikli texnologiyalardan istifadə olunur: obyekt- yönümlü proqramlaşdırma; müştəri-server və açıq sistemlər; aktiv obeykt qrafikası; strukturlaşdırılmış təbii dil və informasiyaları təsvir etmək üçün gipermətnlər; produksiya qaydalarına, prosedurlara, dinamiki (imitasiya) modellər əsasında qərarın Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|