MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 193 vəkilləri) yerlərindən şalxır, şiddətli alqışlar milli bayrağa yönələrək uzun müddət davam edir). Mən buna iman edirəm. Mənim bu imanımı millətləin qəlbində doğmuş olan əməl günəşi işıqlandırır. Bu günəş bir daha üful (batmayacaq) etməyəcək. Mən bəşəriyyətin vicadınına inanıram. Milyonlarla insan bahasına mal olan qitali-ümumidən (ümumi qırğından) sonra bəşər vicdanı qazandıqları həqiqətləri asanlıqla əlindən verəməz. «Millətlər Cəmiyyəti» fikri bu gün hərkəscə qəbul edilmiş bir fikirdir. Bu mənə ümid verir, qüvvətlə inanıram ki, artıq milləti öldürmək, millətin hüququnu tapdalamaq qətiyyən mümkün deyildir. Qaliblər də, məğlublar da millətlərin hüquqları təslim ediləməz deyirlər» (42, 90). Rəsulzadə daha sonra deyir: «Biz azərbaycanlılar bütün mövcudiyyətimizlə kəndi (öz) müqəddəratımızı, kəndi istiqlalımızı müdafiə və mühafizədə israr edər, səbat (dirəniş) və mətanət göstərəksə, heç şübhəsiz ki, Azərbaycan Cümhuriyyəti paydar (yaşayar) olar… Ancaq bu, təkrar edirəm, səbat və mətanət, fədəkarlıq istər. İstər ki, biz kəndimizin istiqlala layiq olduğumuzu isbat edək. Bu oldumu, sizi təmin edirəm ki, kimsə haqqımızı təslim etməmək cəsarətində bulunamaz. Hanki vicdandır ki, istiqlalı istəyən və ona ləyaqətini isbat edən bir milləti qəhr (peşman) etsin» (42, 91). Nitqinin sonunu Rəsulzadə belə yekunlaşdırır: «Əfəndilər, mən buraya qədər sizə ümidli sözlər söylədim, buna iman edirəm. Ancaq nəzərinizi əhvalın ağırlığına da cəlb etməsəm, vəzifəmi hüsn (yaxşı, gözəl) ifa etməmişəm deməkdir. Zaman ağır, gedəcəyimiz yol çox tikanlı və arizəlidir (gözlənilməz www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 194 194 çətinliklərlə doldudur). İrəlidə bir çox müşkülat (çətinlikləri) və maneələri də gözə almalıyız... Bu gün firqə ehtirasları, şəxsi qərəzləri və bütün bu kimi Vətən və millət qayəsi qarşısında qalan qərəzlər atılmalı, Vətən qayğısı və millət duyğusu hər şeydən yüksək tutulmalıdır (Sürəkli alqışlar). Əfəndilər, bu gün Azərbaycanın paytaxtında Məclisi-Məbusan açılışındayıq. Azərbaycan bir atəş mənbəyidir. Vətənimiz hər zaman kəndi sinəsində bir müqəddəs atəş bəsləməlidir. Bu atəş əski zamanlardan bəri həqiqətpərəstlərə rəhbər, bir şöləyi- ümid və iman təşkil eləmişdir. O atəş ki, bu gün də sərvət və saman (var-dövlət) səbəbi və mədəniyyət baisidir. Güclü bir atəş, Azərbaycan övladının sinələrinə düşən, milyonlarla bürkü yağan bu atəş əbədən sönməz, bir məşəl təşkil edib də hürriyyət və istiqlala doğru getdiyimiz maneəli yolları işıqlandırsın! (Sürəkli alqışlar). Bu atəş sönməmək üçün əl-ələ verib müttəhidən çalışaq əfəndilər! Mən sizi belə bir ittihada dəfət edirəm! (Alqış)» (42, 92). AXC-nin müstəqilliyinin təhlükə altında olması isə M.Ə.Rəsulzadəni düşündürən əsas məsələlərdən idi. Azərbaycan Milli Şurasının iclaslarında M.Ə.Rəsulzadə deyirdi ki, AXC-nin gələcək varlığı hamını düşündürməlidir. Çox keçmədi ki, bu acı reallıq özünü göstərdi, istiqlalı qoruyub-saxlamaq mümkün olmadı. M.Ə.Rəsulzadə parlamentdəki son çıxışında deyirdi: «Əfəndilər, mötəcazir bir ultumatum qarşısında qalmışıq. Burada təslimdən bəhs edirlər. Fəqət, əfəndilər, təslim nə demək?... Kimə tərki mövqe edirik? Bizə deyirlər ki, hüdudunuz keçən ordunun başında Nicati adında bir türk komandanı durmuşdur. Rusiyadan gələn bu www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 195 mötəcaviz ordu təmin edirlər ki, həyat və məmat mücadiləsində qalan Türkiyəni xilas üçün gedir. Əfəndilər, Türkiyə Azərbaycanın xilaskarıdır. Amali milliyyətimizin təbcil eylədiyi müqəddəs bir məmləkətdir. Onun xilasına gedən qüvvəti biz məmnuniyyətlə istiqbal və teşyi edərik. Fəqət bir şərtlə ki, bu qüvvət bizim hürriyyətimizi, istiqlalımızı çeynəməsin. Halbuki, əfəndilər, bizə sormadan hüdudumuzu keçən hər hansı bir qüvvət dostumuz deyil, düşmənimizdir... Biz buraya millətin iradə və arzusuyla gəldik, bizi buradan yalnız qüvvət və süngü çıxarmalıdır» (84, s.146-147). O, AXC-nin göz görə-görə məhvi ilə heç cürə razılaşa bilmirdi. Rəsulzadə parlament və hökumət üzvlərinin yadına salırdı ki, milli dövləti göz bəbəkləri kimi qoruyacaqları barədə and içiblər. Mütəfəkkir onları bu andlarını yerinə yetirməyi çağırır: «Bu kürsüdən çox kərə istiqlalımızı göz bəbəyi kimi saxlamağa, hürriyyətimiz yolunda canımızı sipər etməyə, «öldü var, döndü yoxdur»- deyə son damla qanımıza qədər dayanmağa and içmiş adamlar deyilikmi?.. Orada olan əhali bu nitqi ağlayan gözlərlə alqışladısa da, məclisin əksəriyyəti tarixin gedişatına təslim oldu, Səyavuşun öldürülməsinə razı oldu» (47, 49). M.Ə.Rəsulzadənin burada parlament üzvlərinin bir qisminin «Səyavuşun öldürlməsinə razı» olmasını xüsusilə vurğulaması səbəbsiz deyil: «Türklərin Azərbaycan üzərində mənəvi nüfuzundan istifadə ilə bolşeviklər Yaxın Şərqdə özlərini o qədər sevdirə bildilər ki, bunlar müsəlmanların könlünü fəth edərək, Azərbaycanın istila deyil, əksinə, İstanbulu belə qurtaracaqlarına inandırdılar. Hər nə qədər Müsavat Partiyasına mənsub olan millətsevərlər xalqı bu yuxudan Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|