MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 199 Rusiya Azərbaycana qarşı münasibətdə birmənalı mövqe tutacaq. M.Ə.Rəsulzadə azadlıq məsələsində Azərbaycanın yalnız özünə güvənməsini istəyirdi: «… bu yol çox müşkül və tikanlı olmaqla bərabər, gedilmiş şanlı bir yoldur. Bu həqq yolu və millət yoludur. Bir yol ki, Avropa XVIII, bilxassə XIX əsrdə getmişdir. Bir yol ki, müasir Şərq hal-hazırda o yola salik olmuşdur. Bir yol ki, sabiq Rusiya imperatorluğu daxilində yaşayan məhkum millətlər, dəxi o yola girmişlərdir. Bir yol ki, səvarisi milliyyət hədəfi istiqlaldır!» (100, s.4). Rəsulzadə bolşeviklərin Azərbaycan və onun xaricində aparılan azadlıq mübarizəsinin qarşısında aciz olduğunu bildirirdi. «Odlu yurd» jurnalının ilk sayında baş məqalənin müəllifi M.Ə.Rəsulzadə «Çöhrəmiz» adlı məqaləsində yazır: ««Odlu yurd»! bu iki söz türkcə kəlmənin «Azərbaycan»ın müqabil olduğunu söylərsək, məsələn, yarı-yarıya anlaşılmış olur. Yarı-yarıya deyirik, çünki hal-hazırda bir deyil, iki Azərbaycan vardır. Rus istilasına pərdəlik rolunu oynayan «qızıl Azərbaycan» ilə, qəlbində hürriyyət və istiqlalın sönməz odunu daşıyan milli Azərbaycan! «Odlu yurd» milli Azərbaycan fikrinin mürəvvici olaraq intişar edir… Qəzetimizin başında Azərbaycanın əski, yeni maddi çox bulunan işıq və odlarını göstərən lövhədə bu hər tərəfə nur saçan, bir ulduz şəklində göstərilmişdir. Səkkizguşəli ulduz Milli Azərbaycan ulduzudur. Bu ulduz hilalı ilə birlikdə mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin üzərinə gəlincə Milli Azərbaycan bayrağını təşkil edər. Milli Azərbaycan bayrağı- iştə bizim çöhrəmiz! ...İstiqlal iştə Azərbaycan milliyyətçilərini məşğul edən ən aktual bir məsələ! ...İstiqlal milli hakimiyyət xaricində var deyildir. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 200 200 ...Müstəqil millət demək, xalq hakimiyyətinə dayanan milli dövlət deməkdir. ...Taktikamızda daha real və metodik olmaq istərik! ...Milli hakimiyyəti uğrunda çarpışan çalınmış istiqlalını geriyə almaq üçün çalışan bir millət çöhrəsi!» (106, 3-4). «Odlu yurd» jurnalının başqa bir sayında, Rəsulzadə yazırdı ki, ermənilərin köləliyinin Azərbaycan türklərinə heç bir aidiyyəti yoxdur: «Biz, istiqlalçılar davamızı əsrin ən qüvvətli şüarına istinad etdiriyoruz; Rusiya imperalizminin, qəsb və istila nəticəsində təəssüs edən hüdudlarını müdafiə bizim üçün bir qayə olamazdı. Bizi bu qayəyə sədaqətsizlikdə ittiham edəcək Rusiya imperatorluğu tarixə keçdiyi halda hondkaryanların bufuzuli davada israrları kölə ruhlu olduqlarını isbat üçün nə parlaq bir dəlildir! Papadan ziyadə katolik buna dəyərlər iştə!» (109, s.35-36). Rəsulzadə açıq şəkildə bəyan edirdi ki, rus millətinə qarşı heç bir ədavət bəslənilmir, onların mübarizəsi imperiyaya, köləliyə qarşıdır: «Biləks ona bu xüsusda hər cür yaxşı təmən- nilərdə bulunuruz. Fəqət bununla bərabər bizi istədiyimiz şəkildə həyatımızı qorumaqdan və mədəni həyatımıza istədiyimiz istiqaməti verməkdən ibarət, öz gərdunəsinə taxaraq, istismar və istila əməlində bulunan hər hansı rus imperalizminə bütün varlığımızla düşməniz» (109, 36). M.Ə.Rəsulzadə türk birliyindən, pantürkizmdən əndişələnənlərə də cavab verməyi unutmurdu: «Pantürkizm məsələsinə gəlincə, fürsətdən bilistifadə müğalitəcilərin iğfal etmək istədikləri zümrəyə bir dəfəlik anlatalım ki, slavyan millətlərində olduğu kimi, türk irqinə mənsub millətlərdə dəxi bir birlik, məfkurəsi doğmuş və bu doğuş müəyyən bir zaman romantik bir dövr yaşayaraq, o vaxta qədər, islam dini www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 201 düşünüş itiyadında bulunan siyasi türk-tatar əfkarı üzərində daha əsri və tərəqqi sevərcəsinə bir təsir yapmışdır. Fəqət panslavyanizmdən daha az real şərait və imkana malik olan panturanizm panslavyanizm çatdığı nəticəyə nisbətən daha az bir zamanda gəlmiş və bu gün ən qatı panturanistlər belə sadə bir kültür birliyini mümkün mərtəbə mühafizəyə qeyrət etməklə iktifa etmişlərdi… Türk millətlərinin birər dövlət və cümhuriyyət halında istiqlal qazanmaq yolundakı hərəkətlərini şübhə altına alanlar ancaq rus imperalizminin könüllüləri və yaxud kölələri ola bilirlər! Azərbaycan istiqlalçılığının türk bir- liyi fikrindən əzəmi surətdə mülhəm olduğunu inkar etməməklə bərabər, siyasətdə realizm mütəqidi olan Azərbaycan milliyyətçiləri üçün bu fikrin sadə hars sahəsində qəbulu tətbiq olacağı aşkardır. Buna görə də biz müstəqil Qafqasiya Kon- fedarasiyonu fikrini zamanın ən aktual bir tezisi olaraq müdafiə ediyoruz» (109, s.36-37). M.Ə.Rəsulzadə Almaniyada «İstiqlal» qəzetində nəşr etdirdiyi «Kəsilməyən səs» məqaləsində isə yazır: «Mütaliənizə təqdim olunan bu qəzet müqəddəs bir mübarizənin müdafiəçisi üçün yüksələn bir səsi mədəniyyət dünyasına çatdırmaq üçün nəşr olunur. Milli Azərbaycan istiqlal mübarizəsinin səsi! - budur bizi həyəcanlandıran səs!» (102). M.Ə.Rəsulzadə indiyə qədər istiqlal səsinin Türkiyədən gəlməsinə də işarə vururdu: «Bu gün Berlindən eşitdiyimiz bu səs on ilə yaxın idi ki, İstanbuldan gəlirdi və nə qədər təbii idi. Gənc bir türk vətənin, istilaya uğramış bir türk millətinin qəsb edilmiş haqqını və haqlı istiqlalını müdafiə etmək üçün türkcə çap olunan mətbuat orqanına qardaş Türkiyədən daha münasib sığınacaq yeri təsəvvür etmək olarmı?! Yabançı rus istilacının qırmızı terroru altında boğucu bir qəmginliklə oxunacaq bu məqalənin Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|