Mavzu: Ilmiy tadqiqot asoslari fanining maqsadi va vazifalari, umumiy tushunchalar

Tadqiqot mavzusiga oid materiallarni o‘rganishni ikkita bosqichga bo‘lish mumkin:
Birinchi bosqich. Ma’lumotlar manbalarini aniqlash. Bu bosqichda tadqiqot mavzusiga oid
yo‘nalishda chop etilgan ilmiy asarlar
(monografiyalar),
brashyuralar, jurnallarda chop etilgan maqolalar
dissertatsiya ishlari va ularning avtoreferatlari, referativ jurnallar, ilmiy to‘plamlarda chop etilgan maqolalar internet saytlarida keltirilgan ma’lumotlar bilan tanishib chiqiladi.
ma’lumotlar
Ikkinchi bosqich. Bu bosqichda to‘plangan manbalari
o‘rganib chiqiladi va ular tahlil qilinadi.
ma’lumotlar va
bir ma’lumot manbayida
yechilgan
va ular
bilan oldin tanishib qarab siz olib borayotgan
Har keltirilgan masalalar chiqiladi tadqiqot
mavzusiga yaqin bo‘lsa, uni
o‘qib chiqib chuqur tahlil qilinadi.
Tadqiqot mavzusiga oid sizdan oldin olib
borilgan ilmiy izlanishlar qayd
ma’lumotlar (axborotlar) manbalarini
etilgan o‘qib
o‘rganib chiqish natijalari sxema bo‘yicha (2.4- rasm) qayd etilishi va quyidagi tartibda tanqidiy tahlili amalga oshirilishi lozim:

• tadqiqot olib borilayotgan yo‘nalishda fanni erishgan yutuqlarini qayd etish;
• tadqiqot olib borilayotgan sohadagi ilg‘or usullar, original g‘oyalarni aniqlash;

yechimi bo‘yicha oldin olib
– ilmiy tadqiqot mavzusiga oid muammoni
borilgan
(masalani) tadqiqotlar
kamchiliklarini ko‘rsatish;
– tadqiqot mavzusiga oid izlanishlar olib borishni keyingi bosqichlarini belgilash;
Tadqiqot mavzusiga oid izlanishlarni tanqidiy tahlili, ayniqsa aniqlangan kamchiliklar asoslar va aniq dalillarga suyangan holda amalga oshirilishi va undagi kamchiliklar (tadqiqotlar yetarli darajada olib borilmaganligi,
uslublari eskirganligi, o‘lchov priborlarini yetarli aniqlik ko‘rsatkichiga ega emasligi va h.k.lar) aniq ko‘rsatilishi kerak.
Tadqiqot mavzusiga oid va unga turdosh sohalarda
olib borilgan oldingi ilmiy izlanishlar
natijalari o‘rganilgan manbalarda ko‘zlangan maqsadga
erishishni ta’minlovchi faktorlarning muhimligi va salmog‘ini baholashda mualliflar fikr va xulosalari bir xil bo‘lmagan hollarda fikrlarni o‘zaro to‘g‘ri kelishi (rangoviy) darajaviy korrelatsiya usulida matematik tahlili o‘tkaziladi. Tahlil natijasi asosida belgilarni (alomatlarni) muhimligi haqidagi fikrlar (muvofiqlik) darajasi qiymati (kattaligi) aniqlanadi va bu kattalik konkordatsiya koeffitsiyenti deb ataladi.