MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəzirməmməd Zöhrablı
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 575 aparmaq üçün ölkə seçərkən kütləvi informasiya vasitələrinin son illərdəki kontent-təhlillərinə, həmçinin ―The Economist Ġntelligence Unit‖ adlı nüfuzlu tədqiqat Ģirkətinin ―2011-ci ildə dünya ölkələrinin demokratiya indeksi‖nə və aparıcı və nüfuzlu beynəlxalq təĢkilatların müntəzəm hesabatlarına əsaslanıb.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
576
Nəzirməmməd Zöhrablı
Azərbaycan multikultiralizmi yeni baxıĢ bucağında
Niyaz Niftiyevin ―Azərbaycanda birgəyaĢayıĢ və multikultiralizm‖ kitabını birgəyaĢayıĢın mümkünlük düsturunu öyrənən və tədqiqi əsaslara söykənən toplu kimi də qiymətləndirmək olar. Müəllif dünyada gedən inteqrativ tendensiyanın fonunda Azərbaycanda tolerantlıq və birgəyaĢayıĢın çoxəsrlik inkiĢaf dinamikasına da baĢ vurmaqla ortaya dəyərli bir nümunə qoya bilib.
ġübhəsiz ki, öyrənilməsi, istifadəsi və əhəmiyyəti baxımından müstəsnalıq kəsb edən hər bir sahənin tədqiqi onun ―əlifbası‖na münasibətdən baĢlayır. Multikultiralizm Azərbaycanda nisbətən yeni termin kimi ortaya atılsa da, onun daĢıdığı ideya-siyasi istiqamət ölkəmizdə əsrlər boyu gözlənilib və müxtəlif xalqların bu torpaqlarda birgə, mehriban yaĢaması üçün xüsusi zəmin yaradıb. Ayrı-ayrı bölgələrimizdə Azərbaycan türkləri ilə eyni-bərabər səviyyədə yaĢamaq imkanı əldə edən bütün azsaylı xalq və etnik qruplar elə bu tolerant münasibətə görə də əksərən onlarla eyni dəyərləri bölüĢərək həyatlarına davam ediblər. Müəllif
―Azərbaycanda birgəyaĢayıĢ və multikultiralizm‖ kitabını yazmağı qarĢısına məqsəd qoyduqdan öncə ölkəmizdə bu xalqlar, etnik qruplar arasındakı münasibətlərin tarixi, eləcə də iqtisadi, siyasi və təbii ki, multikultiralizm baxımından daha çox mədəni bağlılığını araĢdırmaq zərurətini əsas götürərək qollarını çırmayıb. Nəticədə bizim masamıza ―azərbaycançılıq modelinə növbəti mültikultiral www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 577 töhfə‖ adlana biləcək geniĢ məlumat bazasına malik bir kitab qoyulub.
Politoloqlar, etnoqraflar, tarixçilər, beynəlxalq münasibətləri öyrənən doktorantlar, xüsusilə də ―Azərbaycan multikultiralizmi‖ni tədris edən pedaqoq heyəti üçün vəsait kimi istifadə ediləcək kitabın əvvəlində indiyədək bu və ya digər mənada müvafiq mövzulara müraciət etmiĢ azərbaycan alimlərinin analitik tədqiqati iĢlərindən bəhs edilir, onların bu tarixi xidmətləri xüsusi ehtiramla yad edilir. Eyni zamanda ölkə rəhbərliyinin bu istiqamətdə zaman-zaman gördüyü iĢlər bütün detalları ilə sadalanır, onların əhəmiyyəti xüsusi vurğulanır, nəticə olaraq xalqların ölkəmizdə birgəyaĢayıĢının təmin olunması məqsədilə aparılan siyasət müsbət çalarları ilə diqqətə çatdırılır. Azərbaycanda millətlərarası multikulturalizm və dini məsələlər üzrə dövlət müĢavirliyinin təsis olunması, həmçinin xalqların mədəni mərkəzlərinin yaradılması, onların öz dillərində yazıb-oxumaqlarına yaradılan Ģərait, Azərbaycan radiosunda öz dillərində veriliĢlərinin, eləcə də ictimai televiziyada azsaylı xalqlarla bağlı xüsusi veriliĢlərin hazırlanması kimi təkzibedilməz arqumentlər önə
çəkilir. Azərbaycanın millətlərarası multikulturalizm və dini məsələlər üzrə dövlət müĢaviri Kamal Abdullayevin qısa zaman kəsiyində gördüyü iĢlərdən bəhs olunur.
Multikultiralizmin dünyanın düĢüncə
adamları tərəfindən yaradılaraq necə formalaĢması və bu günümüzə gəlib çıxması faktları ilə oxucunu tanıĢ edən müəllif, eyni zamanda müvafiq normativ aktların ayrı-ayrı ölkələrin təcrübəsində yerli
qanunvericilik və beynəlxalq öhdəliklər kontekstində necə ratifikasiya olunduğuna da aydınlıq gətirir. Dünyanın əksər ölkələrində dini, milli dözümlülük Ģəraitində millətlərin bərabər yaĢamasından bəhs edərkən bütün dünyanın diqqətini heç bir www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
578
tolerantlığa yol vermədən monoetnik struktura çevrilməkdə olan bədxah Ermənistan Respublikasına yönəldir. Bu fikir bizim ermənilərlə apardığımız tarixi gerçəkliklərə dayanan informasiya mübarizəsində çox qiymətli silah sayıla bilər. Dünya ədalət tərəzisini nə qədər itirsə də belə...
Milli dövlətlərimiz milli azlıqlara doğma yanaĢıb On iki əsas bölüm, redaktoru siyasi elmlər doktoru, professor Elman Nəsirovun ön sözü, müəllif qeydləri, yekun və xülasədən ibarət kitabın ―Azərbaycanda milli azlıqlar‖ hissəsi sırf ölkədaxili milli azlıqların tarixinin, müasir yaĢayıĢ imkanlarının, say tərkiblərinin, mədəniyyətlərinin, adət-ənənələrinin, yaĢam
tərzlərinin, mətbəxlərinin araĢdırılmasından bəhs edir. O da qeyd edilir ki, bu xalqlara isti münasibət azərbaycanlıların qan yaddaĢında daĢlaĢdığından onların normal yaĢaması, dövlət vəzifələrində çalıĢmaları, bir sözlə onlara doğma münasibətin göstərilməsi bu torpağın üzərində yaranan bütün milli dövlətlərin əsas ideya istiqaməti, ilkin addımlarından biri olub. Belə ki, hələ Səfəvilər dövlətinin zamanında da, cəmisi 23 ay yaĢaya bilən Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə də onların bütün hüquq və azadlıqlarının qorunması, doğma dillərində yazıb-oxumalarına Ģərait yaradılması baĢlıca prinsip kimi dövlətin əsas vəzifəsi qismində qanunvericilik əsasında təsbit olunub. Bu tendensiya müasir Azərbaycan Respublikasında da yüksək səviyyədə davam etdirilir.
―Azərbaycanda birgəyaĢayıĢ və multikultiralizm‖də ölkəmizdə yaĢayan azsaylı xalq və etnik qrupların hamısına doğma, eyni münasibətlə onların hər birinin haqqında yuxarıda qeyd etdiyimiz bilgilər xüsusi həssaslıqla qeyd edilib. Oxucular burada ləzgilərə, avarlara, talıĢlara, tatlara, daha azsaylı hesab olunan xınalıqlılara, Yüklə 4,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|